Reklama

1 maja

Piątek, 26 kwietnia 2024 (13:40)AktualizacjaCzwartek, 2 maja 2024 (16:38)

1 maja na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy, w skrócie zwany Świętem Pracy.

Linia produkcyjna w fabryce samochodów. Zdjęcie ilustracyjne
Linia produkcyjna w fabryce samochodów. Zdjęcie ilustracyjne/Katarzyna Zaremba/East News

1 maja

  • Data rozpoczęcia:01.05.1890
  • Kraj:Polska

1 maja - historia Święta Pracy

W 1889 r. kongres założycielski II Międzynarodówki (Międzynarodowego Stowarzyszenia Partii i Organizacji Socjalistycznych) postanowił uczcić wydarzenia z maja 1886 r., do których doszło podczas masowego strajku w Chicago (USA). Właściciel firmy McCormick Harvester Co. podjął decyzję o modernizacji zakładu i redukcji zatrudnienia. Ponadto pracownicy musieli wykonywać ciężką pracę fizyczną przez 12 godzin, a nawet dłużej, przy czym warunki sanitarne i socjalne były bardzo złe. Klasa robotnicza nie miała zapewnionych podstawowych środków BHP, brakowało także możliwości odpoczynku w trakcie pracy. Wszystko to wywołało gwałtowne protesty pracowników.

Od 1 maja, przez kilka dni, odbywały się w Chicago masowe demonstracje, w których brało udział kilkadziesiąt tysięcy osób. Podczas jednego z pokojowych zgromadzeń doszło jednak do brutalnej interwencji policji, która zaatakowała protestujących. Wydarzenie skończyło się tragicznie, choć dokładna liczba ofiar nie jest znana. To wydarzenie, znane jako Haymarket Riot, było elementem szerszej kampanii, której głównym celem było wprowadzenie ośmiogodzinnego dnia pracy.

1 maja - polskie Święto Pracy

Święto Pracy w Polsce obchodzono po raz pierwszy w 1890 roku na terenie zaboru rosyjskiego. Często obchody odbywały się mimo sprzeciwu władz. Inicjatorami obchodów byli działacze II Proletariatu.

W maju 1905 roku doszło do licznych starć między obywatelami a wojskiem oraz bojówkami nacjonalistycznymi. Wiele osób, w tym Polaków, zginęło podczas pochodów 1 maja i zamieszek, które wtedy wybuchły, a wśród ofiar znaleźli się także ważni działacze i aktywiści walczący o lepszą przyszłość dla robotników z Polski.

Wniosek o ustanowienie 1 maja ogólnokrajowym świętem z prawem do dnia wolnego był omawiany już w 1919 roku w Sejmie Ustawodawczym. Mimo to święto zyskało rangę państwową dopiero w 1950 roku, kiedy to komunistyczny rząd oficjalnie je ustanowił.

Od tego momentu Święto Pracy stało się jednym z najważniejszych świąt w kalendarzu, które obchodzone jest każdego roku 1 maja. Obywatelom zapewniano wtedy dzień wolny od pracy, aby mogli wziąć udział w oficjalnych obchodach.

1 maja - Święto Pracy w PRL

W okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) Święto Pracy było znane z organizowanych wtedy pochodów pierwszomajowych, podczas których nie brakowało słynnych "szturmówek", czyli flag Polski.

Polacy byli nakłaniani lub wręcz zmuszani do udziału w obchodach, podczas których głoszono hasła polityczne i próbowano wpływać na zmianę ideologii obywateli. Centralne uroczystości Święta Pracy w okresie PRL-u zwykle rozpoczynało przemówienie najważniejszej osoby w państwie, czyli pierwszego sekretarza Komitetu Centralnego PZPR.

Podczas takich wystąpień składano robotnikom podziękowania za ich pracę i mobilizowano klasę robotniczą do dalszej, intensywnej pracy. W trakcie obchodów odznaczano również załogi i grupy zawodowe, które legitymowały się najlepszymi wynikami pracy.

W latach 80. XX w. ruch "Solidarność" zaczął organizować opozycyjne, często nielegalne, podziemne manifestacje pierwszomajowe. Niejednokrotnie te zgromadzenia eskalowały, dochodziło do konfrontacji z Milicją Obywatelską.

1 maja - po przełomie z 1989 r.

Wyjątkowy wymiar miały obchody z 1 maja 1989 r. W atmosferze pierwszej w dziejach PRL prawdziwej kampanii wyborczej ulicami Warszawy przeszedł legalny pochód opozycji, który wyruszył sprzed grobu ks. Popiełuszki przy żoliborskim kościele św. Stanisława Kostki. Na trasie prowadzącej na Podzamcze skandowano m.in. hasła: "Precz z komuną" i "Nie stój z boku, chodź na pochód". 

