Wybitni twórcy, niezwykłe wydarzenia. Największą wartością każdego miasta są jego mieszkańcy, wśród których są ludzie aktywni i kreatywni. Zabrze na przestrzeni dziejów miało i ma wielkie szczęście do artystów. Krystian Zimerman jest jednym z najwybitniejszych współczesnych pianistów, zwycięzcą między innymi Konkursu Chopinowskiego, nagrywa i koncertuje na całym świecie. Coraz częściej swoje miejsce urodzenia i młodości odwiedza Janosch (wł. Horst Eckert) - klasyk literatury dla dzieci, ale i autor kultowej powieści "Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny". Do swoich zabrzańskich korzeni z dumą przyznaje się także Heinz Tobolla - znany w Europie rzeźbiarz z Aachen, ofiarodawca rzeźby "Spotkanie z własnym ja", honorowy mieszkaniec Zabrza. Spośród artystów tworzących poza Zabrzem wymienić należy wybitnego rzeźbiarza - Profesora Krzysztofa Nitscha, muzykolog Halinę Szymurę, zaś z emigrantów tak wybitne postacie jak: światowej sławy iberystę, tłumacza i pisarza Profesora Floriana Śmieję mieszkającego w Kanadzie, grafików: Jana Sawkę (USA) i Krystynę Piotrowską (Szwecja) oraz malarza Norberta Paprotnego ze Szwajcarii, którego prace zdobią między innymi Teatr Nowy. Utwory Stanisława Bieniasza weszły do kanonu współczesnej dramaturgii polskiej, a kompozycje Edwarda Czernego (współtwórcy Filharmonii Zabrzańskiej) wykonują orkiestry krajowe i zagraniczne. Wśród twórców, którzy już od nas odeszli trzeba oddać hołd kompozytorowi Paulowi Krausowi, rzeźbiarzowi, Profesorowi Robertowi Bednorzowi, autorce pięknych obrazów i akwareli - Krystynie Jędrzejowskiej - Nowak, kompozytorowi i organiście Prof. Janowi Jargoniowi oraz Norbertowi Kroczkowi - dyrygentowi, kompozytorowi, pedagogowi, założycielowi chóru Resonans con tutti, którego dzieło kontynuuje jego żona Maria Kroczek we współpracy z dyrygentem młodego pokolenia Waldemarem Gałązką. W Zabrzu mieszkają i tworzą znani plastycy: rektor katowickiej Akademii Sztuk Pięknych - prof. Marian Oslislo, Roman i Tadeusz Nowotarscy, Kazimierz Szołtysek, Anna Kowalczyk - Klus, Roman Starak, Bogdan Król, Antoni Cygan, Wiesław Darewski, Alina Muschalik, Wiesława i Magdalena Musioł, Alicja Kozub, Witold Berus, Zbigniew Korytko, Marek Marciniak, Sonia Szlencka - Stecura, Lucyna Mykietyn, Ludmiła i Lech Poeche, oraz fotograficy: Piotr Muschalik, Arkadiusz Gola, Ireneusz Dorożański. Bardzo liczna i znana z występów scenicznych i planu filmowego jest grupa aktorów: Jerzy Kuczera, Zbigniew Stryj, Marek Kalita, Monika Kwiatkowska, Aleksandra i Magdalena Popławskie, Dariusz Gnatowski, Jarosław Ciołek, Piotr Kłudka, Dariusz Chojnacki oraz reżyserzy: Michał Rosa, Tadeusz Bradecki i Ryszard Stecura. Również dzięki ich inicjatywom Zabrze nazywane jest miastem festiwali. Większość z nich ma kilkunastoletnie tradycje, jak chociażby: Ogólnopolski Festiwal Dramaturgii Współczesnej "Rzeczywistość Przedstawiona", Festiwal Muzyki Improwizowanej JAZ, Międzynarodowy Festiwal Rysowania, Międzynarodowe Warsztaty Artystyczne "Barwa i Dźwięk", imprezy Zabrzańskiej Jesieni i Skarbnikowych Godów, Parada Regionów, Festiwal Organowy organizowany od lat przez wybitnego organistę Waldemara Krawca, Śląski Konkurs Pianistyczny, Międzynarodowy Festiwal Tańca Towarzyskiego, Dni Muzyki Dawnej zainicjowane przez twórcę zespołu Allegro - Ryszarda Kleina, Przegląd Chórów Szkół Muzycznych, Muzyczne Lato, Muzyka w Ogrodzie, czy Festiwal Kultury Młodzieży Szkolnej im. N. Kroczka. Inne propozycje, mimo że wchodzą dopiero do zabrzańskiego kalendarza kulturalnego, zyskały już sobie liczne grono zwolenników. Do takich wydarzeń należą np. Festiwal Orkiestr Dętych im. E. Czernego, Festiwal Kwiatów, Festiwal ST.ART