Oznacza to m.in., że zarząd PZU S.A. nie ma wpływu, ani nawet bieżącej informacji o sytuacji w wielu podmiotach, których nominalnie jest właścicielem (np. Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU S.A.), albo podmiotem dominującym z tytułu umów o zarządzanie (spółki parterowe NFI zarządzane przez PZU NFI Management). Informacja nie obejmuje także sytuacji w całej Grupie PZU . prace nad raportem w tej sprawie jeszcze trwają. Przykładowo, wg komunikatu Zarządu PZU Życie S.A., zespół roboczy, powołany w celu analizy inwestycji i transakcji dokonanych za prezesury Grzegorza W. przedstawi swoje całościowe rekomendacje dopiero w połowie maja br. Niniejsza analiza nie obejmuje utraconych korzyści wynikających z osłabiania się pozycji rynkowej PZU i PZU Życie, będących skutkiem błędnego zarządzania, chaosu organizacyjnego i orientowania się na projekty inwestycyjne, nie mające związku z działalnością podstawową. Usługi doradcze Realizowane były liczne prace nad strategią rozwoju systemu informatycznego grupy PZU z udziałem wielu firm konsultingowych. Jedynie koszty usług doradczych firmy McKinsey wynosiły 50 mln zł. Doradztwo ogólne tej firmy generowało zapotrzebowanie na doradztwo dotyczące poszczególnych elementów systemu. Obecnie trwa ewidencjonowanie poniesionych w ten sposób kosztów. Główne umowy dotyczące wszystkich usług doradczych przede wszystkim ustalały kwoty i terminy płatności, zaś znacznie mniej precyzyjnie definiowały terminy i zakres zadań do wykonania. Wyniki głównych prac doradczych miały najczęściej charakter prezentacji. Nie uzyskano gotowych efektów praktycznych, możliwych do zastosowania w działalności firmy. Nieprawidłowości w stosowaniu procedur wewnętrznych przy zawieraniu umów, zawartych przez PZU S.A. W latach 1999- 2001 zawarto szereg umów na usługi zewnętrzne z naruszeniem obowiązujących w PZU procedur przetargowych. Obecnie trwa badanie celowości zawarcia tych umów oraz porównanie poniesionych kosztów z wartością faktycznie uzyskanych świadczeń. 1. Bez przetargu zawierano umowy z następującymi firmami: - firma Marek Cichocki MGC Studio. Łączna wartość zleceń wyniosła 940 376 zł, - Astoria Zone, łączna wartość umów wynosi 3.700.833 zł, - ComputerLand S.A. i KFAP S.A., umowy na łączną kwotę 3.008.197zł - firma TUBA Sp. z o.o., z którą podpisano umowę na kwotę 6.763.680 zł, 2. Zlecenia różnego rodzaju np. na wykonanie 500 tys. teczek na polisy nie było poprzedzone ani rozpoznaniem potrzeb Oddziałów Okręgowych w tym zakresie, ani analizą zapasów starych teczek, z inną szatą graficzną. 3. Wielokrotnie zapytania ofertowe kierowane były tylko do jednej firmy, przykładem może być umowa zawarta z PRESSNET Sp. z o.o. w dniu 5 marca 2001 r. 4. Zlecenia były składane przez Biuro Marketingu i Reklamy w tym samym dniu tej samej firmie i dotyczą wykonania tego samego produktu w tej samej cenie: - np. Zlecenia nr 83 i 84 z dnia 9 stycznia 2002 r dla Agencji BiW. Łączna wartość zobowiązania wynosi 114.375 zł. Złożenie przez BMiR dwóch oddzielnych zamówień jest niezgodne z przepisami § 12 obowiązującego w PZU S.A. Regulaminu udzielania zamówień, który zabrania dzielenia zamówienia na części w celu uniknięcia stosowania procedur tego Regulaminu, - zlecenia dla firmy Astoria Zone. 5. Niejednokrotnie stwierdzono brak dokumentów wymaganych od Wykonawcy, tj.: odpisu z rejestru handlowego, aktualnego zaświadczenia urzędowego o niezaleganiu z podatkami i składkami na ZUS, przykładem może być umowa z firmą PRESSNET Sp. z o.o. na kwotę 4.200.000 zł. 6. Brak dokumentów świadczących o sposobie wyboru firmy: np. do przeprowadzenia akcji prewencyjnej .Odblaskowe pierwszaki. oraz "Odblaskowy system" zleconej firmie Access Pragma Sp. z o.o.