Informujemy, z jakich przywilejów pracowniczych mogą skorzystać rodzice adopcyjni.

1. Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego

Pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie i równocześnie wystąpił do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia przysługuje prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Jego wymiar jest uzależniony od liczby dzieci przyjętych jednocześnie na wychowanie i wynosi:

- 20 tygodni w przypadku przyjęcia jednego dziecka,

- 31 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci,

- 33 tygodnie w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci,

- 35 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci,

- 37 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci.

Prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia lub 10. roku życia, jeżeli jest to dziecko, w stosunku do którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.

Pracownik, który przyjął na wychowanie dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10. roku życia, ma jednak zawsze prawo do tego urlopu w minimalnym wymiarze wynoszącym 9 tygodni.

Do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego mają odpowiednio zastosowanie następujące regulacje dotyczące urlopu macierzyńskiego:

- szczególna ochrona trwałości stosunku pracy pracownicy w okresie urlopu macierzyńskiego, przewidująca zakaz wypowiadania i rozwiązania stosunku pracy w jego trakcie;

- prawo pracownicy do rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni tego urlopu i prawo pracownika - ojca dziecka - do wykorzystania części urlopu macierzyńskiego niewykorzystanego przez pracownicę;

- możliwość wykorzystania urlopu macierzyńskiego przez ojca dziecka lub dzieci, gdy pracownica po wykorzystaniu 8 tygodni urlopu macierzyńskiego wymaga ze względu na stan zdrowia opieki szpitalnej i nie może sprawować osobistej opieki nad dzieckiem;

- prawo pracownika - ojca dziecka - do wykorzystania części urlopu macierzyńskiego niewykorzystanej przez pracownicę, która zmarła;

- obowiązki pracodawcy dotyczące udzielania urlopów wypoczynkowych w razie korzystania przez pracownicę z urlopu macierzyńskiego, w tym obowiązek udzielenia, na wniosek pracownicy, urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego.

2. Dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego

Pracownik, który wykorzystał urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego ma prawo do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Urlop ten jest udzielany na wniosek pracownika na takich samych zasadach, jak w przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Oznacza to, że jest on udzielany jednorazowo, w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego udziela się na pisemny wniosek pracownicy, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu; pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy. Pracownica uprawniona do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego może łączyć korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy.

W takim przypadku dodatkowego urlopu na warunkach macierzyńskiego udziela się na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy, a podjęcie pracy następuje na pisemny wniosek pracownicy, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy.

We wniosku pracownica wskazuje wymiar czasu pracy oraz okres, przez który zamierza łączyć korzystanie z urlopu dodatkowego na warunkach urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy.

Wymiar tego urlopu w 2013 r. wynosi do 4 tygodni (w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka), do 6 tygodni (w przypadku przyjęcia na wychowanie dwojga lub więcej dzieci) i do 2 tygodni (w sytuacji wymiaru podstawowego urlopu do 9 tygodni).

Docelowo od 2014 r. wynosi on odpowiednio: do 6 tygodni, do 8 tygodni oraz do 3 tygodni.*

Po zakończeniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego pracodawca dopuszcza pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifi kacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymałby, gdyby nie korzystał z urlopu

3. Urlop ojcowski

Pracownikom - ojcom adopcyjnym - przysługuje również prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni w okresie 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia sądowego o przysposobieniu danego dziecka, ale nie dłużej jednak aniżeli do ukończenia przez takie dziecko 7. roku życia, z tym że w sytuacji związanej z odroczeniem obowiązku szkolnego wobec dziecka, okres ten podlega wydłużeniu do 10. roku życia dziecka.

Urlopu ojcowskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika-ojca wychowującego dziecko, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu; pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Pracodawca po zakończeniu urlopu ojcowskiego dopuszcza pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymałby gdyby nie korzystał z urlopu.

4. Inne uprawnienia pracownicze rodziców adopcyjnych

Przez przysposobienie powstaje między przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Oznacza to, że rodzice adopcyjni mogą korzystać z uprawnień przewidzianych dla rodziców w przepisach kodeksu pracy, takich jak:

- prawo do urlopu wychowawczego udzielanego na wniosek pracownika nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4. roku życia, a także do ukończenia przez dziecko 18. roku życia, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika;

- prawo do zwolnienia od pracy na 2 dni w każdym roku kalendarzowym z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, jeżeli wychowuje co najmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat;

- zakazu, bez zgody pracownika, zatrudniania go w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy oraz delegowania poza stałe miejsce pracy, jeżeli opiekuje się dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia.

5. Becikowe

Rodzicom adopcyjnym przysługuje, na ich wniosek, jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się żywego dziecka (tzw. becikowe), która od 1 stycznia 2013 r. jest uzależniona od dochodu rodziny (podstawa prawna: art. 15b ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych, Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.).

Jednorazowa zapomoga przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1 922,00 złotych netto.

Rodzic adopcyjny wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi powinien złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką. Nie musi on posiadać prawomocnego wyroku sądu rodzinnego stwierdzającego przysposobienie dziecka. Wystarczające jest w tym przypadku zaświadczenie sądu rodzinnego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka.

Należy zauważyć, że dane osobowe biologicznych rodziców dziecka adoptowanego, ani informacja czy rodzice biologiczni dziecka pobrali jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka, nie mają żadnego wpływu na prawo rodziców adopcyjnych do ww. zapomogi.

(źródło: mpips.gov.pl)