Wśród zabytkowych nagrobków będących śladem po tych, którzy odeszli, spacerują starsi i młodzi. Alejkami Starego Cmentarza przechodzą szkolne wycieczki. Zatrzymują się przed mogiłami, usiłują odczytać nazwiska na zatartych tablicach. Stają przed grobami uczestników powstań narodowych. Zdaniem Jadwigi Hoff, nagrobki są cennym dokumentem, który mówi o społecznych systemach wartości, przemianach w hierarchii zbiorowej. To prawda. Na nagrobkach są zawody, piastowane godności i wszelkie ziemskie zasługi. Wśród tych znanych na Starym Cmentarzu spoczywa m.in. (po prawej stronie od wejścia) Józef Łukasiewicz, ojciec Ignacego. Józef Łukasiewicz brał udział w insurekcji kościuszkowskiej. Zmarł w 1836 r. Niedaleko głównej alei znajdują się nagrobki Holzerów, Schaitterów, rodzin przybyłych nad Wisłok z Tyrolu. Przy murze od strony targowiska są groby zasłużonego drukarza Jana Andrzeja Pelara, pierwszego wydawcy prasy rzeszowskiej, Teofila Dzierżyńskiego, profesora Seminarium Nauczycielskiego. ''Ale napisy nagrobne przekazują również wiadomości o ludziach, o których trudno dowiedzieć się czegokolwiek z innych źródeł'' - czytamy w publikacji ''Stary Cmentarz w Rzeszowie'' Jadwigi Hoff. I tak na Starym Cmentarzu obok znakomitych obywateli, zasłużonych dla kraju i miasta, są groby wzorowych mam i ukochanych dzieci. Na jednym z nagrobków, gdzie aniołek opiera się o krzyż, przeczytamy pełne bólu epitafium: ''Elżunia Różyczka, Najdroższa Dziecina Jana i Ludmilli Gorylskich zasnęła 18/1 1901 r. W trzeciej wiośnie wziąłeś - Twoją była Boże! Boleść tą straszną przyjmujem w pokorze. A chociaż serce do głębi zranione, Niech Imię Twoje będzie pochwalone''. Różne nazwiska na zatartych tablicach proszą o spokój duszy, gorące westchnienie, modlitwę... Inne, te naruszone zębem czasu, straszą uszkodzonymi rzeźbami, śladami po metalowych krzyżach, pustymi miejscami na medalion. Spacerując wśród popękanych zmurszałych kamieni, nie sposób nie pomyśleć o przemijaniu, o tym, że taki sam koniec jest pisany bogatym i biednym, starym i młodym. I tak tu, pośród wysokich drzew spotykają się przeszłość, teraźniejszość i przyszłość... ** Stowarzyszenie Opieki nad Starym Cmentarzem w Rzeszowie im. Włodzimierza Kozły zajmuje się ratowaniem zabytkowych pomników i zaprasza wszystkich, którzy chcieliby w tym pomóc, do udziału w kweście na rzecz Starego Cmentarza. Odbędzie się ona 1 listopada w godz. 10 - 16 na cmentarzach: Pobitno, Wilkowyja, Stary Cmentarz, 2 listopada, w godz. 10 - 16 na Starym Cmentarzu. BEATA SANDER