Jeśli wydaje się wam, że Polacy ze swoimi 12 wigilijnymi potrawami biją świąteczne rekordy obżarstwa, jesteście w błędzie. Wystarczy zajrzeć na bożonarodzeniowe stoły naszych sąsiadów. Francja - ostrygi, homary, foie gras Wigilia prowansalska, wigilia bretońska i wigilia pirenejska to część bogatego folkloru Francji. A właściwie jego historii, bo Boże Narodzenie od wielu lat traci nad Sekwaną charakter religijny. Jak nie duch, to ciało. Francuzi w wigilijny wieczór dają niebywały pokaz łakomstwa. Paradoksalnie, w dzień nadziei chrześcijan, synowie najstarszej córy Kościoła - jak zwie się dumnie Francja - spożywają posiłek pełen okrucieństwa. Najpierw ostrygi - połykane żywcem, potem langusty i homary, na żywo wrzucane do wody ze związanymi szczypcami, by ich nie połamały rzucając się w agonii. Na koniec foie gras - wątroba gęsi i kaczek, torturą nieprzerwanego tuczenia, powiększona do potwornych rozmiarów. Litwa - ryby i pierożki kucziukai Na stole wigilijnym na Litwie dominują ryby - karp, szczupak, śledź z grzybami, śledź z marchewką i koniecznie pod czerwonym buraczkiem. Przyrządza się niezliczoną ilość pierożków z grzybami, kapustą, makiem i jabłkami, do tego obowiązkowo kompot z suszu, czerwony kisiel z żurawin i biały kisiel z płatków owsianych. Nieodłącznym elementem wigilijnego stołu na Litwie są śliżyki - drobne pierożki z ciasta drożdżowego z makiem. Litwini pierożki te nazywają kucziukai, od sława kuczios, co oznacza Wigilia Bożego Narodzenia. Rosja - faramuszka, kutia, prosfora Obchody Bożego Narodzenia w Rosji rozpoczyna Soczelnik, czyli wieczerza wigilijna. Na stole obowiązkowo powinno się znaleźć 12 postnych dań. Tradycyjnie są to kasze, grzyby, sałatki warzywne, ciasta i pierniki. Niekiedy - również ryby. Wśród młodych modna jest faramuszka, czyli zupa piwna, znana w Rosji jako staropolskie danie postne. Głównym daniem wigilijnym jest jednak kutia, którą przygotowuje się z ziaren pszenicy, miodu, kaszy, maku lub orzechów. Na wigilijnym stole nie powinno też zabraknąć prosfory, czyli poświęconego chleba ofiarnego, oraz kompotu z suszu. Natomiast głównym daniem świątecznego obiadu jest zwykle gęś z jabłkami. Słowacja - opłatek z miodem i czosnkiem Na wigilijnym stole na Słowacji króluje opłatek. Okrągły, jasnobrązowy, jedzony jest - bez dzielenia się nim z innymi - razem z miodem, symbolem słodkiego życia i z czosnkiem, symbolem zdrowia. Uczestnicy Wigilii dzielą się za to jabłkami, w niektórych domach także orzechami włoskimi - jeżeli nie są popsute, zapewniają zdrowie przez cały rok. Rodzice pocierają dzieciom czoło miodem, żeby były zdrowe i żeby dziewczynki podobały się chłopcom. Jako pierwsza na wigilijnym stole najczęściej pojawia się kapustnica - słowacka wersja kapuśniaku, ale wzbogacona o kiełbasę z papryką, stąd mająca kolor brązowy. Jest i ryba, nie tylko karp, pieczona, często podawana z sałatką ziemniaczaną. Z taką sałatką podaje się też kotlet schabowy. Na wielu słowackich stołach wigilijnych pojawia się gotowana kiełbasa, ćwikła z chrzanem i kompot z suszonych owoców. Bułgaria - fasola, papryka, kołacz Na tradycyjnym bułgarskim stole w Wigilię podaje się dania bezmięsne - fasolę, soczewicę, gołąbki z ryżem, suszoną czerwoną paprykę faszerowaną ryżem, fasolą lub ziemniakami, kompot z suszonych śliwek i jabłek. Bardzo ważne miejsce na stole zajmuje