Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Pierwszym organem antymonopolowym w Polsce był minister finansów, który zajmował się ochroną rynku przed działaniami monopolistycznymi. Po przełomie politycznym w 1989 roku, gospodarka została oparta na mechanizmach wolnego rynku, w związku z tym zaistniała potrzeba stworzenia bardziej wyspecjalizowanego organu.

24 lutego 1990 roku uchwalono ustawę o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i na jej mocy utworzono Urząd Antymonopolowy. 

W 1996 roku Urząd Antymonopolowyzostał przekształcony w Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).  

Na czele UOKiK stoi prezes, który jest centralnym organem administracji rządowej. Jest on powoływany i odwoływany przez premiera w drodze otwartego konkursu. Kadencja prezesa UOKIK trwa pięć lat i jedna osoba może pełnić ten urząd dwukrotnie.

Prezes UOKiK odpowiedzialny jest za kształtowanie i realizację polityki ochrony konkurencji i konsumentów.  

W 2024 roku prezes UOKiK wydał ponad 750 decyzji dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów. Nałożył kary w wysokości 937 mln złotych, z czego ponad 650 mln złotych za praktyki ograniczające konkurencję i ponad 260 mln złotych za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów oraz z tytułu uznania klauzul za niedozwolone.  

UOKiK to urząd antymonopolowy, który ma za zadanie chronić interesy konsumentów i wspierać rozwój uczciwej konkurencji. W obszarze konkurencji, UOKiK zajmuje się zwalczaniem nieuczciwych praktyk konkurencji, przeciwdziała zatorom płatniczym, kontroluje koncentrację przedsiębiorców, a także monitoruje pomoc publiczną udzielaną przez państwo. 

W przypadku ochrony konsumentów UOKiK podejmuje działania w celu ochrony praw konsumentów, w tym zwalczanie nieuczciwych praktyk rynkowych, a także prowadzi nadzór nad Inspekcją Handlową i nadzór rynku.

Urząd zajmuje się także prowadzeniem rejestru klauzul niedozwolonych. UOKiK współpracuję z instytucjami unijnymi, a także prowadzi działalność edukacyjną mającą na celu podnoszenie świadomości konsumentów na temat ich praw. UOKiK nakłada również kary finansowe na przedsiębiorców za naruszenie przepisów ustawy o ochronie konsumentów i konkurencji. 

Każdy obywatel może zawiadomić Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów o podejrzeniu stosowania nieuczciwych praktyk, które naruszają dobro konsumenta lub przedsiębiorcy. 

Zawiadomienie należy złożyć pisemnie na adres Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Każda taka sprawa może być podstawę do wszczęcia przez prezesa UOKiK w postępowania administracyjnego.