Jak nigdy przedtem zaprezentujemy zainteresowanym postacie niezwykłych Polaków i Węgrów, których połączyły często tragiczne dzieje naszych narodów. Już w piątek 24 sierpnia o godz. 17.00 w Auli PWSZ przy ul. Kazimierza Wielkiego w Krośnie odbędzie się projekcja 50 min. filmu TVP Pana Grzegorza Łubczyka i Marka Maldisa " HENRYK SŁAWIK , POLSKI WALLENBERG". Projekcja filmu połączona będzie z prezentacją i sprzedażą książki " Polski Wallenberg, Rzecz o Henryku Sławiku" w obecności autora Grzegorza Łubczyka. Film - dokumentuje odkrycie jednego z największych Polaków z lat II wojny światowej. Bohatera i uczestnika trzech powstań śląskich w obronie polskości, dziennikarza i społecznika. W latach 1940-44 na Węgrzech jako przedstawiciel polskiego rządu na wychodźstwie uratował kilkanaście tysięcy Żydów. Uczynił to w tym samym Budapeszcie, wcześniej aniżeli Raoul Wallenberg, szwedzki dyplomata, nie dysponując jego możliwościami. Wallenberg stał się symbolem ludzi, ratujących Żydów przed zagładą, o Sławiku zaś nie tylko świat, ale i Polacy prawie nic nie wiedzieli aż do chwili zainteresowania się tą niezwykłą postacią przez Grzegorza Łubczyka, autora książek o tematyce polsko-węgierskiej, b. Ambasadora RP w Budapeszcie w latach 1997-2001. Łubczyk najpierw napisał w 2003 roku książkę "Polski Wallenberg. Rzecz o Henryku Sławiku", a następnie razem z Markiem Maldisem, znanym dokumentalistą TV, zrealizowali w 2004 roku film "Henryk Sławik. Polski Wallenberg", który m.in. uznany został za najlepszy film TVP Polonia w 2004 roku, a w 2006 roku zdobył I nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu "Polskie Ojczyzny 2006" w Częstochowie. Ten poruszający serca dokument prezentowany był na ponad 100 pokazach w Polsce i na Węgrzech, a także na wielu festiwalach. Oglądała go też publiczność zagraniczna m.in. Budapesztu, Tel Avivu i Cannes oraz Lille i Paryża (Biblioteka Polska w Paryżu). W sobotę 25 sierpnia, po oficjalnym otwarciu "Karpackich Klimatów" i "Festiwalu Win Węgierskich im. Portiusa oraz po złożeniu kwiatów w Kaplicy Rodu Portiusów, dobrodziejów miasta, o godz 13.00 w Muzeum Podkarpackim odbędzie się wernisaż wystawy " BOGU, OJCZYŹNIE, BLIŹNIEMU" ze zbiorów fotografii Józefa Antalla seniora, opracowana przez Pana Grzegorza Łubczyka. Ekspozycja (16 plansz) ukazuje rolę duchownych - polskich, węgierskich i Nuncjusza Apostolskiego abp Angelo Rottę w życiu uchodźców cywilnych i wojskowych w okresie wojennego kataklizmu. Wystawa połączona będzie z prezentacją i sprzedażą książki Pana Grzegorza Łubczyka : "Duchowni w życiu uchodźstwa polskiego na Węgrzech 1939-1945. W tym samym dniu, o godz. 15.30 w kinie KDK przy ul. Bieszczadzkiej odbędzie się premiera filmu "CHŁOPCY Z BUDAKESZI" Pala Erdőssa z udziałem prof. Istvána Kovácsa, autora książki "Lustro dzieciństwa" na kanwie której nakręcono ten film. Ten fabularny film koresponduje z dwoma wielkimi wartościami jakimi są wolność i miłość. Pokazuje oczami dorastającego chłopca węgierską rewolucję 1956r. Jego pierwowzorem jest autor książki - Kovács, były konsul węgierski w Polsce. Rozmawiam z nim o podobieństwach i różnicach w polskiej i węgierskiej świadomości historycznej - ?.W czasach stalinowskich - mówi- mimo straszliwych, gorszych niż u was represji, ludzie mieli nadzieję, że reżim upadnie. Jeżeli matka czy ojciec nie mieli odwagi powiedzieć prawdy, był jeszcze dziadek czy babcia. Oni pamiętali jak było, wiedzieli co jest grane. Za czasów Kadara to się zmieniło. Pokonany, upokorzony naród, któremu zapełniono sklepy, chciał wierzyć w to, co go otacza. Rok 1956 otaczało milczenie, jeszcze długo potem. Po 1989 okazało się, że ci sami, co wcześniej mówili: kontrrewolucja, są wciąż przy władzy. Pokolenie pokonanych w 1956 nie otrzymało żadnego zadośćuczynienia, a jego poszczególni przedstawiciele kłócą się między sobą o przeszłość -dodaje z goryczą Kovács. - To jest temat wciąż nieprzetrawiony przez społeczeństwo. Gdy w "Chłopcach z Budakeszi" w życie podmiejskiego sanatorium wkracza wojna i śmierć, dziesięcioletni bohater filmu, w długim płaszczu wojskowym, z karabinem przewieszonym przez ramię wyrusza w stronę stolicy. Kiedy go opisywałem -mówi Kovács- myślałem o małym powstańcu z pomnika pod murami warszawskiej Starówki.