- W naszym romańskim klasztorze chcemy zagospodarować wirydarz opacki i urządzić na parterze domu opata kawiarnię, zaś na poddaszu pokoje gościnne. Ponadto zamierzamy zrekonstruować historyczny ogród i udostępnić go zwiedzającym - powiedział opat cystersów wąchockich. Odkryto już - za zgodą konserwatora zabytków - zamurowane po kasacie zakonu wschodnie przejście od wirydarza do klasztornego ogrodu. Jak zaznaczył opat, chodzi o zagospodarowanie przestrzeni wewnątrz krużganków i otwarcie jej dla kontemplacji i cichej modlitwy; to miejsce ma urzekać urodą oraz zachwycać spokojem i ciszą. Na pełną adaptację "opatówki" cystersom potrzeba - według wstępnych szacunków - około 2 mln zł. W ramach rewitalizacji Wąchocka odnowiona ma być w przyszłym roku sąsiadująca z klasztorem ulica Kościelna. Poprawi ona swoją prezencję dzięki wymianie nawierzchni jezdni, chodników i przyległych placów, powstaniu parkingu, zainstalowaniu oświetlenia, a także odwodnienia oraz w wyniku odnowy elewacji i ogrodzeń - mówi Jacek Lankof z Urzędu Miasta i Gminy. Na realizację tych przedsięwzięć, a także na zagospodarowanie poprzemysłowego terenu tartacznego przy ul. Błonie i sportowo-parkowe wykorzystanie otoczenia zbiornika na rzece Kamiennej Wąchock otrzyma blisko 5 mln zł unijnego wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego - podkreślił Lankof. W murach wąchockiego opactwa mieści się muzeum, utworzone ze zbiorów zabytków przekazanych klasztorowi przez regionalistę-kolekcjonera ks. Walentego Ślusarczyka (1904-1981). Pokaźną część ekspozycji stanowią pamiątki związane z powstaniem styczniowym. Z kolei w krypcie spoczywają szczątki mjr. Jana Piwnika "Ponurego" - dowódcy świętokrzyskich zgrupowań partyzanckich AK. Opactwo cystersów w Wąchocku to najlepiej zachowany obiekt romański w kraju; kapitularz jest jednym z nielicznych w Polsce idealnie zachowanych wnętrz z tamtego okresu. Początki klasztoru sięgają 1179 roku. Mury kościoła - trójnawowej bazyliki z transeptem i kaplicami po bokach prezbiterium - budowniczowie oblicowali w charakterystyczny sposób dwubarwnym piaskowcem. Cystersi zostali sprowadzeni do Polski z Francji w XII wieku w ramach ruchu odnowy życia monastycznego. Najstarsze polskie opactwa cysterskie powstały m.in. w Jędrzejowie i Wąchocku na Kielecczyźnie. Zakon szerzył ascezę i krzewił wysoką kulturę rolną stosowaną w Europie zachodniej. Cysterska dewiza brzmi "ora et labora", czyli módl się i pracuj.