Reklama

Jadwiga Staniszkis

Środa, 17 kwietnia 2024 (09:26)AktualizacjaŚroda, 17 kwietnia 2024 (10:29)

Jadwiga Staniszkis była wybitną socjolożką - naukowcem i profesorem Uniwersytetu Warszawskiego oraz analitykiem politycznym i publicystką.

Jadwiga Staniszkis
Jadwiga Staniszkis/Beata Zawrzel/Reporter

Jadwiga Staniszkis

  • Data urodzenia:26.04.1942
  • Miejsce urodzenia:Warszawa
  • Kraj urodzenia:Polska
  • Data śmierci:15.04.2024

Jadwiga Staniszkis - wykształcenie idziałalność naukowa

W 1965 r. ukończyła studia w Sekcji Socjologicznej na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego.

W 1971 Jadwiga Staniszkis obroniła doktorat w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Na jego podstawie napisała książkę "Patologie struktur organizacyjnych: próba podejścia systemowego", za którą otrzymała w 1976 r. nagrodę im. Ossowskiego w 1976, a w 1978 uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dziedzinie socjologii na Uniwersytecie Warszawskim.

W latach siedemdziesiątych XX w. należała do grona wykładowców Towarzystwa Kursów Naukowych.

20 października 1992 r. otrzymała tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych, a następnie była profesorem Uniwersytetu Warszawskiego.

Była specjalistką w dziedzinie socjologii polityki, teorii socjalizmu i postkomunizmu oraz transformacji polityczno-gospodarczej w Europie Środkowo-Wschodniej.

W swoich badaniach skupiała się również na problemie globalizacji, słabości instytucji państwowych, zmianach paradygmatu procesu integracji europejskiej oraz zjawisku postpolityki. Jest autorką m.in. takich książek jak "Samoograniczająca się rewolucja" (pierwsze wydanie we Francji, 1982), "Ontologia socjalizmu" (1988), "The Dynamics of the Breakthrough in Eastern Europe: The Polish Experience" (1991), "Postkomunizm" (2001), "Władza globalizacji" (2003). "Antropologia władzy. Między Traktatem Lizbońskim a kryzysem" (2009).

Wiele jej prac ukazało się w wydawnictwach międzynarodowych. W latach 1981-1995 była najczęściej cytowanym za granicą polskim socjologiem, a jej teksty włączane są na wielu uczelniach świata do wykazów lektur podawanych przy kursach dotyczących przemian we wschodniej części Europy. W sierpniu 2004 r. znalazła się wśród kilkunastu socjologów spoza Stanów Zjednoczonych, których zaproszono do wygłoszenia referatu na kongresie Amerykańskiego Towarzystwa Socjologicznego.

Wykładała na wielu uniwersytetach zagranicznych, m.in. w kalifornijskim UCLA, na Harvardzie, w Michigan, a także w Chinach, Japonii i Tajwanie. Była też stypendystką w Wilson Center w Waszyngtonie.

W 2004 r. została laureatką Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Jadwiga Staniszkis - kariera zawodowa i aktywność publiczna

Po ukończeniu studiów socjologicznych na Uniwersytecie Warszawskim w 1965 r. Jadwiga Staniszkis podjęła pracę jako asystentka na Uniwersytecie Warszawskim. Była przedstawicielką młodszych pracowników naukowych w radzie wydziału. W latach sześćdziesiątych XX w. była uczestniczką niezależnych seminariów na uniwersytecie.

Związała się ze środowiskiem "komandosów". "Dla mnie zaangażowanie się w protest przeciwko antysemityzmowi na uniwersytecie było częścią walki z moją własną historią rodzinną. Pokazaniem wszystkim, że jestem inna" - mówiła Annie Herbich, autorce książki "Dziewczyny z Solidarności".

Za udział w Marcu‘68 została zwolniona z Instytutu Socjologii UW, a także - na kilka miesięcy - aresztowana.

W sierpniu 1980 r. - jako jedyna kobieta - została członkiem Komisji Ekspertów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej. Później była również doradcą NSZZ "Solidarność". W kwietniu 1981 r. Krajowa Komisja Porozumiewawcza powierzyła Jadwidze Staniszkis utworzenie drugiej, niezależnej od Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych przy KKP, grupy ekspertów doradzających związkowi. Działała również we Wszechnicy Solidarności i w związku z tym jeździła po całej Polsce z wykładami.

"Dlaczego zaangażowałam się w Solidarność? To proste. Jestem socjologiem. Zajmuję się analizą funkcjonowania systemu komunistycznego i opozycji. A co za tym idzie, oceniam innych ludzi. Często bardzo ostro. Nie miałabym do tego moralnego prawa, gdybym sama nie brała udziału w tych wydarzeniach i sama nie ryzykowała. Ot i cała historia" - mówiła Annie Herbich.