- wartość zobowiązań z tego tytułu przekroczyła kwotę 18 mln zł. 7. Zlecano także np. firmie Quest Gdynia S.A. wykonanie powłok winylowych typu .Front Light., mimo iż firma ta nie prowadzi działalności drukarskiej, a więc nie była bezpośrednim wykonawcą przedmiotu zamówienia, o wartości 120.536 zł. 8. Stosowano tryb zamówienia z wolnej ręki, co pociągało za sobą brak możliwości porównania oferty kilku dostawców i negocjowania warunków dla PZU S.A., przykładem może być umowa z CITYBOARD Media Sp. z o.o. na łączną kwotę 54.000 USD + VAT za każdy etap kampanii. 9. W umowie dotyczącej organizowania wyjazdów motywacyjnych dla Kierownictwa i pracowników PZU S.A., brakowało kryteriów wyboru osób i sprawozdań w sprawie realizacji określonych zadań. Wartość umowy 1.348.073 zł. 10. Podpisywano umowy z firmami, które zostały zarejestrowane nieomal w przeddzień zawarcia umowy i dysponowały bardzo niskim kapitałem założycielskim, np. Insurance Services Company Sp. z o.o. - umowa związana z projektem Rodzinnego Ubezpieczenia Dentystycznego. PZU S.A. zainwestował we wspólne przedsięwzięcie 4.500.000 zł w formie początkowego finansowania przedsięwzięcia oraz pożyczki dla agenta. 11. Brak dokumentacji dot. sposobu rozdysponowania dostaw artykułów reklamy użytkowej. 12. Decyzję o wyborze firmy mającej przeprowadzić kampanię, podejmował Dyrektor Zarządzający ds. Marketingu osobiście po uzgodnieniu jedynie z nadzorującym członkiem Zarządu PZU S.A.. Przykładem może być Umowa zawarta z .Agencją Reklamową E.P.. w sprawie przeprowadzenia produktowej kampanii reklamowej "Rodzinne Ubezpieczenie Kosztów Leczenia Stomatologicznego Denta Plan" o wartości 1.094.360 zł. 13. Często brakowało postanowień (klauzul) regulacji zabezpieczających interesy PZU S.A. Zdarzały się też przypadki niewłaściwego określania przedmiotu umów . np. Umowa z Agencją Marketingową ANON zawarta w dniu 16 listopada 2001 roku. 14.Brakowało ocen i porównań złożonych ofert oraz uzasadnień wyboru oferty. Przykładem może być umowa zawarta z TBWA Warszawa Sp. z o.o. w dniu 30 listopada 2001 roku, na kwotę 8.656.682 zł. 15Niezrozumiałe jest podpisanie umowy z firmą Contract Administration sp. z o.o. na obsługę płacową Wyższej Kadry Kierowniczej. Nieprawidłowości dotyczące zakupów gruntu w imieniu PZU S.A. Nieprawidłowości te związane są z działalnością dwóch spółek tj. PZU Development S.A. (obecnie: Syta Development) i PZU Tower S.A. w której udziały ma także PZU Życie PZU Development pośredniczyła w szeregu transakcjach, które miały na celu zakup nieruchomości dla spółek grupy PZU, a także na wynajem na zasadach komercyjnych. - w czerwcu 2000 r. spółka PZU Development pośredniczyła w zakupie na rzecz PZU S.A. działki o pow. 5.691 m2 w Bydgoszczy przy ul. Małej, której cena wynosiła 3.700.000 zł, z czego tylko 1,6 mln otrzymali właściciele, a 2 mln pośredniczka . na podstawie umowy zawartej nie z PZU