Wielka Sobota. Święcenie pokarmów jest obowiązkowe? Stanowisko Kościoła jest jasne

W Kościele katolickim wierzy się, że po śmierci Jezus “zstąpił do piekieł” (jak mówimy w wyznaniu wiary), by odkupić dusze i zabrać je do nieba, przynosząc im zbawienie.

W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy: "Jezus doświadczył śmierci jak wszyscy ludzie i Jego dusza dołączyła do nich w krainie umarłych. Jezus zstąpił tam jednak jako Zbawiciel" (KKK § 633).

Od wschodu do zachodu słońca Wielka Sobota jest dniem ciszy i zadumy. Wierni gromadzą się przy symbolicznym Grobie Pańskim, adorując Najświętszy Sakrament i medytując nad ofiarą Chrystusa. Ta cisza jest wyrazem szacunku wobec zmarłego Zbawiciela oraz refleksji nad Jego męką i śmiercią.

W wielu parafiach organizowane są czuwania modlitewne, podczas których odmawiane są gorzkie żale, a także inne pieśni pasyjne pogłębiające atmosferę skupienia.

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych zwyczajów Wielkiej Soboty w Polsce jest święcenie pokarmów, zwane potocznie "święconką".

Tradycja ta sięga VII wieku i nawiązuje do żydowskiej Paschy oraz chrześcijańskich agap, czyli uczt miłości, odbywających się w Wielką Noc po zakończeniu Eucharystii.

W koszyczku wielkanocnym znajdują się zazwyczaj:

• jajka - symbol życia i odradzania się;
• chleb - znak Chrystusa, "chleba życia";
• wędliny - symbolizujące dostatek i płodność;
• sól - przypominająca o trwałości przymierza z Bogiem;
• chrzan - symbolizujący siłę i witalność;
• baranek - przypominający o Chrystusie jako Baranku Bożym.

Poświęcenie pokarmów odbywa się zazwyczaj przed południem, a wierni przynoszą koszyczki do kościołów, gdzie kapłan błogosławi ich zawartość. Zwyczaj ten podkreśla radość z nadchodzącego Zmartwychwstania i wspólnotowy charakter świąt.

Nie jest to jednak czynność nakazana przez Kościół, a jedynie element tradycji.

Po zachodzie słońca rozpoczyna się najważniejsza i najbardziej uroczysta liturgia w roku liturgicznym - Wigilia Paschalna. Składa się ona z kilku części, z których każda jest bogata w symbole i głębokie znaczenie teologiczne.

Liturgia rozpoczyna się na zewnątrz kościoła, gdzie kapłan błogosławi nowy ogień. Od tego ognia zapala się paschał - dużą świecę symbolizującą Chrystusa Zmartwychwstałego, Światłość świata. Na paschale kapłan kreśli krzyż, litery Alfa i Omega oraz aktualny rok, co oznacza, że Chrystus jest Panem czasu i wieczności.

Następnie paschał zostaje wniesiony do ciemnego kościoła, a wierni zapalają od niego swoje świece, co symbolizuje rozpraszanie ciemności grzechu przez światło Chrystusa. Procesja ta ukazuje przejście ze śmierci do życia, z mroku do światła.

Potem następuje rozbudowana Liturgia Słowa, podczas której czytane są fragmenty Pisma Świętego ukazujące historię zbawienia - od stworzenia świata, przez wyjście Izraelitów z Egiptu, aż po zapowiedzi mesjańskie.

Po ostatnim czytaniu ze Starego Testamentu, podczas śpiewu "Chwała na wysokości Bogu", ponownie rozbrzmiewają dzwony, które milczały od Wielkiego Czwartku, a światła w kościele zostają zapalone, co symbolizuje triumf Chrystusa nad śmiercią.

Centralnym punktem Wigilii Paschalnej jest Liturgia Chrzcielna. Kapłan błogosławi wodę chrzcielną, zanurzając w niej paschał, co symbolizuje zstąpienie Ducha Świętego oraz połączenie Chrystusa z wodą dającą nowe życie.

Następnie wierni odnawiają przyrzeczenia chrzcielne, wyrzekając się zła i wyznając wiarę w Boga. W niektórych wspólnotach podczas tej liturgii udzielany jest sakrament chrztu katechumenom, co podkreśla związek między chrztem a zmartwychwstaniem Chrystusa.

Ostatnią częścią Wigilii Paschalnej jest Liturgia Eucharystyczna, podczas której wierni uczestniczą w uczcie eucharystycznej, celebrując obecność Zmartwychwstałego Chrystusa wśród swojego ludu.

Ta Eucharystia ma szczególne znaczenie, ponieważ po raz pierwszy od Wielkiego Czwartku Kościół na nowo przeżywa radość z obecności Zmartwychwstałego Pana. W czasie tej liturgii wierni przyjmują komunię świętą, która jest duchowym pokarmem na drodze wiary oraz znakiem jedności z Chrystusem i jego Kościołem.

Po zakończeniu Wigilii Paschalnej Kościół wkracza w radosny czas Wielkanocy. Procesja rezurekcyjna, odprawiana w wielu parafiach w nocy lub wczesnym rankiem w Niedzielę Wielkanocną, ogłasza światu triumf Chrystusa nad śmiercią.

Dźwięk dzwonów, śpiew "Alleluja" i rozświetlony kościół to znaki radości, która wypełnia serca wiernych.

Wielka Sobota jest zatem dniem przejścia - od śmierci do życia, od ciszy do radości, od grobu do Zmartwychwstania. Jest to czas, w którym Kościół w sposób wyjątkowy przeżywa tajemnicę odkupienia i zaprasza wiernych do osobistego uczestnictwa w tej wielkiej historii zbawienia.