Dekret o cudzie. Jak Kościół decyduje, co zasługuje na taki dokument?

Jak zostać świętym lub błogosławionym? W większości przypadków (poza kandydatami uznanymi za męczenników) niezbędne jest dokonanie za pośrednictwem kandydata na ołtarze cudu, czyli nadzwyczajnego boskiego działania. Weryfikacja cudu jest jednak wieloetapowym i skomplikowanym procesem, który odbywa się na dwóch szczeblach: diecezjalnym i watykańskim.

Kluczową rolę w procesie odgrywa postulator. To osoba, która odpowiada za przygotowanie i przebieg procesu beatyfikacyjnego lub kanonizacyjnego. W zakresie jej obowiązków jest m.in. zebranie odpowiedniej dokumentacji poświadczającej nadzwyczajność dokonanych wydarzeń. Postulatorzy składają przysięgę słuszności sprawy, zapewniając, że wierzą w słuszność prowadzonej przez siebie sprawy i nie przedstawią w niej jako dowodu czegoś, co jest fałszem.

Najczęściej rozpatrywanymi cudami są uzdrowienia, dlatego też procedury te są najbardziej szczegółowe i powszechnie dostępne. Na samym początku postępowania niezbędne jest dokładne zbadanie okoliczności domniemanego uzdrowienia, w tym określenie, że dana choroba była nieuleczalna, polepszenie stanu zdrowia nie było samoistne, a całkowita poprawa stanu zdrowia nastąpiła nagle.

Co więcej, w wielu przypadkach wymagane jest to, aby choroba nie miała nawrotów, stąd procesy dowodowe są często długotrwałe. Na temat każdego cudu zbiera się kilka opinii biegłych tak, aby uniknąć prawdopodobieństwa pomyłki.

Po zgłoszeniu domniemanego cudu i zebraniu odpowiednich dowodów dokumenty wysyłane są do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych do Watykanu. To właśnie tam przebiega dalszy proces weryfikacyjny. Biorą w nim udział nie tylko teologowie, ale także specjalnie powołani lekarze, których zadaniem jest wydanie opinii.

Weryfikacja cudu ma bowiem charakter naukowy, a jego badanie dwa aspekty: teologiczny i medyczny. Czasami na tym etapie niezbędny jest wybór innego przypadku uzdrowienia, dlatego postulator musi mieć przygotowanych więcej świadectw łask i uzdrowień, szczególnie we współczesnych czasach, gdzie postęp medycyny jest imponujący.

Na watykańskim etapie weryfikacji cudu bardzo często powołuje się kolejnych biegłych lub prosi o ponowną opinię uprzednio powołanych. Liczba lekarzy, którzy w większości przypadków orzekają o medycznym aspekcie cudu, waha się od pięciu do dziesięciu. Wybierani są oni z Konsulty Medycznej, która składa się z około pięćdziesięciu lekarzy.

Ich zadaniem jest stwierdzenie, czy zgodnie z aktualną wiedzą naukową dany przypadek był nieuleczalny. Nie mogą oni określić cudu, gdyż z punkt widzenia nauki taki termin nie funkcjonuje. Decyzję w tej sprawie podejmuje większość. W niektórych przypadkach niezbędne jest także powołanie do komisji specjalistów z innych dziedzin.

Poza decyzją lekarzy i ekspertów konieczna jest także teologiczna ocena. Zdarzenie, które rozpatrywane jest w kategorii cudu, musi bowiem wskazywać na działanie Boga i przynosić duchowe korzyści dla wiernych. Gdy cud zostanie zatwierdzony przez komisję medyczną lub teologiczną, dokumentacja trafia do kardynałów i biskupów. Wówczas wydany zostaje dekret o cudzie, a podczas prywatnej audiencji u papieża dekret ten zostaje zatwierdzony, ostatecznie weryfikując cud. W przypadku procesów beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych jest to sygnał do dalszych działań.

Warto zaznaczyć, że cud nie musi wiązać się z uzdrowieniem. Może to być także np. niewyjaśnione zdarzenie lub zjawisko. Jeśli uznanie cudu nie idzie w parze z procesem beatyfikacyjnym lub kanonizacyjnym, zdarza się, że procedura zaczyna i kończy się na poziomie diecezjalnym. W zdecydowanej większości przypadków jest to jednak bardzo złożony i długotrwały proces, o którego ostatecznym wyniku decydują liczni eksperci.