Jacek Soplica - ksiądz Robak - to jedna z najważniejszych postaci dzieła Adama Mickiewicza. Jest on bohaterem dynamicznym, który ulega przemianie wewnętrznej pod wpływem dokonanej zbrodni. Za młodu awanturnik, który zapałał miłością do Ewy Horeszkówny, córki Stolnika. Po odtrąceniu przez ojca dziewczyny i podaniu "czarnej polewki" postanowił dokonać zemsty. Kiedy tylko nadarzyła się okazja, bez chwili namysłu strzelił i zabił Stolnika. Bohater, pod wpływem tych wydarzeń, zmienia się w pokornego zakonnika oraz bojownika o sprawę narodową. Pragnie oddalić ciążące na nim zarzuty zdrady kraju, a także odpokutować swoje winy. Dopiero teraz zaczyna rozumieć obowiązki rodzinne, nie jest jednak w stanie podjąć się ich formalnie. Opiekę nad synem powierza bratu, opłaca wychowanie Zosi. Jacek Soplica to emisariusz polityczny, odważny żołnierz, który pragnie zadośćuczynić tym, których skrzywdził. Podejmuje pokorną służbę Bogu i narodowi. Liczne bitwy, w których brał udział, odniesione rany zmieniły go to tego stopnia, iż nawet brat nie był w stanie go rozpoznać. Bohater przez cały czas wykazuje się odwagą i poświęceniem. Ratuje syna przed niedźwiedziem oraz Hrabiego. Prosi Gerwazego (poprzysiągł mu zemstę za śmierć pana) o wybaczenie. Uzyskuje je. Nie wyjawia Tadeuszowi, iż jest jego ojcem. W ten sposób za zbrodnię pokutuje o wiele bardziej. Jacek Soplica to postać niezwykle tajemnicza. Politycznie uświadamia szlachtę, przygotowuje ją do powstania. Działania te są przemyślane. Bohater skupia się całkowicie na działalności spiskowej. Jest zwolennikiem Napoleona, wierzy w szanse Polaków na pokonanie Moskali. Bohater działa rozważnie, jest wytrwały. Rehabilitacja Jacka Soplicy następuje dopiero po śmierci. Swoje zasługi ukrywa do ostatniego momentu, nie szuka rozgłosu. Bohater zmienia się wewnętrznie. Z hulaki i namiętnego kochanka staje się cichym, pokornym i gorliwym patriotą. Przed śmiercią dowiaduje się o przebaczeniu Stolnika, o ogłoszeniu wojny przez Napoleona oraz o szczęściu Tadeusza i Zosi. Umiera w rodzinnych stronach, pogodzony z Bogiem oraz ludźmi. Jacek Soplica jest nowym typem bohatera romantycznego. Podobnie jak wcześniejsze postaci, wykreowane przez Adama Mickiewicza, jest buntownikiem oraz indywidualistą. Ma za sobą nieszczęśliwą miłość, kierowany chęcią zemsty dokonuje zbrodni i od tego momentu żyje dręczony wyrzutami sumienia. Próbę odrodzenia podejmuje w imię Boga i ojczyzny. Pragnie odkupić swoją winę. Jacek Soplica jednak nie działa samotnie, lecz bierze udział we wspólnym dziele. Nie czuje się też odpowiedzialny za cały naród i nie wywyższa się. Jest cichy, pokorny i skromny. Bohater nie tworzy historiozoficznych koncepcji, lecz działa, często naraża własne życie. Postać ta nosi wiele cech bohatera romantycznego, ale też posiada cechy nietypowe (hulaszczą młodość, zbrodnię na tle prywatnej zemsty, skromność, racjonalne myślenie). Sędzia - to brat Jacka Soplicy, który sprawuje opiekę nad jego synem. Jest wzorowym gospodarzem, niezwykle gościnnym, dba o swój dobytek. W