Każdy samodzielny wyjazd za granicę wymaga dobrego planu. Czasy, kiedy wyjazdy "w ciemno" się sprawdzały, bezpowrotnie minęły. Najlepiej, jeśli w miejscu, do którego się wybierasz, masz jakichś znajomych, gotowych pomóc szczególnie w początkowym okresie pobytu, choćby w znalezieniu mieszkania i załatwienia formalności. W innym przypadku dobrze wcześniej dokładnie poczytać o tym, co może cię czekać w danym kraju, o panującej kulturze, kosztach życia czy warunkach pracy. Gotówka na start Przed wyjazdem trzeba odłożyć trochę gotówki, która będzie potrzebna przynajmniej przez pierwsze tygodnie w nowym miejscu. Niezbędna kwota powinna wystarczyć na minimum miesiąc życia w danym kraju. Aktualne informacje o kosztach utrzymania można znaleźć między innymi na stronach ambasad. Pieniądze będą niezbędne również w przypadku wynajmu mieszkania - początkowe dodatkowe koszty to wpłata depozytu, który zazwyczaj równa się jednemu miesięcznemu kosztowi wynajmu. W razie problemów finansowych należy pamiętać, że w krajach takich jak chociażby Wielka Brytania polscy obywatele zaraz po przyjeździe nie są uprawnieni do zasiłków socjalnych. Tłumaczenia Bez poprawnie przetłumaczonego i przygotowanego jeszcze w kraju CV lub dokumentów potwierdzających posiadane wykształcenie trudno znaleźć pracę u zagranicznego pracodawcy. Wzory dokumentów najczęściej można znaleźć na portalach internetowych poświęconych tematyce pracy oraz w prasie. W przypadku niewystarczającej znajomości języka należy udać się do tłumacza przysięgłego. Koszt tłumaczenia waha się najczęściej od 35 do 50 zł za stronę. Jeśli chodzi o dokumenty zaświadczające posiadane wykształcenie, to z większością europejskich krajów Polska posiada podpisane umowy o ich uznawalności, warto jednak wcześniej sprawdzić ich listę. Niezbędne informacje można znaleźć na stronie Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej (www.buwiwm.edu.pl). Konto bankowe Dla własnego bezpieczeństwa i wygody zaraz po przyjeździe dobrze założyć konto w banku, na które będzie spływała też pensja od zagranicznego pracodawcy. Aby uniknąć dodatkowych opłat, zwłaszcza jeśli chcesz przelewać pieniądze z polskiego konta lub na odwrót, warto sprawdzić, czy w danym kraju jest bank, który ma swój oddział również w Polsce. Posiadanie konta w kraju i za granicą w jednym banku pozwoli znacznie zaoszczędzić na opłatach bankowych. Ubezpieczenia Każdy, kto decyduje się na wyjazd poza granice Polski, powinien zaopatrzyć się w Europejską Kartę Ubezpieczeń Społecznych (EKUZ), aby uniknąć ewentualnych kosztów leczenia za granicą. W celu uzyskania tych dokumentów należy w oddziale wojewódzkim NFZ na terenie swojego miejsca zamieszkania złożyć wniosek o wydanie formularza E106, E109 i E111 (w starej wersji) oraz dokument potwierdzający ubezpieczenie zdrowotne - najczęściej jest to odcinek z wypłaty, na którym zaznaczono odprowadzane składki zdrowotne. Niezbędne formularze można wcześniej pobrać ze strony internetowej www.nfz.gov.pl . EKUZ ma formę plastikowej karty, za pomocą której każdy obywatel polski jest uprawniony do świadczeń zdrowotnych na czas określony (zwykle 2-3 miesięcy, w przypadku studentów, uczniów i emerytów ten okres jest dłuższy) podczas pobytu w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz w Szwajcarii. Osoby wyjeżdżające w celach edukacyjnych zobowiązane są zgłosić to w oddziale NFZ w celu pobrania EKUZ dla uczących się za granicą. W wypadku wyjazdu do niektórych krajów, np. do Norwegii, warto jednocześnie wykupić dodatkowe ubezpieczenie, ponieważ karta nie zapewnia m.in. opłacenia kosztów transportu sanitarnego do Polski oraz opłat za wizytę u lekarza obowiązujących zgodnie z norweskimi przepisami. Zgłoszenia i zaświadczenia Zanim zdecydujesz się wyjechać, dobrze jest odwiedzić odpowiednie urzędy - chociażby wtedy, jeśli pobierałeś zasiłki oraz wtedy, gdy chcesz uzyskać