Czwartek, 28 marca 2024 (14:11)
Śmigus-dyngus to starodawna tradycja, jaką obchodzimy w Poniedziałek Wielkanocny, tuż po Świętach Zmartwychwstania Pańskiego. Nie każdy wie, że śmigus i dyngus były niegdyś osobnymi, wiosennymi...
- Interia
- Wydarzenia
- tematy S
- Śmigus-dyngus
Śmigus-dyngus
Poniedziałek, 25 marca 2024 (12:46)AktualizacjaWtorek, 26 marca 2024 (14:00)
Śmigus-dyngus, zwany lanym poniedziałkiem, to jedna z najbardziej popularnych tradycji w czasie Świąt Wielkanocnych. Zwyczaj ten polega na oblewaniu wodą rodziny lub znajomych i ma charakter zabawy. Śmigus-dyngus wywodzi się z tradycji starosłowiańskiej.
/
Śmigus-dyngus - najważniejsze informacje
- Kraj:Polska
Śmigus-dyngus - kiedy obchodzimy?
Śmigus-dyngus obchodzony jest w drugi dzień Świąt Wielkanocnych, czyli w Wielkanocny Poniedziałek, stąd też jego inna i popularna nazwa: lany poniedziałek.
Śmigus-dyngus - geneza
Pierwsza wzmianka o śmigusie-dyngusie pochodzi z XIV wieku i jest autorstwa czeskiego kaznodziei. Z kolei, w Polsce lany poniedziałek znany jest od XV wieku.
Śmigus-dyngus wywodzi się ze tradycji słowiańskiej i był związany ze świętem o nazwie Jare Święto lub Jare Gody. Był to kilkudniowy cykl obrzędów obchodzony w okolicy równonocy wiosennej, podczas którego przygotowywano się na powitanie wiosny i zarazem żegnano zimę. W czasie tego obrzędu popularne było topienie Marzanny, by spłynęła z wodą rzeki, symbolizując pożegnanie zimnej pory roku, a także polewanie się wodą, co miało w dawnych czasach sprzyjać płodności i być dobrą wróżbą. Stąd najczęściej polewano panny i młode mężatki.
Nie jest dokładnie znane pochodzenie nazwy śmigus-dyngus, a etymologia tych słów jest niejasna. Jednak według językoznawców ma ona związek z chlustaniem wodą oraz płaceniem datków bądź wykupywaniem się.
Śmigus-dyngus - nazwa
W zależności od regionu, śmigus-dyngus nazywany jest w różnych regionach m.in. dniem św. Lejka, oblewanką, polewanką czy oblańcem.
Śmigus-dyngus - tradycja oblewania wodą
Zgodnie z przesądem oblewanie wodą dawniej oznaczało oczyszczenie, szczęście, dostatek oraz miało zapewnić płodność. Według niektórych ludowych wierzeń oblewanie dziewcząt wodą miało także charakter matrymonialny.
W śmigus-dyngus mężczyźni mogli w ten sposób okazać swoim wybrankom sympatię. Następnego dnia po lanym poniedziałku, to kobiety polewały wodą mężczyzn.
Obecnie zwyczaj śmigusa-dyngusa trwa tylko jeden dzień i praktykowany jest jako ludowy zwyczaj szczególnie na wsiach lub w mniejszych miejscowościach. Choć i w dużych miastach zdarzają się próby kultywowania tego obyczaju, a nawet inspirowane nim imprezy m.in. z udziałem straży pożarnej z użyciem armatek wodnych bądź hydronetek.
Śmigus-dyngus - Kościół
Śmigus-dyngus to stary zwyczaj pogański początkowo był negatywnie odbierany przez Kościół katolicki. Jednak ze względu na to, że trudno było zakazać nawróconym na chrześcijaństwo Słowianom tej tradycji z biegiem lat Kościół przejął ten zwyczaj, uznając, że woda jest symbolem oczyszczenia z grzechu.
Dlatego też w lany poniedziałek w wielu kościołach kapłan symbolicznie skrapia wiernych wodą przy użyciu kropidła i kropielnicy.
Śmigus-dyngus - kontrowersje
Lany Poniedziałek to frajda szczególnie dla dzieci i młodzieży, jednak należy pamiętać o pewnych zasadach i ograniczeniach. W śmigus-dyngus dozwolone jest polewanie wodą tylko członków rodziny i znajomych.
Oblanie nieznajomej osoby czy przechodnia, zwłaszcza jeśli osoba ta nie wyraża na to zgody, grozi karą w wysokości nawet do 500 zł.
Zakazane jest również wlewanie wody do samochodów, środków komunikacji miejskiej oraz klatek schodowych. Policja lub straż miejska mogą potraktować tę zabawę jako zakłócenie spokoju.
Śmigus-dyngus - ciekawostki
W 2024 roku lany poniedziałek czyli śmigus dyngus wypadł w prima aprilis 1 kwietnia.
Śmigus-dyngus - Wiadomości
Czwartek, 7 marca 2024 (13:04)
Wielki Poniedziałek i Poniedziałek Wielkanocny - dwa te same dni tygodnia, które dzieli dokładnie jeden tydzień. Czym się różnią te dwie kościelne uroczystości? Czy w Poniedziałek Wielkanocny...
Poniedziałek, 10 kwietnia 2023 (05:15)
Śmigus-dyngus to wielkanocna tradycja, która w słowiańskiej kulturze jest obecna od setek lat. Dziś to już tylko zwyczaj oblewania się wodą, jednak dawniej miał on wiele szersze znaczenie. Sprawdź,...
Poniedziałek, 10 kwietnia 2023 (04:50)
Poniedziałek Wielkanocny to dzień ustawowo wolny od pracy, co oznacza, że większość sklepów pozostaje dzisiaj zamknięta. Zakaz handlu trwa już trzecią dobę, od godziny 14 w sobotę. Są jednak...
Poniedziałek, 10 kwietnia 2023 (04:36)
Dziś Poniedziałek Wielkanocny - drugi dzień świąt Zmartwychwstania Pańskiego, w którym wielu katolików planuje uczestniczyć we mszy świętej. Wierni wybierają się do świątyni całymi rodzinami. W...
Niedziela, 9 kwietnia 2023 (07:21)
Mówi się, że kto podróżuje, ten widzi więcej. Ale czasem są takie sytuacje, które na pierwszy rzut oka mogą nam się wydawać dziwne. Szczególnie, kiedy odwiedzamy nowy kraj i dopiero poznajemy nową...
Niedziela, 9 kwietnia 2023 (06:23)
Nadchodzi Wielkanoc, a wraz z nią czas dekorowania koszyczka i składania życzeń. W końcu pamięć o bliskich to ważny aspekt każdego święta. Dlatego też dobrze przekazać wszystkim spersonalizowane...
Piątek, 15 kwietnia 2022 (13:14)
Jak będą otwarte sklepy w Wielką Sobotę 2022? Wielkanoc coraz bliżej, a przygotowania do świąt to również niezbędne zakupy. Najbliższa niedziela to niedziela niehandlowa, dlatego ostatni moment na...
Piątek, 15 kwietnia 2022 (13:11)
Poniedziałek Wielkanocny to dzień wypełniony tradycjami. Najbardziej popularna to oczywiście Śmigus-Dyngus czyli święto, które kiedyś było dwoma odrębnymi obyczajami, a ich nazwy z czasem się...