Szykują się zmiany granic Świętokrzyskiego Parku Narodowego

Pierwszy projekt zmian był przygotowany w ubiegłym roku, ale nie został przyjęty. Wtedy nie zakładał jednak włączenia w granice parku lasu w gminie Waśniów.

W nowym rozporządzeniu wskazano, że ma ono uporządkować stan prawny dzięki aktualizacji danych ewidencyjnych nieruchomości w Świętokrzyskim Parku Narodowym (ŚPN) i w jego otulinie. Korekta granic parku ma dotyczyć m.in. wyłączenia z jego obszaru nieruchomości, które "bezpowrotnie utraciły wartości przyrodnicze" (są na nich m.in. zabudowania i ciągi komunikacyjne). Chodzi o pięć ha terenu na szycie Świętego Krzyża (Łyśca) m.in. z bazyliką i zabudowaniami klasztornymi.

Jednocześnie ministerstwo zapowiada poszerzenie parku o ponad 60 hektarów lasu w gminie Waśniów. Jak zaznaczono, obszar ten znajduje się w granicach obszaru Natura 2000 Łysogóry. Występują tam grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny oraz chronione gatunki - bóbr europejski oraz wydra.

Sprawa ponownie wzbudziła kontrowersje i protesty przyrodników, a interpelację jej dotyczącą złożył do ministra środowiska poseł KO Adam Cyrański. - Cała procedura powinna się odbyć prawnie. Ta, która właśnie się toczy, jest co najmniej dziwna - stwierdził Cyrański. Jak wskazuje, "na tej podstawie można zamknąć każdy park narodowy, albo wyłączyć każdą część dowolnego parku narodowego". - To nie jest kwestia nabywcy, tylko samej procedury - ocenił.

Zaznaczył, że interpelację składa "w imieniu 10 tys. obywateli", którzy nie dostali odpowiedzi na petycje złożone do MŚ. - Przedstawiciele tej grupy zwrócili się do mnie o pomoc - dodaje. W interpelacji pyta m.in., w oparciu o jakie publikowane dane zakłada się, że walory kulturowe i przyrodnicze Świętego Krzyża zostały bezpowrotnie utracone.

- Czy to oznacza, że klasztor benedyktynów na Świętym Krzyżu wraz z resztą wzgórza, które jest objęte ochroną konserwatora zabytków, stracił swoją wartość jako zabytek kultury i pomnik kultury zatwierdzony przez prezydenta RP Andrzeja Dudę? Proszę o wskazanie ekspertyz lub publikacji stwierdzających, na czym polega bezpowrotna utrata wartości kulturowych na Świętym Krzyżu - zaznaczył.

Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego opiekują się Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej. Zakonnicy od dawna zabiegają o prawo do przejęcia części zabudowań klasztornych - m.in. tzw. szpitalika i budynku, gdzie działa Muzeum Przyrodnicze ŚPN. Według lokalnych mediów, zmiana granic parku spowoduje, że ŚPN straci prawo do użytkowania wieczystego tych terenów, a oblaci będą mogli starać się o ich wykupienie.

ŚPN planuje wybudować u podnóża Świętego Krzyża - w Nowej Słupi - Centrum Edukacji Przyrodniczej, które zastąpi obecne muzeum. Z kolei zakon przejęte budynki chciałby przeznaczyć m.in. na bibliotekę, skryptorium, a także urządzić w nich miejsca noclegowe dla pielgrzymów i turystów.

Zgodnie z opublikowanym wykazem prac legislacyjnych i programowych, nowe rozporządzenie rady ministrów ma zostać przyjęte w czwartym kwartale 2020 roku.

Do początku XIX w. na Świętym Krzyżu mieścił się klasztor Benedyktynów. W 1819 roku - dekretem arcybiskupa warszawskiego Franciszka Malczewskiego i na mocy bulli papieża Piusa VII - został skasowany. W latach 1852-1865 mieścił się tam dom poprawczy dla tzw. Księży Zdrożnych, a następnie więzienia oraz obóz dla jeńców radzieckich. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zachowano funkcję więzienną dawnego klasztoru. Od 1936 roku część zabudowań klasztoru zamieszkuje Zgromadzenie Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej.

Świętokrzyski Park Narodowy powstał w 1950 r., a w 1996 r. powiększono go o część Pasma Klonowskiego i kompleks Zapusty. Obecnie teren parku zajmuje obszar 7,6 tys. ha, a jego otulina - ponad 20 tys. ha.