kołacz, na który gospodyni kładzie monetę i gałązkę derenia, obwiązaną czerwoną nitką. Ten, komu przypadnie moneta - będzie bogaty w przyszłym roku, a posiadacz gałązki - zdrowy. Na Boże Narodzenie tradycyjnie je się wieprzowinę z kiszoną kapustą. Danie należy dobrze podlać czerwonym winem. Czechy - zupa rybna, sałatka ziemniaczana, cukrovi Czesi zasiadają do stołu wigilijnego, na którym nie może zabraknąć zupy rybnej oraz smażonego karpia (ostatnio coraz częściej zastępowanego przez schabowego) z sałatką ziemniaczaną. Pod talerzami umieszcza się łuski karpia, które mają wszystkim zagwarantować dostatek pieniędzy w przyszłym roku. Już kilka dni przed świętami z czeskich domów dochodzi zapach "cukrovi" czyli przeróżnych, małych słodkich ciasteczek. Szwecja - szynka, lutfisk, pokusa Jonsona Tradycyjny szwedzki stół wigilijny to głównie wieprzowina - kiełbasy, nóżki w galarecie, salcesony, klopsiki, żeberka. Główne danie stanowi specjalna, bożonarodzeniowa szynka - gotowana lub pieczona, przyprawiona cukrem i solą i podawana na stół w całości. Nie może zabraknąć lutfisk - suszonej ryby moczonej na parę dni przed świętami w wodzie z ługiem. Najczęściej jest to molwa lub czerniak. Zwyczaj jedzenia czegoś, co także wielu rodowitych Szwedów określa jako paskudztwo, sięga średniowiecza. Wówczas w okresie adwentu obowiązywał post. I z braku świeżych ryb zimą jedzono suszone. Po wprowadzeniu reformacji posty zostały zlikwidowane. Jednak suszona ryba tak silnie się związała z Bożym Narodzeniem, że jada się ją do dzisiaj. Lutfisk podaje się z beszamelem lub roztopionym masłem, dużą ilością soli oraz różnych rodzajów pieprzu. Innym tradycyjnym daniem jest tzw. pokusa Jonsona. Gorąca zapiekanka ziemniaków z anchois. Obok niej na stole świątecznym musi się też znaleźć kilka rodzajów marynowanych śledzi. Desery to najczęściej pudding ryżowy z ciepłym mlekiem i cynamonem, który zastąpił dawniejsze kasze. Pudding należy jeść z całym ceremoniałem wygłaszając krótkie dowcipne wierszyki podczas nakładania dania na talerz albo gdy trafi się na wrzucony do potrawy migdał. Ponadto do repertuaru kulinarnego uczty świątecznej należą pepparkakor, czyli pieprzowe ciasteczka. Obecnie dawny pieprz zastąpił w nich cukier, a ciasteczka są wypiekane w formie serc, gwiazd, świnek, koziołków, choinek itp. Włochy - tortellini, lasagna, panettone Włosi nie przywiązują do kolacji w Wigilię wielkiej wagi. Wprawdzie jest ona bardziej uroczysta niż w zwykły dzień, ale na stole nie ma żadnych tradycyjnych dań. Najbardziej uroczyście obchodzi się we Włoszech dzień Bożego Narodzenia, a świąteczny obiad, do którego zasiadają całymi rodzinami, trwa najczęściej do wieczora. Dobór dań zależy od regionu Włoch. Wszędzie natomiast najważniejszy posiłek składa się z wielu potraw i to w jego trakcie otwierane są prezenty. Podczas gdy na północy Włoch w świątecznym menu są faszerowane mięsem, szynką, warzywami i serem tortellini, czyli pierożki w rosole, na południu popularna jest lasagna z sosem pomidorowym z mięsem wieprzowym i kilkoma rodzajami serów. Podawane są też zupy, na przykład z porów z ziemniakami i jajkami przepiórki oraz truflami. Danie główne stanowi wielka sztuka pieczonego mięsa. Może to być wieprzowina, jagnięcina czy też kura lub kogut z pieczonymi ziemniakami oraz warzywami. Najpopularniejszym deserem jest typowe