Wszystkich Świętych 2025. Jaka jest różnica między 1 a 2 listopada?
Pierwsze dni listopada to dla wielu Polaków czas wizyt na cmentarzach i widok rozświetlonych zniczami alejek. Jednak uroczystość Wszystkich Świętych kryje w sobie dużo więcej. Często pojawia się również pytanie, co w katolickiej tradycji różni 1 i 2 listopada? Wyjaśniamy.
Początki obchodów Wszystkich Świętych sięgają pierwszych wieków chrześcijaństwa. W VII w. papież Bonifacy IV poświęcił rzymski Panteon na kościół ku czci Świętej Marii Panny od męczenników, rozpoczynając tradycję wspólnej uroczystości.
Początkowo święto obchodzono w maju, lecz w okresie pontyfikatu papieża Grzegorza III przeniesiono je na 1 listopada, a Grzegorz IV w 837 r. rozciągnął obowiązek świętowania na cały Kościół.
Wszystkich Świętych a Dziady
Przed przyjęciem wiary chrześcijańskiej ludy germańskie, celtyckie i słowiańskie na przełomie października i listopada urządzały Dziady - obrzęd poświęcony przodkom.
Wierzono, że dusze zmarłych wracają w tym czasie do domów, dlatego składano im ofiary z żywności i miodu oraz rozpalano ogniska, by mogły trafić do właściwego grobu.
Jesienne Dziady miały charakter radosny - nie były "przygnębiającym świętem", lecz okazją do utrzymywania kontaktu z duchami i do proszenia ich o pomoc w zapewnieniu urodzaju. Kościół zamiast zakazywać tych tradycji włączył je do nowej uroczystości.
Wszystkich Świętych na świecie. Każdy obchodzi święto inaczej
Choć 1 listopada obchodzony jest w większości krajów chrześcijańskich, lokalne zwyczaje nadają mu unikalny charakter. Na Filipinach uroczystość nazywana Undas ma charakter niemal pikniku: rodziny zbierają się na cmentarzach, modlą się, jedzą i spędzają noc wśród grobów.
W Meksyku 1 listopada poświęcony jest "aniołkom" - zmarłym dzieciom - i łączy się z budowaniem kolorowych ołtarzy, dekoracjami z kwiatów i cukrowych czaszek.
Francuzi w święto Toussaint odwiedzają nekropolie i składają na grobach chryzantemy.
We Włoszech dzień Ognissanti jest ustawowym wolnym; wierni uczestniczą w mszy, a potem odwiedzają cmentarze, przynosząc chryzantemy i specjalne ciasteczka "fave dei morti". W wielu regionach Włoch zachowały się też lokalne zwyczaje: na Sycylii dzieci otrzymują słodycze od "zmarłych" krewnych, a w regionie Veneto zostawia się na stole jedzenie dla duchów.
W Hiszpanii obchody łączą refleksję ze sztuką - w niektórych miastach wystawia się wówczas dramat "Don Juan Tenorio". Węgrzy wierzą, że światło świec oświetla drogę duszom i zapalają lampki zarówno na cmentarzach, jak i w oknach domów.
Wszystkich Świętych 2025. Jaka jest różnica między 1 a 2 listopada?
W Polsce 1 listopada jest dniem wolnym i jednym z najbardziej rodzinnych świąt w roku. W teologii katolickiej dzień ten poświęcony jest wszystkim świętym - zarówno znanym, jak i anonimowym - a dzień później, 2 listopada, przypadają Zaduszki, kiedy to modlimy się za wszystkich zmarłych cierpiących w czyśćcu.
Różnica ta jest często pomijana w języku potocznym, który sprowadza oba święta do "Święta Zmarłych". Na te dwa dni wiele osób wraca w rodzinne strony, by wspólnie odwiedzić groby krewnych i zapalić znicze.
Do obchodów wplatają się także inicjatywy edukacyjne - coraz popularniejsze stają się "bale Wszystkich Świętych". W takich wydarzeniach chodzi nie tylko o zabawę - organizujące je parafie i wspólnoty łączą je z wieczorną mszą, po której dzieci w strojach swoich patronów przechodzą z lampionami do przygotowanych wcześniej sal, gdzie odbywają się konkursy na najciekawsze przebranie i quizy związane z życiorysami świętych.
Organizatorzy podkreślają, że bal ma przede wszystkim wartość wychowawczą, bo pokazuje, że święci byli realnymi ludźmi i mogą być wzorami do naśladowania. Dzieci uczą się o ich postawach i wartościach, a cała inicjatywa jest świadomą alternatywą dla Halloween.
Czas refleksji dla wierzących i niewierzących
Choć korzenie tego święta są religijne, 1 listopada na cmentarze przychodzą także osoby niewierzące i poszukujące swojej wiary. To dobry moment, by na chwilę się zatrzymać, powspominać bliskich i pomyśleć o własnych wartościach.
Przypominanie sobie o przodkach pomaga poczuć zakorzenienie, a proste rytuały - od wspólnego spaceru po zapalenie świeczki - wzmacniają rodzinne więzi. Wielu Polaków odwiedza w tym czasie także mogiły powstańców, artystów, czy innych zasłużonych osób, dzięki czemu prywatne wspomnienia splatają się z pamięcią zbiorową.
1 listopada nie powinien sprowadzać się do zbierania jak największej liczby zniczy. Dzień Wszystkich Świętych może być pretekstem, by zamiast rywalizować dekoracjami, skupić się na tym, co naprawdę ważne: na wspomnieniach, spotkaniu z rodziną, czy prostym geście życzliwości wobec innych. To zaproszenie do refleksji, które wykracza poza jednorazowe rytuały.
