Inicjatorką konkursu jest dziennikarka rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach, senator Maria Pańczyk-Pozdziej. Jak podkreśla, nie chodzi w nim tylko o mówienie śląską gwarą, ale przede wszystkim o to, co się w tej gwarze mówi. Często monologi uczestników konkursu to wzruszające, intymne historie z ich życia, obfitujące przy tym w żarty i anegdoty. W konkursie pod hasłem "Po naszymu, czyli po śląsku" może wystartować każdy, kto posługuje się śląską gwarą, bez względu na wiek, status społeczny i zawodowy. Prócz kategorii głównej, dla dorosłych, rywalizacja odbywa się też w kategorii dziecięco- młodzieżowej. Honorowymi tytułami "Ślązaka Roku" wyróżniane są zasłużone dla regionu osobistości.