i znane na całym świecie włoskie ciasto - panettone z bakaliami i posypane cukrem pudrem pandoro z dodatkiem czekolady, likieru. Na stole pojawia się wiele innych deserów, między innymi tort ryżowy, a także bardzo popularne nugaty o wielu smakach z orzechami. Włosi mają swój odpowiednik piernika - pan speziale, ciasto z miodem i bakaliami. Hiszpania - cava, turron, polvorones W Wigilię, zwaną w Hiszpanii Nochebuena (Dobra Noc) wszyscy zbierają się wokół stołu przy uroczystej kolacji. Dania różnią się w zależności od regionu - w środkowej Hiszpanii jest to pieczone prosię lub jagnięcina, na południu, w Andaluzji - najczęściej indyk, a na wybrzeżu - owoce morza i ryby. Na deser nie może zabraknąć cava - hiszpańskiego szampana, migdałowego słodkiego deseru przypominającego chałwę - turron, świątecznych ciasteczek - polvorones, marcepana ani orzechów. Niemcy - pieczona gęś, drezdeński keks Niemieckie rodziny już w czasie adwentu mobilizują wszystkie siły i często przy wsparciu znajomych wspólnie pieką kruche ciasteczka lub "drezdeński keks" z dużą ilością bakalii i marcepana. Kulinarnym punktem kulminacyjnym niemieckiego Bożego Narodzenia nie jest Wigilia, lecz pierwszy dzień świąt. 24 grudnia wypełniony jest do ostatniej chwili ostatnimi przygotowaniami. Dlatego na wigilijnych stołach króluje w tym dniu jedna z najbardziej popularnych niemieckich potraw - ziemniaczana sałatka lub pieczona kiełbasa. Na bardziej wyszukane potrawy nie ma wtedy czasu. W wigilijny wieczór dzieci otrzymują jednak "kolorowy talerz" ze słodyczami i owocami. Do przysmaków należą też własnoręcznie wypiekane przez wielu Niemców kruche ciasteczka w formie gwiazdy, księżyca czy słońca. Ulubioną potrawą w pierwszym dniu świąt jest pieczona gęś. W tym dniu Niemcy nie stronią też od pieczonej kaczki, indyka oraz dziczyzny. Karpie nie należą do ulubionych dań świątecznych Niemców. Pojawiają się na stołach dopiero na Sylwestra. Węgry - szalocukor, strucle, zupa rybna z rodzynkami Ważnym smakołykiem, którego nie może zabraknąć w żadnym węgierskim domu na Bożego Narodzenia jest "szalocukor" - pralinki z masą orzechową, marcepanową, waniliową lub z galaretką. Kolejny zwyczaj kulinarny to strucle z makiem i orzechami. Każda gospodyni powinna upiec ich na Boże Narodzenie kilka, by częstując całą rodzinę, sąsiadów i znajomych móc pochwalić się swoimi umiejętnościami. Na stole wigilijnym nie może zabraknąć zupy rybnej z rodzynkami i wiśniami, a także pieczonego karpia. Belgia - indyk z borówkami, polano, szampan Belgowie coraz częściej nie mają czasu ani głowy do przygotowywania wymyślnych potraw według od dawna zapomnianych tradycyjnych przepisów. Najczęściej więc kupują indyka z borówkami w pobliskim supermarkecie albo wręcz zamawiają stolik w restauracji. Prócz indyka w Wigilię jada się - podobnie jak we Francji - dziczyznę, pasztet z gęsich wątróbek, ostrygi i czasem homara, a popija się to wszystko szampanem. O poście dawno tu nikt nie słyszał. Obowiązkowe jest ciasto z kremem zwane polanem, bo przypomina kawałek drewna do palenia w kominku. Coraz częściej zastępują je lody, którym producenci nadają taki sam kształt i nazwę. Je się też słodką bułkę w kształcie becika z lukrową figurką Jezuska, wciąż uważaną przez dzieci za wymarzony rarytas. Życzymy smacznego! Zobacz nasz świąteczny raport: "Hej kolęda, kolęda..."