Odznaczenie wręczył Zembali ambasador Ukrainy w Polsce Olexander Motsyk. Jak podkreślał, prezydent Wiktor Juszczenko przyznał je śląskiemu kardiochirurgowi za jego "osobisty wkład w rozwój kardiochirurgii na Ukrainie", a przez to również "dobrosąsiedzkich stosunków między Ukrainą i Polską". "Wielka przychylność pana profesora (Zembali - red.) do Ukrainy jest znana i ceniona w naszym kraju" - mówił Motsyk, wspominając m.in. jego zaangażowanie w ukraiński program ograniczania skutków występowania zatorów sercowo-naczyniowych i naczyniowo-mózgowych. W ramach tego programu od 1999 r. podczas staży naukowych w ŚCCS szkoliło się ok. 40 ukraińskich specjalistów z Kijowa, Doniecka, Lwowa, Łucka, Równego, Zaporoża i Iwanofrankowska. Zembala zaangażował się również m.in. w przekazanie specjalistycznej aparatury szpitalowi miejskiemu w Równem i Wołyńskiemu Szpitalowi Obwodowemu. Prof. Zembala kieruje uznawanym za jeden z najlepszych ośrodków kardiologicznych i kardiochirurgicznych w Polsce ŚCCS od 1993 r. Jak podkreślał we wtorek, w pomoc na rzecz Ukrainy włączył się m.in. pod wpływem prof. Zbigniewa Religi, który jeszcze w 1986 r. - krótko po uruchomieniu zabrzańskiego ośrodka - zdecydował o wysłaniu ekipy z pomocą do Lwowa. Zembala nawiązał też do realizowanego w latach 80. ub. wieku polsko-holenderskiego programu bezpłatnego leczenia polskich dzieci z ciężkimi wrodzonymi wadami serca i szkolenia polskich specjalistów, którego był inicjatorem. W Utrechcie zoperowano wówczas 526 dzieci z Polski i przeszkolono blisko 70 polskich lekarzy. - Jestem właściwie zakładnikiem pewnej idei - nic wielkiego nie robię, jedynie spłacam dług, który każdy z nas gdzieś ma swoim życiorysie. Jest mi o tyle wygodnie spłacać ten dług, że mam znakomitych ludzi - mówił odznaczony kardiochirurg, podkreślając przy tym zaangażowanie ukraińskich specjalistów, pracujących w ciężkich warunkach - jednak przypominających jeszcze niedawne polskie. Zembala wskazał, że na uruchomienie polsko-ukraińskiej współpracy przy tworzeniu na Ukrainie "mocnych filarów szkolących innych" w Zaporożu i w Równem wpłynęły m.in. tamtejsze "gigantyczne" - podobne do polskich z 1989 r. - wskaźniki śmiertelności w zawale. Prof. Marian Zembala jest prezydentem-elektem Europejskiego Towarzystwa Chirurgii Serca i Naczyń, członkiem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz International Society for Heart and Lung Transplantation. Wśród wielu nagród i odznaczeń, otrzymał m.in. Order Uśmiechu za pracę na rzecz dzieci.