przestrzeganiu zasad dobrego wychowania oraz kultywowaniu wartości rodzimych widzi szansę zachowania świadomości narodowej. Sędzia jest człowiekiem wrażliwym, czułym wobec Tadeusza, stara się to jednak ukryć. Poddanych traktuje sprawiedliwie, nie sprzeciwia się decyzji Tadeusza o uwłaszczeniu. Kocha ojczyznę, jest wierny i stały w uczuciach (po śmierci narzeczonej pozostał jej wierny). Bohater nie jest jednak człowiekiem idealnym. Bywa porywczy, gwałtowny, nieugięty. W sporze o zamek nie chce ustąpić. Tadeusz - jest tytułowym bohaterem epopei, synem Jacka Soplicy. Opiekę nad nim sprawuje Sędzia. Bohater do Soplicowa przybył po długiej nieobecności (dziesięć lat przebywał w Wilnie, gdzie zdobył wykształcenie). W mieście nabrał też towarzyskiej ogłady. Tadeusz jest emocjonalnie niedojrzały, swoje uczucia traktuje jak romantyk, o czym świadczy jego myśl o samobójstwie. Jest też ogromnym patriotą. Pragnie poślubić Zosię, jednak na pierwszym miejscu stawia dobro ojczyzny. Uwłaszczając chłopów, daje przykład innym. Podkomorzy - to zwolennik tradycji narodowych. Nie rozumie konieczności społecznych przemian czy też uwłaszczenia chłopów. Docenia młodzież za patriotyzm, ośmiesza natomiast naśladowanie obcej mody. Wojski - to znawca praw myśliwskich. Zajmuje się różnymi zajęciami w gospodarstwie, między innymi kieruje pracą w kuchni. Jest znany z gry na myśliwskim rogu oraz z opowiadań zabawnych anegdot. Hrabia - to daleki krewny Horeszków, romantyk wrażliwy na piękno przyrody. Posiada bogatą wyobraźnię, dzięki czemu różnorodne zjawiska przyrody interpretuje w wyjątkowy sposób. Bardzo łatwo ulega obcym wzorom, stara się być oryginalny, uwielbia się przechwalać. Bohater wykazuje się też odwagą (spotkanie z niedźwiedziem) oraz wolą walki. Przez Napoleona zostaje mianowany pułkownikiem. Telimena - jest piękną, ale starzejącą się kobietą. Pragnie oczarować Tadeusza, kokietuje go. Chwali to, co obce. Nie dostrzega piękna wartości rodzimych. W uczuciach jest zmienna, marzy o korzystnym zamążpójściu. Bohaterka zwalnia Tadeusza z obietnic, nie pozwala mu popełnić samobójstwa. Zosia - to wcześnie osierocona córka Ewy Horeszkówny. Jacek Soplica opłaca jej wychowanie. Dziewczyna ma czternaście lat, ceni sobie naturalność i prostotę. W zajęcia gospodarskie chętnie się angażuje. Wobec opiekunów jest posłuszna, Tadeusza darzy szczerym uczuciem. Rozumie decyzję ukochanego, który pragnie walczyć w obronie ojczyzny. Maciek Dobrzyński - jest przywódcą szlachty dobrzyńskiej. To człowiek opanowany, rozważny, chętny do pomocy i udzielenia dobrej rady, docenia tradycje narodowe. Bardzo często zmienia polityczne poglądy. Jankiel - jest Żydem, który myśli jak prawdziwy Polak. Dzierżawi dwie karczmy, więc często spotyka się z ludźmi, łagodzi spory. Grę na cymbałach opanował doskonale, a na dźwięk "Mazurka Dąbrowskiego" wzrusza się do łez. Gerwazy - to ostatni sługa Horeszków, który całe swe życie podporządkował idei pomszczenia śmierci Stolnika, swego ukochanego pana. Kiedy poznaje dzieje Jacka Soplicy, wybacza mu.