​Szczyt UE w Porto: Przygotowania do odbudowy gospodarki

Podczas konferencji wysokiego szczebla (Szczyt Społeczny) spotkają się przywódcy państw członkowskich, szefowie instytucji europejskich, partnerzy społeczni i przedstawiciele organizacji pozarządowych. W trakcie debat i dyskusji nakreślone zostaną wyzwania i problemy przed którymi staje obecnie UE, w takich obszarach jak rynek pracy, wspieranie i rozwój innowacji czy realizacja polityk społecznych, ale również propozycje ich rozwiązania w perspektywie do 2030 r. Zebraną podczas konferencji "listę zadań" przywódcy 27 państw Wspólnoty omówią podczas nieformalnego szczytu Rady Europejskiej (8 maja), a w sytuacji osiągnieciu wspólnego stanowiska - podpiszą tzw. Deklarację z Porto.

W marcu 2021 r. Komisja Europejska przedstawiła tzw. Plan Działania na rzecz wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych. Dzisiejsze spotkanie w Portugalii ma być - w zamyśle organizatora - sposobem na zwiększenie zaangażowania państw członkowskich UE w realizację filaru praw socjalnych. A przynajmniej zarysowania dalszych kroków i wypracowania w miarę spójnej wizji dochodzenia do postawionych celów.

Wspomniany filar praw socjalnych wskazuje na trzy główne kamienie milowe, które mają zostać osiągnięte w całej Unii Europejskiej do 2030 r.: stopa zatrudnienia na poziomie 78 proc. (w 2019 r. wyniosła rekordowe 73,1 proc.), liczba dorosłych biorących co roku udział w kursach szkoleniowych - przynajmniej 60 proc., ograniczenie liczby osób zagrożonych wykluczeniem społecznym lub ubóstwem - o co najmniej 15 mln, w tym o 5 mln dzieci.

Rzecznik rządu Piotr Muller na stronie KPRM odniósł się do tych wyzwań, zarysowując po części stanowisko i podejście Polski w odniesieniu do wspólnych działań UE w tych obszarach. "Konsekwentnie podkreślamy, że polityka społeczna i zatrudnienia realizowana jest przede wszystkim przez państwa członkowskie, do których należy odpowiedzialność za identyfikację potrzeb oraz dopasowanie ich do możliwości wewnętrznych. Inicjatywy podejmowane na poziomie UE powinny być realizowane z poszanowaniem kompetencji państw i zasad dialogu społecznego" - ocenił Muller. Przypomniał też, że Polska cele wskazane w Planie działania dla UE już realizuje, wymieniając m.in. program Rodzina 500+, Dobry start, Maluch+ czy takie działania społeczne jak Pokonać bezdomność. Program pomocy osobom bezdomnym.

Jeśli chodzi o sytuację na rynku pracy w UE to jest ona mocno zróżnicowana. W Polsce w marcu 2021 r. stopa bezrobocia wynosiła tylko 3,1 proc., czyli w ujęciu rocznym wzrosła jedynie o 0,1 pkt proc. (dane Eurostatu, BAEL). Na przeciwległym biegunie jest Hiszpania z bezrobociem 15,3 proc. (wzrost o 0,8 pkt proc. r/r) i Włochy z 10,1 proc. (wzrost z 7,5 proc. w marcu 2020 r.). Sytuacja wygląda jeszcze gorzej, jeśli weźmie się pod uwagę osoby młode. Dlatego przywódcy UE omówią też sposoby wspierania młodych ludzi cierpiących w skutek kryzysu związanego z Covid-19, który zaburzył ich edukację, szkolenie i uczestnictwo w rynku pracy.

Stawianie dzisiaj pytań o przyszłość rynku pracy, o sposoby na tworzenie i przyciąganie wysokiej jakości miejsc pracy, a także te dotyczące aktywizacji osób bezrobotnych i wykluczonych - jest o tyle potrzebne, że Europa stoi obecnie w przededniu odbudowy gospodarki po pandemii. Ogromne fundusze, które mają trafić do państw członkowskich w następnych latach: z Funduszu Odbudowy i nowego budżetu UE, czyli łącznie ponad 1,8 bln euro - realizację celów rozwojowych i poprawę sytuacji na rynku pracy mogą przyśpieszyć. Przede wszystkim jednak muszą zmienić się ponownie priorytety. W efekcie postępującej akcji szczepień i coraz lepszych prognoz gospodarczych - akcenty będą przesuwane z ochrony i utrzymania zatrudnienia w stronę opracowywania polityk wspierających tworzenie nowych oraz poprawę jakości już obecnych miejsc pracy.

Piątkowa konferencja jest jednak tylko wstępem do nieformalnego szczytu rady. Jak wynika z zaproszenia wystosowanego przez przewodniczące RE Charlesa Michela, celem spotkania będzie m.in. przyjęcie przez szefów państw i rządów tzw. Deklaracji z Porto (Porto Declaration). "(...) naszej wizji ambitnej cyfrowej, zielonej i sprawiedliwej transformacji Europy" - napisał Michel.

Nie zabraknie także tematów bieżących jak walka z pandemią Covid-19, szczepienia i paszport dla zaszczepionych. "Jako Polska uważamy, że w kwestii walki z pandemią Covid-19 skuteczność wdrażania krajowych programów szczepień i dostępność szczepionek są kluczowe. Oczekujemy wykorzystania wszelkich możliwych rozwiązań, które zapewnią poszanowanie dostaw szczepionek do UE, a także umożliwią państwom członkowskim spełnienie ich obietnicy o dzieleniu się szczepionkami z krajami trzecimi" - zauważył Muller.

Podczas szczytu planowana jest również wideokonferencja z premierem Indii (Narendra Modi). "(...) omówimy, jak wzmocnić nasze partnerstwo strategiczne. (...) obecna sytuacja na świecie może pozwolić nam otworzyć nowy, ważny rozdział w naszych stosunkach i powinniśmy jak najlepiej wykorzystać tę okazję" - podkreślił przewodniczący RE.

Jak do wzmocnienia partnerstwa na linii UE-Indie podchodzi Polska? Rzecznik rządu ocenił, że Polska popiera zawarcie umów o wolnym handlu oraz inwestycyjnej między UE a Indiami. "Polska stoi na stanowisku, że UE i Indie powinny ze sobą ściśle współpracować w obszarach zdrowia, liberalizacji handlu, inwestycji, klimatu i praw człowieka. Rozwój współpracy handlowej powinien przyczynić się do ograniczenia barier w dostępie do rynku indyjskiego dla artykułów rolnych z krajów UE, w tym Polski" - dodał.

Bartosz Bednarz