"Jeżeli jest piekło, tej nocy je widziałam". Rabunek dzieci na Zamojszczyźnie

Dr Beata Kozaczyńska przybliżyła temat rabunku dzieci polskich podczas wysiedleń na Zamojszczyźnie, który trwał od później jesieni 1942 roku do połowy sierpnia następnego roku. Niemcy realizowali Generalny Plan Wschodni - próbowali osiedlić i zgermanizować terytoria Europy na wschód od granicy III Rzeszy sprzed września 1939 roku.

Heinrich Himmler, który utworzył "rejestr rasowy", zarządził, że powiat zamojski będzie jednym z pierwszych służącym osadnikom z Niemiec. Wokół Zamościa żyli jeszcze potomkowie kolonistów niemieckich. Jednak tych kilkaset rodzin nie operowało już językiem ojczystym. Zdążyły zasymilować się z ludnością miejscową. Nad ranem 28 listopada ludność zamieszkującą Skierbieszów i Sady otoczono szczelnym kordonem. Część pozostawiono w charakterze przymusowej siły roboczej niemieckich kolonistów. Wobec pozostałych zastosowano działania akcji wysiedleńczej.

Niemcy działali z zaskoczenia, byli brutalni, stosowali terror. Rodziny nie miały czasu na ubranie dzieci, które wyjeżdżały. Niemcy wyrzucali je na śnieg, odrywali siłą od matek. - Jeżeli jest piekło, to tej nocy je widziałam - dr Kozaczyńska cytowała słowa jednego ze świadków nocy selekcji rasowej.Selekcję rasową przeprowadzały specjalne komisje. Klasyfikacji antropologicznej służył wykaz ponad 20 cech - głównie układu czaszki. Najważniejsze jednak były jasne włosy i niebieskie oczy.

Nie przestrzegano rozporządzenia mówiącego o tym, że nie można odłączyć dziecka od matki, które ma mniej niż pół roku. Rodzice próbowali zaniżać wiek dzieci. Jeśli miały skończone 14 lat, pracowały w Generalnym Gubernatorstwie.

Kozaczyńska zwróciła uwagę także na tzw. szpilowanie dzieci. Ponad 300 chłopców z Zamojszczyzny zabito zastrzykiem z trucizną prosto w serce. Polacy próbowali wyzwolić dzieci z rąk Niemców podczas ich transportów. Ci, którzy chcieli wykraść dzieci na trasach przejazdów pociągów, widzieli "wagony widma". Przejeżdżające przez Warszawę dzieci miały poobgryzane paluszki z głodu.

Mówi się o 4,5 tys. dzieci z Zamojszczyzny, które wywieziono do Rzeszy w celu ich germanizacji. Liczba ta jest jednak zaniżona. W Niemczech wciąż żyją osoby nieświadome swojego polskiego pochodzenia - tłumaczy dr Kozaczyńska.

Ewa Majewska

*** dr Beata Kozaczyńska - doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, pracownik Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2007, 2011).

Zajmuje się m. in. problematyką wysiedleń na Zamojszczyźnie w czasie drugiej wojny światowej i losami jej mieszkańców. Spod jej pióra wyszły prace naukowe traktujące o losach wysiedlonych dzieci polskich, autorka m.in. monografii "Losy dzieci z Zamojszczyzny wysiedlonych do powiatu siedleckiego w latach 1943-1945".

***

"Zrabowane dzieci / Geraubte Kinder" to wspólna akcja portalu Interia.pl i telewizji Deutsche Welle - pierwsze polsko-niemieckie poszukiwania dzieci zrabowanych w czasie II wojny światowej.

Celem przedsięwzięcia jest udzielenie pomocy ofiarom germanizacji w poszukiwaniu utraconej tożsamości. Historie osób, z którymi spotykali się dziennikarze, są publikowane na stronach Interii i Deutsche Welle.

Efektem akcji jest książka "Teraz jesteście Niemcami. Wstrząsające losy zrabowanych polskich dzieci", która ukazała się 17 października 2018 roku.

Podczas międzynarodowej konferencji "Rabunek i germanizacja polskich dzieci w czasie II wojny światowej" polscy i niemieccy historycy, badacze, archiwiści i przedstawiciele mediów dyskutują o losach zrabowanych dzieci, a także polityce III Rzeszy, jej założeniach i instytucjach. Organizatorami konferencji są Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Pedagogicznego oraz Instytut Pamięci Narodowej. Patronem medialnym wydarzenia jest portal Interia i telewizja Deutsche Welle.

***

Program międzynarodowej konferencji naukowej "Rabunek i germanizacja dzieci w czasie II wojny światowej":