zaświadczenie o niekaralności wymagane przez niektórych pracodawców. Anna Szary O formalnościach związanych z przyznawaniem zaświadczenia o niekaralności opowiada prokurator Maciej Kujawski z Wydziału Informacji Ministerstwa Sprawiedliwości Jak uzyskać zaświadczenie o niekaralności? Maciej Kujawski: Aby otrzymać zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego, należy pobrać formularz "Zapytanie o udzielenie informacji o osobie" ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości - Krajowego Rejestru Karnego www.ms.gov.pl/krk/krk.php lub na miejscu w Biurze/Punkcie Informacyjnym KRK. Należy formularz wypełnić, podpisać (podpisuje go osoba, której zapytanie dotyczy) i złożyć zapytanie w Biurze/Punkcie Informacyjnym. Wypełniając "Zapytanie o udzielenie informacji o osobie", w punkcie 10 formularza należy podać aktualny adres zamieszkania. Zaświadczenie po wystawieniu jest oddawane od razu osobie składającej wniosek lub zostaje przesłane do Biura/Punktu pocztą, ewentualnie jest wysyłane listem zwykłym do adresata - według adresu podanego w punkcie 10 formularza. Gdzie i z jakimi dokumentami, wnioskami należy się zwrócić? MK: Zapytanie należy złożyć w Krajowym Rejestrze Karnym - Biurze Informacyjnym w Warszawie lub w Punkcie Informacyjnym Krajowego Rejestru Karnego na terenie kraju (Punkty Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego do wglądu na stronie internetowej). Nie ma rejonizacji i zaświadczenie można pobrać w dowolnym miejscu. Jaki jest czas oczekiwania na taki dokument? MK: Zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego wydawane są od ręki w Warszawie w Biurze Informacyjnym przy ul. Czerniakowskiej 100 w godzinach 8-18 w poniedziałki oraz 8.15-16 od wtorku do piątku, a w przypadku osób niekaranych również w Punktach Informacyjnych na terenie Warszawy. Czas pracy Punktów Informacyjnych (w sumie na terenie kraju jest ich 56) oraz czas oczekiwania na zaświadczenie jest różny i o te informacje należy pytać w konkretnym punkcie. Po złożeniu zapytania w konkretnym Punkcie odbiór następuje w tej samej placówce. Formularz można złożyć osobiście, za pośrednictwem osoby upoważnionej lub przesłać drogą pocztową. Do Krajowego Rejestru Karnego - Biura lub Punktu może się zgłosić ktoś w imieniu osoby starającej się o taki dokument. Taka osoba powinna posiadać oryginalnie podpisane zapytanie (formularz) oraz oryginalne upoważnienie do odbioru zaświadczenia z KRK w zwykłej formie, np. "Upoważniam Panią/Pana... legitymującą/legitymującego się Dowodem Osobistym seria... nr... wydanym w... do odbioru zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego". Upoważnienie musi być podpisane przez -wnioskodawcę identycznie jak na zapytaniu. Upoważnienie dla osoby z najbliższej rodziny (rodzice, rodzeństwo, dzieci lub dziadkowie) jest zwolnione z opłaty skarbowej, która wynosi 17 zł. Należy ją wnosić na konto odpowiedniego miejscem składania urzędu gminy/dzielnicy, na terenie której znajduje się Biuro/Punkt KRK. Jakie są koszty uzyskania takiego zaświadczenia? MK: Znaczki opłaty sądowej do zapytania (50 zł) można nabyć w każdym sądzie oraz Biurze/Punkcie Informacyjnym Krajowego Rejestru Karnego. Podpisane zapytanie wraz z przyklejonym znaczkiem sądowym można również przesłać do Biura bądź Punktu Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego, z tym, że wówczas czas realizacji zapytania wraz z przesłaniem pocztą na terenie kraju w obie strony wyniesie ok. 2, 3 tygodnie. Marta Chechelska, rzeczniczka krakowskiego MOPSu Jeśli ktoś otrzymywał świadczenia pomocy społecznej, powinien pamiętać o zgłoszeniu faktu wyjazdu pracownikowi socjalnemu. W sytuacji, kiedy dana osoba wyjeżdża za granicę w celach zarobkowych, zasiłek jest wygaszany. Jeśli ktoś pobiera zasiłki pomocy społecznej, a jednocześnie osiąga dochody za granicą, występujemy o zwrot nienależnie pobranych świadczeń.