Czas letni

Pomysł wprowadzenia czasu letniego pojawił się w XVIII wieku, gdy prezydent USA Benjamin Franklin zasugerował, że wcześniejsze wstawanie latem pozwoli oszczędzać energię. Jego koncepcja nie doczekała się realizacji, ale w 1895 r. nowozelandzki astronom George Hudson zaproponował zmianę czasu, by lepiej wykorzystać światło dzienne. Jako entomolog zauważył, że dłuższe popołudnia ułatwią mu poszukiwanie owadów. 

Kilka lat później temat rozwinął William Willett, brytyjski reformator, który w 1907 r. opublikował broszurę, szacując, że przesunięcie zegarów latem o 80 minut pozwoliłoby zaoszczędzić miliony funtów na oświetleniu. Choć przekonał część parlamentu, brytyjski rząd odrzucił jego pomysł. Natomiast Niemcy jako pierwsi w Europie wprowadzili zmianę czasu 30 kwietnia 1916 r. Do tego momentu zawsze obowiązywał czas zimowy, uznawany dziś powszechnie za bardziej naturalny. 

W Polsce zmiana czasu miała miejsce nieregularnie już od 1919 r., a następnie podczas II wojny światowej w terminach obowiązujących w Rzeszy Niemieckiej. Od 1977 r. stosuje się zmianę czasu bez przerw. Obecnie czas letni obowiązuje w około 70 państwach na świecie. 

W marcu 2019 r. Parlament Europejski zatwierdził plan zniesienia zmiany czasu od 2021 r., jednak dalsze działania w sprawie zniesienia zmiany czasu zostały opóźnione przez Radę Unii Europejskiej. W 2021 r. Komisja Europejska zwróciła się do krajów UE o przygotowanie odpowiednich przepisów prawnych, utrzymujących dotychczasowe regulacje. W Polsce w 2022 r. przyjęto rozporządzenie w sprawie wprowadzania i odwoływania czasu letniego środkowoeuropejskiego na lata 2022-2026. 

Kiedy przestawiamy zegarki? Zasady zmiany czasu letniego w Polsce i Unii Europejskiej regulowane są dyrektywą UE 2000/84/EC. W Polsce te przepisy funkcjonują nieprzerwanie od 1996 r., a formalnie wprowadza je rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 4 marca 2022 r.  

W Polsce zmieniamy czas na letni w ostatnią niedzielę marca - o godzinie 2:00 przestawiamy zegary o godzinę do przodu. Czas letni obowiązuje przez większą część roku i trwa około 7 miesięcy do ostatniej niedzieli października.  

Czas strefowy w naszym kraju to UTC+1, czyli CET (czas środkowoeuropejski), natomiast czas letni to UTC+2, znany jako CEST (czas środkowoeuropejski letni). Wprowadzenie czasu letniego wymaga przesunięcia wskazówek zegarów o godzinę do przodu.  

Zwolennicy czasu letniego podkreślają możliwość oszczędności energii oraz poprawy bezpieczeństwa na drogach dzięki temu, że dzień jest pozornie dłuższy. 

Z drugiej strony konsekwencję przesunięcia wskazówek o godzinę do przodu wiąże się ze skróceniem snu, co zwiększa ryzyko wypadków i problemów zdrowotnych w ciągu kilku dni następujących po zmianie czasu na letni. Dodatkowo zmiana czasu wiąże się z kosztami organizacyjnymi ponoszonymi w transporcie i branży IT.