W 1981 r. została przywrócona do pracy w Instytucie Socjologii UW.

Stan wojenny zastał Jadwigę Staniszkis w Kazimierzu Dolnym. Przez kilka tygodni ukrywała się przed SB. Zdecydowała się jednak na powrót do Warszawy, a kilka dni później została aresztowana. Wkrótce jednak została wypuszczona. Zaczęła publikować w podziemnej prasie.

Jej wczesne książki nie zostały opublikowane w Polsce. "Dialektyka społeczeństwa socjalistycznego" ukazała się tylko w Japonii. Praca ta została poświęcona regulacji sytuacji w państwie za pomocą kryzysów. Jadwiga Staniszkis wskazywała w niej, że komuniści wywoływali kryzysy, aby móc przeforsować zmiany, które w normalnej sytuacji byłyby niemożliwe, kryzys zaś paradoksalnie ułatwiał podtrzymanie systemu. Także książka o rewolucji pierwszej "Solidarności", napisana po angielsku, ukazała się w Stanach Zjednoczonych, a dwa lata wcześniej została przetłumaczona we Francji. Długo jej nie przekładano na język polski jako będącej zbyt krytyczną wobec "mitu" "Solidarności".

Jadwiga Staniszkis - życie prywatne

Jadwiga Staniszkis urodziła się 26 kwietnia 1942 r. w okupowanej przez Niemców Warszawie. Jej ojciec Witold Wincenty Staniszkis był znanym inżynierem i działaczem ONR-u. Walczył w kampanii 1939 r., a po klęsce stolicy ukrył w grobowcu na Bródnie żołnierski mundur i poszedł walczyć do lasu. Matka Maria Staniszkis była adwokatem i radcą prawną.

Była siostrą Witolda Kazimierza Staniszkisa.

Dziadek Witold Teofil Staniszkis był posłem na Sejm z ramienia endecji. W czasie okupacji pomagał Żydom - od początku wojny działał w komitecie na rzecz wsparcia mieszkańców getta.

Jej córka Joanna Staniszkis jest doktorem matematyki i radną Miasta Stołecznego Warszawy z ramienia Koalicji Obywatelskiej.

Jej wnuczka Zuzanna Czapska, to olimpijka z igrzysk olimpijskich w Pekinie w 2002 r., która startowała w konkurencji w narciarstwa alpejskie.

Jej pierwszym mężem był Marek Lewicki. W latach 70. jej partnerem życiowym był Ireneusz Iredyński. Następnie kolejnym mężem, przez 15 lat, był politolog Michał Korzec.

Znakami rozpoznawczymi Jadwigi Staniszkis, były krwiście czerwona szminka, elegancki kok. Jadwiga Staniszkis mieszkała przez lata w Podkowie Leśnej niedaleko Warszawy.

Przez kilka lat przed śmiercią, ze względu na stan zdrowia, Jadwiga Staniszkis nie udzielała się publicznie. Jej córka na łamach "Wprost" ujawniła w listopadzie 2023 r., że socjolog cierpi na chorobę Alzheimera.

Jadwiga Staniszkis - Wiadomości

Pogrzeb prof. Jadwigi Staniszkis. Prezydent: Dotkliwa strata

Pogrzeb prof. Jadwigi Staniszkis. Prezydent: Dotkliwa strata

Czwartek, 25 kwietnia 2024 (13:58)
"Polska nauka, polska myśl polityczna oraz polskie życie intelektualne poniosły dotkliwą stratę" - napisał do uczestników pogrzebu Jadwigi Staniszkis prezydent, który odbył się w Podkowie Leśnej...
Zmarła profesor Jadwiga Staniszkis. Miała 81 lat

Zmarła profesor Jadwiga Staniszkis. Miała 81 lat

Poniedziałek, 15 kwietnia 2024 (18:01)
Nie żyje prof. Jadwiga Staniszkis. Wybitna socjolog miała 81 lat. Informację o jej śmierci potwierdziła córka zmarłej. Pogrzeb Staniszkis odbędzie się w czwartek 25 kwietnia w Podkowie Leśnej.
Miernoty i brednie

Miernoty i brednie

Wtorek, 27 sierpnia 2019 (05:50)
Z kręgów bliskich obecnej władzy oraz tworzących jej zaplecze, przez wiele lat dobiegały skargi, że ich przedstawiciele nie są dopuszczani do publicznych stanowisk, a prezentowane przez nich...