64-letni bp Pikus jest profesorem nauk teologicznych. Urodził się 1 września 1949 r. w Zabielu. Święcenia kapłańskie przyjął w 1981 r., po ukończeniu Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie. W 1983 r. rozpoczął studia doktoranckie z teologii fundamentalnej na Uniwersytecie Nawarra w Pampelunie. W 1985 r. po powrocie do Polski podjął pracę jako referent w Sekretariacie Prymasa Polski, a jednocześnie rozpoczął wykłady z łaciny i z teologii fundamentalnej w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Następnie - w 1988 r. - rozpoczął pracę w seminarium na stanowisku prefekta. Od 1989 r. pełnił funkcję sekretarza Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie. W 1990 r. wyjechał do Moskwy jako kapelan Pracowni Konserwacji Zabytków oraz Duszpasterz Polaków w ZSRR. W Moskwie zorganizował i założył College Teologii Katolickiej św. Tomasza z Akwinu - został mianowany dziekanem i wykładowcą teologii fundamentalnej. W 1992 r., po zakończonej misji, wrócił do Polski na dawne stanowisko prefekta w seminarium duchownym. Ponadto prowadził zajęcia w Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie. W 1994 r. został mianowany na stanowisko wicerektora WMSD w Warszawie. W 1995 r. wyjechał na rok do Moskwy, by zbierać materiały do pracy habilitacyjnej. Tam też przez rok uczestniczył w seminariach profesorskich w Instytucie Prawosławnym św. Andrzeja w Moskwie. Po powrocie do kraju został mianowany duszpasterzem przedsiębiorców i organizatorów życia gospodarczego w Warszawie - w 1997 r. został członkiem Komitetu Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Edukacji i Etyki Zawodowej przy Krajowej Izbie Gospodarczej. W 1997 r. przejął też obowiązki rektora kościoła p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP na Bielanach. Wykładał w Akademii Teologii Katolickiej (później na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego) w Warszawie, a także w Seminarium Duchownym w Grodnie na Białorusi (Białoruś) i w Polskim Centrum Katechetycznym w Wilnie. 24 kwietnia 1999 r. papież Jan Paweł II mianował go biskupem Pomocniczym Archidiecezji Warszawskiej, przydzielając stolicę tytularną Lisinia. W maju 1999 r. został przewodniczącym Wydziału Nauki Katolickiej i wikariuszem generalnym Archidiecezji Warszawskiej. W listopadzie 1999 r. został powołany w skład Rady ds. Ekumenizmu Konferencji Episkopatu Polski i otrzymał funkcję redaktora "Biuletynu Ekumenicznego" oraz współredaktora zeszytów "Tydzień powszechnej modlitwy o jedność Chrześcijan". W czerwcu 2000 KEP ustanowiła go swym delegatem ds. dialogu katolików i muzułmanów. W 2001 r. został przewodniczącym Bilateralnego Zespołu Katolicko-Prawosławnego, wszedł w skład Rady ds. Dialogu Religijnego i i został przewodniczącym Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi. W 2002 r. zasiadł w Radzie Programowej Zespołu Pomocy dla Kościoła Katolickiego na Wschodzie. W październiku 2005 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej nadało mu, za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania, "Medal Komisji Edukacji Narodowej". W kwietniu 2008 r. otrzymał tytuł naukowy profesora nauk teologicznych. W 2010 r. bp Pikus wszedł w skład do Zespołu KEP do rozmów z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym.