Chanuka - historia i znaczenie
Chanuka to święto upamiętniające ważne wydarzenia sprzed ponad 2200 lat. W 165 lub 164 roku p.n.e. Żydzi odzyskali Świątynię Jerozolimską po zwycięstwie nad Seleucydami.
Konflikt wybuchł za panowania Antiocha IV, który chciał zmusić Żydów do porzucenia swojej wiary i przyjęcia greckich zwyczajów. Zakazał praktyk religijnych, sprofanował Świątynię, umieszczając w niej posągi greckich bogów i nakazał składanie ofiar Zeusowi.
Żydzi nie zgodzili się na te zmiany i rozpoczęli powstanie, znane jako powstanie Machabeuszów. Przywódcą rebelii był Matatiasz, a po jego śmierci - jego syn Juda Machabeusz. Po trzech latach walk powstańcy odzyskali Świątynię i oczyścili ją z obcych wpływów.
Zgodnie z tradycją, odnaleźli w Świątyni tylko jeden dzbanek oliwy, wystarczający na jeden dzień palenia lampy ner tamid. Stał się jednak cud - płomień palił się przez osiem dni, co dało początek świętu Chanuka.
Nazwa Chanuka po hebrajsku oznacza "poświęcenie" lub "odnowienie" i odnosi się do ponownego poświęcenia Świątyni Jerozolimskiej po jej odzyskaniu przez Żydów.
Uroczystość ta bywa również nazywana Świętem Świateł ze względu na centralny rytuał zapalania świec na chanukii - specjalnym dziewięcioramiennym świeczniku. Nazwa Chanuka może odnosić się do 25. dnia miesiąca kislew, kiedy to rozpoczynają się uroczystości.
Chanuka - jak jest obchodzona?
Najbardziej charakterystycznym elementem obchodów Chanuki jest zapalanie świateł na dziewięcioramiennym świeczniku zwanym chanukiją.
Każdego wieczoru przez osiem dni zapala się kolejną świecę, zaczynając od jednej pierwszego dnia, aż do pełnego zapalenia w ostatnią noc. Dodatkowa, dziewiąta świeca w kandelabrze, zwana jest szamaszem (służącą). Jest przeznaczona do zapalania pozostałych ośmiu świec.
Popularnym
zwyczajem podczas Chanuki jest też spożywanie potraw smażonych na oleju, takich jak latkes (placki ziemniaczane) i sufganiyot (pączki z nadzieniem), które symbolizują cud oliwy. Dzieci często grają w drejdla. Drejdel to czteroboczny bączek z hebrajskimi jedną hebrajską literą po każdej stronie. Oznaczają one: "Cud wielki wydarzył się tam" (lub "tu" w
Izraelu).
Chanuka - kiedy się zaczyna?
Święto Chanuka obchodzone jest co roku przez osiem dni, począwszy od 25. dnia miesiąca kislew według kalendarza żydowskiego.
Ponieważ kalendarz żydowski opiera się na cyklu księżycowym, data Chanuki w kalendarzu gregoriańskim zmienia się każdego roku, zazwyczaj przypadając na grudzień, a czasem na koniec listopada.
Chanuka 2025 - kiedy wypada?
W 2025 r. Chanuka rozpocznie się wieczorem w niedzielę 14 grudnia i potrwa do wieczora w poniedziałek, 22 grudnia.