(...) Dla naszego pokolenia powstanie węgierskie było mitem od samego początku, jak powstanie warszawskie. Moim pierwszym wspomnieniem dziejowym z dzieciństwa jest zbiórka uliczna na ofiary walk w Budapeszcie i zdjęcia z dodatku "Życia Warszawy": 23 października 1956, tłumy na ulicach Budapesztu solidaryzujące się z przełomem w Polsce.(...) Może jest tak, jak mówi István Kovács- autor opowieści autobiograficznej o roku 1956 "Lustro dzieciństwa", według której nakręcono film "Chłopcy z Budakeszi"- że mit powstania'56 jest żywszy w Polsce niż na Węgrzech(...) W niedzielę 26 sierpnia od godz. 16.00 do 18.00 w Auli PWSZ na ul Kazimierza Wielkiego w Krośnie odbędzie się dalsza część przeglądu filmów o niezwykłych Polakach i Węgrach autorstwa Grzegorza Łubczyka i Marka Maldisa. Pierwszy film to "13 LAT, 13 MINUT" (TVP Polonia 2006, 49 minut) jest to filmowa opowieść o dwóch chłopcach-bohaterach, o Polaku i Węgrze - Romku Strzałkowskim i Péterze Mansfeldzie, którzy trafili do powstańczej legendy Poznania ' 56 i Budapesztu ' 56. 13-letni Romek był najmłodszą ofiarą pierwszego buntu robotników w komunistycznej Polsce, słynnego "Czarnego Czwartku". Na tle tragicznych wydarzeń poznańskich w dniu 28 czerwca 1956 roku autorzy tego fabularyzowanego dokumentu rekonstruują - przy pomocy i z udziałem szkolnych kolegów Romka - ostatni dzień w życiu swego rówieśnika. Z kolei na przykładzie Pétera Mansfelda, bohatera części węgierskiej filmu, poznajemy niebywale okrutne lata represji po zdławieniu przez wojska radzieckie na Węgrzech Powstania Narodowego ' 56. 18-letni Péter w 1959 (!) roku - po zamianie dożywocia na karę śmierci - przez 13 minut umierał na szubienicy, stąd drugi człon tytułu. Film pokazała węgierska TV DUNA, a TVP Polonia jako swego reprezentanta wytypowała na Międzynarodowy Festiwal w Nowym Jorku. Pokaz tego dokumentu jego Autorzy połączą z prezentacją jednocześnie wydanej przez Oficynę Wydawniczą RYTM swej książki pod tym samym tytułem "13 lat, 13 minut", poświęconej,oczywiście, Romkowi i Péterowi, których ulice krzyżują się w centrum Poznania. Film i książka to swego rodzaju pokłon Autorów przed bohaterami i ofiarami wydarzeń sprzed 50 lat w Polsce i na Węgrzech, wydarzeń, które zapoczątkowały zmiany ustrojowe w naszej części Europy. Do każdej zakupionej książki zostanie dołączony film DVD Drugim z prezentowanych filmów będzie "PASTERZ Z KŐBÁNYI" (TVP Polonia 2005, 50 minut) to fabularyzowana opowieść o największym Polaku węgierskiej Polonii w I połowie XX wieku. Bohaterem filmu jest ksiądz Wincenty DANEK, wyjątkowy pod wieloma względami kapłan i wychowawca, patriota, a jednocześnie ktoś, kto przez kilkadziesiąt lat kapłańskiej posługi nosił w sercu wielką tajemnicę z młodości, którą ujawnił na łożu śmierci. Widzowie poznają ją w finale filmu. Ks. Danek był wychowankiem z lwowskiego seminarium ks. bp Józefa Bilczewskiego, który z ks. Zygmuntem Gorazdowskim wyniesiony został na ołtarze przez Benedykta XVI. Postaci tych dwóch polskich świętych też występują w filmie Łubczyka i Maldisa. Pasterz Danek jest jednym z bohaterów książki "Duchowni w życiu uchodźstwa polskiego na Węgrzech. 1939 - 1945", wydanej przez "RYTM" z inicjatywy Grzegorza Łubczyka. Prezentacja tej publikacji będzie dopełnieniem spotkania. Wiadomość pochodzi z oficjalnej strony Krosna.