S.A. lecz z właścicielami działki, - w przypadku zakupu gruntów w Łodzi (czerwiec 1999), Poznaniu (czerwiec 1999), Gdańsku (listopad 1999), Katowicach (lipiec 2000) wnioski zarządu PZU Development skierowane do zarządu PZU S.A. nie zawierały informacji na temat oferty sprzedaży, ani wstępnej ceny, wskutek czego nie można ustalić, czy cena była przedmiotem negocjacji. W przypadku transakcji w Gdańsku i Poznaniu w ogóle nie dokonywano wyceny, a wycena działki w Katowicach, (wykonana przez osobę, która wyceniała też wymienioną wcześniej działkę w Bydgoszczy) nie zawiera informacji porównawczych o cenach gruntów w tym regionie, - Pośrednictwo PZU Development przy zakupie działek w Krakowie i Nowym Sączu polegało na przystępowaniu do transakcji, w których zawyżano ceny działek. Widać to szczególnie drastycznie w Nowym Sączu, gdzie za m2 zapłacono 500 USD i 1000 zł, podczas gdy koszt gruntu zakupionego przez PZU S.A. w tym czasie przy ul. Puławskiej w Warszawie wyniósł 796 zł za m2. Nieprawidłowości dotyczące inwestycji przy ulicy Sytej w Warszawie Inwestycja PZU Development przy ul. Sytej, rozpoczęta w 1999 r, miała polegać na budowie osiedla mieszkaniowego. PZU Development wypłaciła firmie Terrafirma jako generalnemu wykonawcy 11,5 mln zł za prace budowlane. Firma ta jest nieznana na rynku i mieści się w prywatnym mieszkaniu jej prezesa. PZU Development zainwestowała do końca lutego 2001 w tę nieruchomość 18 mln zł, prognozując zyski (do końca kwietnia 2001 r.) ok. 7.455.000 USD, podczas gdy na dzień 1 stycznia 2001 uzyskała jedynie 4,5 mln zł, ponosząc straty 14,4 mln. W związku z narastającym niezadowoleniem wierzycieli, w tym klientów, którzy wpłacili wkłady mieszkaniowe, jak również w obliczu negatywnej kampanii medialnej naruszającej wizerunek PZU S.A. 20 sierpnia 2001 zmieniono nazwę spółki z PZU Development na Syta Development. Te i inne działania kolejnych zarządów PZU Development doprowadziły do katastrofy ekonomicznej spółki (na inwestycji, związanej z budową Inspektoratu PZU S.A. w Opolu straciła ona 1.707.104,85 mln zł). Prokuratura wszczęła postępowanie. Miały miejsce zatrzymania zarówno wśród pracowników, jak i członków kierownictwa firmy. Obecny zarząd podjął decyzję o likwidacji spółki, ponieważ zawiły stan prawny poszczególnych kontraktów oraz tragiczna sytuacja finansowa odbierają jej możliwość dalszego funkcjonowania. Dopiero po sporządzeniu bilansu otwarcia likwidacji będzie możliwe oszacowanie strat poniesionych przez PZU S.A.,w tym także ostateczne rozliczenie innej kontrowersyjnej inwestycji podjętej dla PZU S.A.: "Rondo ONZ". PZU TOWER Sp. z o.o. nabyła od firmy BRC Holding S.A. prawo wieczystego użytkowania działki przy ul. Grzybowskiej w Warszawie za łączną kwotę ok. 46 mln zł, podczas gdy firma ta nabyła tę działkę od Urzędu Gminy za 25% wartości gruntu, który wyceniono na ok. 10,1 mln zł. Zatem cena sprzedaży działki na rzecz PZU Tower przekroczyła 16 razy cenę zakupu, a ponadto była 4,13 razy wyższa od ustalonej przez Gminę Warszawa Centrum wartości gruntu. W przypadku nabycia innej działki przez PZU Tower od BJS International Sp. z o.o. za ok. 21,6 mln zł, cena sprzedaży była ok. 5,56 razy wyższa od ustalonej przez Gminę Warszawa Centrum wartości gruntu, a ok. 22,6 razy wyższa od ceny zakupu go przez BSJ International