Niestety, taka niefrasobliwość, może sporo kosztować. Często zaczynamy nabierać rozumu, dopiero, kiedy choroba dotknie kogoś z naszych bliskich, czy znajomych, albo niestety nas samych. Dlatego, na całym świecie, prowadzi się od długiego czasu, różne akcje, mające na celu Czym są badania screeningowe? Badania screeningowe, lub inaczej przesiewowe, nie mają na celu wykrywania raka. Mają one wychwycić wszelkie nieprawidłowości, które mogłyby prowadzić do rozwoju nowotworu. Ich głównym zadaniem jest profilaktyka, polegająca na określeniu stopnia ryzyka zachorowania na dany typ nowotworu. Najbardziej popularne badania screeningowe, to badania w kierunku raka szyjki macicy, raka piersi, nowotworów jelita grubego. Najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet, odznaczającym się wysoką śmiertelnością, jest rak szyjki macicy. Paradoksalnie, badania przesiewowe w tym kierunku - cytologia, są jednymi z najprostszych i stosunkowo niedrogich badań, o których niestety kobiety często zapominają. A wystarczyłoby regularnie wykonywać cytologię, aby znacząco zmniejszyć liczbę zachorowań i odsetek umierających na ten groźny nowotwór. Jak wygląda badanie cytologiczne? Badanie jest bezbolesne, trwa tylko chwilkę, i powinno być wykonywane, przy rutynowej kontroli ginekologicznej. Kobieta może odczuwać jedynie lekki dyskomfort. Najnowocześniejsza metoda cytologii, to badanie jednowarstwowe Liquid based Cytology (LBC). Ułatwiając sobie dostęp do szyjki macicy za pomocą wziernika, lekarz, lub pielęgniarka pobierają szpatułką, materiał do badań. Następnie laboratorium wykonuje badania mikroskopowe, w czasie których można wychwycić ewentualne nieprawidłowości. Badanie to wykonuje się nie tylko w profilaktyce nowotworowej, ale również pomaga ono stwierdzić np. stany zapalne, nadżerki, czy grzybice. Stwierdzenie w pobranym materiale komórek nieprawidłowych - tzw. dysplastycznych, nie oznacza od razu nowotworu, jednak jest to stan niepokojący, wymagający dalszej diagnostyki. Komórki dysplastyczne mają tendencję do przekształcenia w nowotworowe. Taki wynik cytologii, oznacza się jako grupa III. Wynik, oznaczony jako grupa IV, oznacza pojawienie się komórek atypowych. Stan taki może świadczyć o rozwijającym się nowotworze tzw. przedinwazyjnym. Jeśli badanie cytologiczne, uchwyci ten moment rozwoju raka - choroba jest w 100 % uleczalna . dlatego właśnie badania screeningowe są tak ważne. Rak szyjki macicy, nazywany często przez lekarzy cichym zabójcą, rozwija się bardzo podstępnie, długo nie dając żadnych objawów. Kiedy zaczyna się coś dziać, na skuteczne leczenie jest już z reguły za późno, ze względu na duży stopień zaawansowania nowotworu. Program badań screenigowych w NHS Zgodnie ze światowymi standardami profilaktyki nowotworów, również w UK, istnieją programy badań przesiewowych, prowadzone w ramach NHS. Programem objęte są kobiety w przedziale wiekowym 25 - 64 lata. Zgodnie z założeniami Programu, pierwsze zaproszenie na bezpłatne badania, kobiety otrzymują po ukończeniu 25 roku życia. Do ukończenia 64 roku, zaleca się wykonywanie badań profilaktycznych raz w roku. Jeśli w którymś badaniu, wyjdzie wynik nieprawidłowy, nie panikujmy. W 98 % wcale nie oznacza to zmian nowotworowych. Najczęściej wyniki nieprawidłowe, spowodowane są stanem zapalnym, lub nadżerką. Zależnie od dalszych badań, lekarz zaleci powtórkę badania, po usunięciu przyczyny nieprawidłowości, w ciągu kilku najbliższych tygodni lub miesięcy.Jeśli pierwsze badanie wyjdzie bez zarzutu, lekarz może zalecić kolejne po upływie 3 do 5 lat. Jeżeli natomiast badanie wykaże jakiekolwiek nieprawidłowości, lekarz zapewne dla pewności zleci badanie kolposkopowe. Badanie to polega na wprowadzeniu do pochwy kolposkopu - urządzenia optycznego, powiększającego od 4 do 50 razy i trójwymiarową projekcję obrazu szyjki, macicy, ścian macicy, kanału rodnego, pochwy i sromu. Kolposkop umożliwia też pobranie ewentualnego wycinka do badań histopatologicznych. Badanie jest niebolesne, powodując jedynie drobny dyskomfort. Jest bezpieczne nawet dla kobiet w ciąży. Nie powoduje żadnych powikłań, jedynym zaleceniem może być wstrzemięźliwość od współżycia, w wypadku pobrania wycinków. Kobiety po 65 roku życia, również mogą być objęte programem, jeśli nie były regularnie badane do 50 roku życia, lub gdy wcześniejsze wyniki wykazały naprawidłowości. Gdzie należy się zgłosić na badanie? Nad wykonaniem badań i terminami, z reguły czuwa lekarz pierwszego kontaktu (GP.) Można też zgłosić się do miejscowego Ośrodka Planowania Rodziny (Family Planing Clinic). Powiadomienie o nadchodzącym terminie badania cytologicznego, dostaniemy pocztą, dlatego bardzo ważne jest, aby upewnić się, czy lekarz posiada nasze aktualne dane adresowe. Dane wprowadzane są do komputera, który pilnuje wyznaczonych terminów. Pamiętajmy jednak, że komputery też zawodzą. Jeśli w ciągu 3 - 5 lat, nie otrzymamy zaproszenia na badanie, lepiej upewnić się u lekarza, czy nie nastąpiła jakaś pomyłka. Program Profilaktyki Nowotworowej, daje ogromne szanse, na znaczne zmniejszenie liczby zachorowań, a także, w przypadku odkrycia wczesnych zmian przednowotworowych i nowotworowych - na ich skutecznie leczenie. Adresy, pod którymi znajdują się szczegółowe informacje na temat dostępności badań, w poszczególnych regionach: Anglia - www.cancerscreening.nhs.uk/cervical Walia - www.screeningservices.org.uk/csw Północna Irlandia - www.cancerscreening.n-i.nhs.uk/cervical Szkocja - www.fightcervicalcancer.org.uk/cervical-cancer