Silesia, cykl "Poziom Sztuki" w ZKWK Guido i Festiwal Zakątek Zwierzątek. Oczywiście forma festiwalowa jest tylko jednym z wyróżników miasta. O bogactwie oferty kulturalnej decyduje przede wszystkim codzienna praca miejskich instytucji kultury: Domu Muzyki i Tańca, Filharmonii Zabrzańskiej, Teatru Nowego, Muzeum Miejskiego, które wzbogaciło się o galerię Cafe Silesia. Niezwykle ważna dla mieszkańców Zabrza jest działalność kulturotwórcza i edukacyjna w zabrzańskich dzielnicach. Realizują ją szczególnie Miejski Ośrodek Kultury posiadający 6 filii na czele z najstarszym na Śląsku kinem Roma, Miejska Biblioteka Publiczna z 22 filiami i 4 Ogniska Pracy Pozaszkolnej, w których animatorami są twórcy, a jednocześnie pedagodzy: Małgorzata Makowska, Wioletta i Mirosław Muzykantowie, Małgorzata i Maria Zdebel, Agata Zeliszek, czy Maria Popławska - prowadząca zjawiskowy Teatr Prawdziwny. Obok organizacji ciekawych imprez kulturalno-oświatowych, sportowych, charytatywnych i animacji amatorskiego ruchu artystycznego (słynna Grupa 18 Obsydian) spełniają te instytucje również ważne funkcje społeczne polegające na integracji społeczności poszczególnych dzielnic. Fenomenem jest działalność jedynej już tylko w mieście orkiestry górniczej prowadzonej przez Henryka Mandrysza, bez której trudno byłoby sobie wyobrazić wizerunek Zabrza. Niebagatelny wkład w budowanie zabrzańskiej kultury mają działające z sukcesami szkoły artystyczne: Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. i Szkoła Plastyczna zainicjowana przez obecną prezydent Zabrza Małgorzatę Mańkę - Szulik. Osobny rozdział stanowi bogata działalność instytucji będących poza zarządem miejskim, takich jak: Muzeum Górnictwa Węglowego, Kopalnia Sztuki czy CK Wiatrak. Dom Muzyki i Tańca, (www.dmit.com.pl) jest obok warszawskiej Sali Kongresowej najważniejszym miejscem na europejskim szlaku muzycznym. Tu odbywają się koncerty Serce za serce na rzecz Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. Profesora Zbigniewa Religi z udziałem największych światowych gwiazd, a niemal każdego tygodnia mają miejsce prawdziwe wydarzenia kulturalne nie tylko dla mieszkańców miasta i regionu, ale dla gości z całej południowej Polski. Na co dzień działa Kawiarnia Artystyczna z ciekawym programem muzycznym i teatralnym. Filharmonia Zabrzańska należy do najbardziej cenionych i rozchwytywanych orkiestr nie tylko w kraju. Regularnie występuje na prestiżowych scenach począwszy od stolicy, poprzez letni festiwal w Kudowie, a na estradach Berlina i Londynu kończąc. Dyryguje i szefuje jej od lat Sławomir Chrzanowski. Orkiestra dokonała wielu światowych prawykonań, dostarczając w ponad 1200 koncertach niezapomnianych wrażeń. Muzycy nie stronią od występów z gwiazdami popu i rocka, co przyczynia się do rozszerzania kręgu ich odbiorców. Filharmonicy czekają na nową siedzibę w pięknej, remontowanej przez miasto, dawnej siedzibie biblioteki Donnersmarców, póki co koncertując w zabrzańskiej Państwowej Szkole Muzycznej I i II st. (www.filharmonia.zabrze.pl). Zabrzański Teatr Nowy przyciąga coraz większą rzeszę teatromanów. Dzieje się to nie tylko za przyczyną Ogólnopolskiego Festiwalu Dramaturgii Współczesnej (corocznie w październiku), ale przede wszystkim dzięki wielu interesującym premierom i repertuarowi, który zadowala zarówno tradycyjne gusta (np. "Dziady cz. II", "Zemsta"), jak i miłośników sztuk współczesnych (np. "Porucznik z Inishmore", "Bardzo zwyczajna historia"). Oczywiście swoich stałych fanów mają farsy i komedie (np. "Wszystko o kobietach - Wszystko o mężczyznach", "Modliszka", "Brzydal"), a także spektakle adresowane do dzieci (np. "Piękna i bestia"). (www.teatrnowywzabrzu.art.pl).