Sp. z o.o. Powyższe kwoty rażąco odbiegają nie tylko od cen nabycia praw wieczystego użytkowania gruntu przez podmioty, które następnie zbyły je na rzecz PZU Tower Sp. z o.o., ale również od średnich cen rynkowych, obowiązujących w okresie, w którym dokonano transakcji, co wyraźnie sugeruje popełnienie przestępstwa z art. 296 kk przez zarząd PZU Tower. Wynik finansowy netto PZU Tower na koniec roku 2001 to strata w wysokości 126.550.250,19 zł. Zarząd PZU S.A. stoi przed koniecznością podjęcia decyzji co do dalszego istnienia spółki. PZU ŻYCIE S.A. PZU ŻYCIE S.A. jest największym towarzystwem ubezpieczeniowym w Polsce w dziedzinie ubezpieczeń życiowych. PZU ŻYCIE S.A. oraz spółki zależne - Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU i Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych PZU- zarządzają kwotą ponad 15 mld zł, z których obecnie ok. 80% zainwestowanych jest w bony i obligacje Skarbu Państwa. Taki stopień powiązania spółki z interesem Skarbu Państwa determinuje oczekiwania wobec osób zarządzających oraz wykonujących nadzór właścicielski. Wysoki stopień zaangażowania środków w lokaty pewne, wpłynął także na bezpieczeństwo finansowe spółki, które nie uległo zachwianiu. Jednakże PZU ŻYCIE S.A. zaangażowało swoje środki także w wiele projektów inwestycyjnych rażąco odbiegających od standardów i charakteru firmy ubezpieczeniowej. Działania te przyniosły spółce ogromne szkody. W tej części . portfel inwestycyjny ukształtowany został w sposób chaotyczny, nieracjonalny i nadmiernie ryzykowny. W efekcie na ogólną kwotę ok. 840 mln zł tych inwestycji, podjętych w latach 1998 - 2001, konieczne było utworzenie rezerw na poziomie 442 mln zł, tj. Powyżej 50%. Spośród inwestycji, które okazały się wątpliwe lub stracone najistotniejsze to: - kolej Gondolowa Jaworzyna Krynica S.A. Zła kondycja finansowa spółki spowodowała konieczność utworzenia rezerwy na całość akcji posiadanych przez PZU ŻYCIE S.A., tj. 10,931 mln zł (35,5% kapitału akcyjnego) oraz na kwotę 6 mln zł w wartości nominalnej wykupionych obligacji tej spółki - Uniprom S.A. Niemożność regulowania przez Uniprom bieżącego zadłużenia spowodowała konieczność utworzenia rezerwy w pełnej wysokości na posiadany pakiet akcji o wartości 11,5 mln zł (21,3% kapitału akcyjnego) oraz na kapitał (27 mln) i odsetki (4,6 mln zł) z tytułu obligacji tej spółki. - Majewski S.A. W 1999 r. spółka ogłosiła upadłość. Nie ma możliwości odzyskania z masy upadłościowej zainwestowanych środków w wysokości 6,8 mln zł, tytułem wykupionych obligacji. Majewski S.A. to spółka, w którą IX NFI im. Kwiatkowskiego zarządzany przez PZU NFI Management, zainwestował ok. 30 mln zł. Także i ta kwota jest nie do odzyskania. - Lubelskie Towarzystwo Leasingowe S.A. Z uwagi na brak możliwości dokonania oceny finansowej przeprowadzanych przez spółkę transakcji i brakiem wpływu na dalszą działalność spółki, utworzono rezerwy na kwotę 40 mln zł z tytułu wykupionych obligacji tego Towarzystwa. - Fabryka Wyrobów Precyzyjnych VIS S.A. Sytuacja finansowa spółki jest zła. Nie osiąga ona rentowności na żadnym poziomie rachunku zysków i strat. Restrukturyzacja jest opóźniona. W tej sytuacji konieczne stało się utworzenie częściowych rezerw na posiadane akcje (15,7 mln zł), a także na kwotę pożyczki wraz z odsetkami (19 