Niezwykle blado wyglądał z kolei zorganizowany przez władze wiec na placu Zwycięstwa. "Wartki bieg wydarzeń odmienia naszą rzeczywistość. Łatwo nieraz o utratę równowagi, poczucia kierunku, a my musimy iść tylko naprzód, usuwać wszystko to, co się przeżyło, bronić tego, co trwałe, rozwijać to, co jest jutrem socjalizmu" - stwierdził wtedy I sekretarz KC PZPR Wojciech Jaruzelski. 

Zaledwie kilka miesięcy później miało się okazać, że był ostatnim przywódcą swojej partii, który przemawiał 1 maja. W 1989 r. tradycję pochodów, które były już tylko cieniem dawnych uroczystości, udało się podtrzymać m.in. w Bydgoszczy, Poznaniu i Szczecinie. Gdzie indziej ograniczano się do wieców i festynów.

1 maja - dzień wolny od pracy

Obecnie 1 maja nadal jest dniem wolnym od pracy. Wiele miejscowości w Polsce z tej okazji organizuje marsze oraz inne uroczystości związane ze Świętem Pracy. Ten dzień często rozpoczyna długi weekend, który łączy się z obchodami Święta Flagi Państwowej (2 maja) oraz rocznicą ustanowienia Konstytucji 3 Maja.

1 maja - święto kościelne

W Kościele katolickim 1 maja obchodzony jest jako dzień świętego Józefa, patrona ludzi pracy. Święto zostało ustanowione w 1955 roku przez papieża Piusa XII, aby podkreślić duchowe znaczenie pracy i jej wartość w życiu człowieka. Religijny wymiar Święta 1 Maja zaczął być wyraźniej widoczny po 1989 r. 

W nauczaniu Kościoła kształtowanym od pontyfikatu Leona XIII znaczenie pracy jest jednym z najważniejszych elementów rozważań o społeczeństwie. "Praca ludzka stanowi klucz, i to chyba najistotniejszy klucz, do całej kwestii społecznej, jeżeli staramy się ją widzieć naprawdę pod kątem dobra człowieka" - podkreślał papież Jan Paweł II w encyklice "Laborem exercens". Najważniejszym ośrodkiem kultu św. Józefa w Polsce jest Narodowe Sanktuarium św. Józefa Rzemieślnika w Kaliszu. 1 maja przybywa tam Ogólnopolska Pielgrzymka Pracowników i Pracodawców, organizowana przez NSZZ "Solidarność".

1 maja - obchody Święta Pracy na świecie

Święto Pracy jest obchodzone na całym świecie, ale jego charakter różni się w zależności od kraju. W Finlandii, choć pierwotnie było to święto robotników, chłopów i rzemieślników, obecnie jest zdominowane przez Vappu - fiński karnawał rozpoczynający się 30 kwietnia.

W Niemczech Święto Pracy jest obchodzone poprzez organizowanie pikników, koncertów oraz świętowanie w rodzinnym gronie. Włochy świętują 1 maja koncertem na placu San Giovanni Laterano w Rzymie, który od 1990 roku organizują związki zawodowe, a także publicznymi demonstracjami i protestami dążącymi do poprawy warunków pracy.

W Stanach Zjednoczonych, mimo że to tam zapoczątkowano Święto Pracy, jest ono jednak obchodzone w pierwszy weekend września jako Labor Day. Amerykanie celebrują ten dzień hucznie, organizując grille i pikniki w publicznych parkach.

1 maja - Wiadomości

Piątek, 26 kwietnia 2024 (15:41)
Pogoda w majówkę nie pozwoli nam się nudzić. Najpierw zrobi się bardzo ciepło i w niektórych miejscach będzie nawet 26 stopni Celsjusza. Jednak potem warunki się pogorszą. Pojawi się więcej...
Czwartek, 25 kwietnia 2024 (14:14)
Wygląda na to, że tegoroczna majówka będzie bardzo ciepła. Możliwe, że w niektórych miejscach termometry pokażą nawet 27 stopni Celsjusza. Jednak nie zabraknie też opadów deszczu, a możliwe że...
Czwartek, 1 maja 2014 (06:45)
124 lata temu, 1 maja 1890 roku, po raz pierwszy obchodzono Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy. Data 1 maja miała uczcić rocznicę strajku robotników w Chicago w 1886 roku, brutalnie...

1 maja - Wideo

Niedziela, 2 maja 2021 (08:38)
Policjanci starli się z demonstrantami w Berlinie podczas corocznych demonstracji z okazji Święta Pracy, które odbywają się 1 maja każdego roku. Na początku protestu zebrało się około 8 000 osób.