mln i 7,06 mln zł). Ze względu na zabezpieczenie hipoteczne pożyczki istnieje możliwość częściowego zaspokojenia. - Krakowska Fabryka Armatur S.A. Ze względu na słabą kondycję finansową spółki, która nie osiąga założonych celów restrukturyzacyjnych i założonych wielkości w planie finansowym, konieczne stało się utworzenie częściowych rezerw w wys. 16,5 mln zł z tytułu posiadanych obligacji tej firmy oraz 27 mln zł z tytułu posiadanego pakietu 85% akcji. Aktualnie zarząd KFA prowadzi działania zmierzające do przeprowadzenia kolejnej fazy restrukturyzacji, co daje szanse na częściowe uratowanie tej inwestycji. - PZU Tower S.A. Działalność spółki opisano w rozdziale na temat PZU S.A. PZU ŻYCIE S.A. stworzyło kolejne rezerwy na tę inwestycję od roku 2000. Aktualny poziom rezerw wynosi 73 mln zł i może zostać zwiększony, jeśli sytuacja spółki nie ulegnie zmianie. - Polskie Towarzystwo Reasekuracyjne S.A. Z powodu pogarszających się wyników finansowych utworzono rezerwę w wys. 6,4 mln zł, co odpowiada 50% wartości objętych akcji. - Sindbad. Już w grudniu 2000 r. PZU ŻYCIE S.A. utworzyło rezerwę na nominalną wartość posiadanego pakietu akcji tej spółki w wys. 2,6 mln zł. Na koniec 2001 r. ze względu na niskie przychody utworzono dodatkową rezerwę na pozostałą część zaangażowania kapitałowego w tej spółce w wys. 845 tys. zł. - Polska Grupa Usług Finansowych S.A. Wartość rezerwy utworzonej na 31 marca 2002 r. z tytułu posiadanych udziałów wynosi 9,5 mln zł oraz posiadanych obligacji wraz z odsetkami 1,5 mln zł. - Grupa Multimedialna S.A. Jest to przedsięwzięcie typu start-up obejmujące m.in. agencję reklamową, wydawnictwo, dom mediowy. Aktualnie PZU ŻYCIE S.A. nie posiada kontroli nad tym przedsięwzięciem, co spowodowało konieczność utworzenia rezerwy na całość zaangażowania w wysokości 15,2 mln zł. - Telewizja Familijna S.A. Przedsięwzięcie opisane przy KGHM Polska Miedź. Ocena efektów działalności spółki po IV kw. 2001 r. spowodowała konieczność utworzenia rezerwy na całość zaangażowania w akcje spółki, tj. 13 mln zł i na udzieloną pożyczkę wraz z odsetkami (obligacje) w kwocie 15,4 mln zł. - Polski Dom Wydawniczy S.A. Rezerwa utworzona na obligacje PDW wynosi 11,77 mln zł. - Metroprojekt S.A. Spółce udzielono pożyczki w łącznej wartości z odsetkami na kwotę 95 mln zł. Wobec nie wywiązywania się spółki z płatności rat odsetkowych oraz pogarszającą się jej sytuacją (na koniec 2002 r. - 12 mln zł straty) konieczne stała się renegocjacja warunków spłaty pożyczki oraz zmiana sposobu zabezpieczeń. W ich wyniku okazało się wystarczające utworzenie rezerwy w wys. 61,2 mln zł na należności nie objęte zastawem rejestrowym. - Code S.A. W dniu 8 lipca 1999 r. PZU ŻYCIE S.A. zawarło z Biurem Projektów Inwestycyjnych CODE S.A. umowę pożyczki hipotecznej w wysokości stanowiącej równowartość 15 mln USD. Pożyczka miała być spłacona w rocznych ratach po 5 mln USD, poczynając od 2000 r. Zabezpieczeniem pożyczki była nieruchomość na której ustanowiono wpis hipoteczny do kwoty 19 mln USD. 11 maja 2000 r. spółka CMG Development spółka z o.o. zawarła z Code umowę przystąpienia do długu jaki Code zaciągnęło od PZU ŻYCIE S.A. Na mocy tej umowy CMG weszło w posiadanie wymienionej nieruchomości z wpisem hipotecznym. W lipcu 2000 r. w związku z brakiem spłaty pierwszej raty pożyczki PZU ŻYCIE S.A. wypowiedziało umowę i wystąpiło na drogę sądową w celu windykacji kwoty wierzytelności. Dnia 24 kwietnia 2001 r. zarząd PZU ŻYCIE S.A. wyraził zgodę na przejęcie nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu. Spółka nabyła opisaną nieruchomość od CMG za kwotę stanowiącą równowartość w złotych kwoty 19 mln USD, przy czym część tej kwoty (2,342 mln USD) została wypłacona gotówką. Ówczesny Prezes zarządu PZU ŻYCIE S.A. reprezentował przy tej transakcji obie strony umowy, tzn. PZU ŻYCIE S.A. i CMG. W dniu 26 czerwca 2001 r. Walne Zgromadzenie akcjonariuszy PZU ŻYCIE S.A. wyraziło zgodę na nabycie ww. nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu. - Rezerwa na opcje NIF. Zarząd PZU ŻYCIE S.A. zawarł ze spółkami z grupy Raiffeisen szereg umów opcyjnych dotyczących obrotu akcjami NFI. W wyniku realizacji tych umów PZU ŻYCIE S.A. poniosło stratę w wys. 23 mln zł. Kontrola wewnętrzna Jedną ze słabych stron funkcjonowania PZU ŻYCIE S.A. stanowił brak regulacji dotyczących funkcjonowania kontroli wewnętrznej w spółce. W szczególności, nie obowiązywały żadne okresowe plany kontroli, a o kolejnych tematach kontrolnych decydował wyłącznie Prezes Zarządu. Zlecone tematy obejmowały wyłącznie jednostki terenowe, natomiast nigdy nie dotyczyły biur Centrali, decydujących o wypływie ze spółki głównych strumieni finansowych. Kontroli wewnętrznej nie zlecano niektórych tematów jak np. inwestycji developerskich. Składane przez Biuro Kontroli propozycje unormowania zasad jej funkcjonowania, a zmierzające do ich sformalizowania i realizacji w sposób planowy, obejmujący kluczowe procesy decyzyjne i zagrożenia . nie były uwzględniane. Jednym ze skutków dezorganizacji systemu kontroli jest brak strategii budowy środowiska informatycznego firmy. Nie ma jasnych kryteriów zarządzania projektami. Obecnie w Biurze Eksploatacji i Bezpieczeństwa Systemów otwartych jest ok. 30 projektów, a w Biurze Systemów Informatycznych . 10 projektów o różnym stopniu zaawansowania. Ze względu na brak skutecznej procedury zarządzania i kontroli realizacja tych projektów trwa dłużej niż zaplanowano i pociąga za sobą drastyczne przekroczenie budżetu. Bilans zamknięcia. zarządów lat 1999-2001 musi uwzględniać fakt, że oprócz strat finansowych lata te przyniosły spółce szkody polegające na naruszeniu zaufania do firmy. W przypadku ubezpieczyciela, nade wszystko ubezpieczyciela na życie, marka jest wartością nie do przecenienia- musi kojarzyć się przede wszystkim z bezpieczeństwem i dobrym zarządzaniem powierzonymi pieniędzmi. Tymczasem działania byłych zarządów i będące ich następstwem liczne publikacje w znaczącym stopniu nadszarpnęły dobre imię spółki. W sondażach spółka postrzegana jest dziś jako zaplecze finansowe kolejnych zarządów, w której co jakiś czas dochodzi do drenażu kapitału przez powiązane osoby i firmy, przy czym działanie to pozostaje bezkarne. Wśród klientów pojawił się niepokój, że płacone składki pochłaniane są w niejasny sposób przez pozbawioną kontroli strukturę. Dlatego dla PZU ŻYCIE S.A. warunkiem powodzenia wszelkiej strategii jest dzisiaj kompleksowa odbudowa wiarygodności i poprawa naruszonej percepcji wśród potencjalnych klientów. Ten rodzaj szkód wydaje się być najtrudniejszy do naprawienia. Ciąg dalszy "Raportu otwarcia"