Urodził się 7 listopada 1943 roku w Jastrzębiu Zdroju. Początkowo studiował na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W latach 1963-1969 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom na Wydziale Grafiki uzyskał w 1969 roku. Później przez dwa lata studiował reżyserię filmową w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej (PWSFTiTv) w Łodzi, a następnie reżyserię teatralną w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie w latach 1973-1977. Podczas studiów na PWST w Krakowie Lupa zetknął się z Konradem Swinarskim, początkowo jako jeden z jego studentów, później - jako asystent podczas nieukończonej realizacji Hamleta w Teatrze Starym w Krakowie. To właśnie Swinarski, jego sposób pracy z aktorem i wnikliwa analiza poszczególnych scen, a także Umarła klasa Kantora i twórczość Carla Gustava Junga wywarły zasadniczy wpływ na artystyczny kształt wielu późniejszych dzieł Lupy, wykorzystującego teatr jako narzędzie poznania. Debiut teatralny Lupy przypadł na 1976 rok, kiedy to w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie odbyła się premiera Rzeźni S. Mrożka w jego reżyserii. Przedstawienie dyplomowe Lupy powstało rok później - była nim adaptacja Nadobniś i koczkodanów Witkacego, polskiego prekursora teatru absurdu. Dramaturgia Witkiewicza stanowi istotny rozdział w twórczości Lupy. Tuż po dyplomie reżyser zaangażowany został do Teatru im. C.K. Norwida w Jeleniej Górze, gdzie kilkakrotnie jeszcze zajął się dramaturgią Witkacego. Właśnie w jeleniogórskim teatrze Lupa wrócił do Nadobniś i koczkodanów (1978), potem zainscenizował także witkacowskich Pragmatystów (1981) i Macieja Korbowę i Bellatrix (1986). Także tam powstały pierwsze autorskie przedstawienia Lupy - Przezroczysty pokój (1979) i Kolacja (1980). Okres pracy w Teatrze im. C.K. Norwida stał się dla Lupy czasem kształtowania własnego stylu: prób laboratoryjnych, w których reżyser z grupą aktorów pracował nad nową techniką aktorską, budując jednocześnie swoją legendę charyzmatycznego przywódcy, a zarazem wyboru nadal interesujących Lupę tematów, jak skomplikowane relacje między postaciami, miejsce artysty w społeczeństwie, kondycja człowieka w czasach przewartościowań etycznych. Podjęte w Jeleniej Górze poszukiwania Lupa zebrał w spektaklach powstałych w Krakowie - od 1980 roku reżyser związany jest z Teatrem Starym, gdzie wyreżyserował swoje najwybitniejsze przedstawienia. W 1981 roku na krakowskiej scenie powstał Powrót Odysa Wyspiańskiego, rok później Bezimienne dzieło Witkacego. Z czasem reżyser zaczął sięgać po nadal obecną w jego twórczości literaturę austriacką. W roku 1985 powstało jego autorskie przedstawienie Miasto snu, zainspirowane powieścią Alfreda Kubina Po tamtej stronie. Rok 1988 przyniósł premierę Marzycieli Roberta Musila. Do twórczości Austriaka Lupa powrócił w roku 1990, adaptując na scenę jego wielkie epickie dzieło, powieść Człowiek bez właściwości. Spektakl Szkice z "Człowieka bez właściwości" powstał jako szkolny dyplom ze studentami Wydziału Aktorskiego krakowskiej PWST. Do wielkich adaptacji prozy austriackiej należy również spektakl zainspirowany prozatorską twórczością Rainera Marii Rilkego, Malte albo tryptyk marnotrawnego syna (1991). Do grona interesujących reżysera autorów z kręgu literatury niemieckojęzycznej trzeba bez wątpienia zaliczyć Thomasa Bernharda. Kalkwerk, pochodząca z 1992 roku adaptacja powieści Bernharda, rozpoczął przygodę Lupy z twórczością tego pisarza - przygodę, która stała się okazją do zgłębiania irracjonalnych mechanizmów osobowości, a którą reżyser kontynuował w kolejnych latach inscenizacjami Immanuela Kanta (Teatr Polski we Wrocławiu, 1996), Rodzeństwa (Stary Teatr w Krakowie, 1996), Auslöschung - Wymazywania (Teatr Dramatyczny w Warszawie, 2001), Na szczytach panuje cisza (Teatr Dramatyczny w Warszawie, 2006). W latach 1995 i 1998 powstały dwie części adaptacji wielkiej powieści Hermanna Brocha Lunatycy, która opowiada o dezintegracji społeczeństwa od końca XIX wieku do końca I wojny światowej, spowodowanej rozpadem dotychczasowych wartości. W spektaklach Lunatycy. Esch, czyli anarchia (1995) oraz Lunatycy. Hugenau, czyli rzeczowość wielkie role stworzyli m.in. Jan Frycz, Roman Gancarczyk, Andrzej Hudziak, Piotr Skiba, Anna Polony, Maja Ostaszewska. Krytycy pisali o "europejskiej świadomości" Lupy, którego sztuki "oddają zmęczenie starego kontynentu i wszystkie jego dekadenckie upadki". W latach 90. w cykl adaptacji niemieckiej i austriackiej prozy wpisały się także spektakle Dama z jednorożcem (wg opowiadania Hanna Wendling H. Brocha, Teatr Polski we Wrocławiu, 1997) i Kuszenie cichej Weroniki (wg opowiadania R. Musila, Teatr Polski we Wrocławiu, 1997), a obok nich - inscenizacje Prezydentek W. Schwaba (Teatr Polski we Wrocławiu, 1999) czy Stosunków Klary (Teatr Rozmaitości w Warszawie, 2003). Eksplorując problemy i mity związane z duchowym rozwojem człowieka, Lupa coraz częściej sięgał po literaturę rosyjską. Nad teatralną adaptacją Braci Karamazow pracował najpierw ze studentami Wydziału Aktorskiego krakowskiej PWST (gdzie od 1983 roku jest pedagogiem) i tamże w 1988 roku powstał spektakl Bracia. Do powieści Dostojewskiego reżyser powrócił po dwóch latach, czego owocem było przedstawienie Bracia Karamazow (Stary Teatr w Krakowie, 1990), opracowane na nowo w roku 1999. Lupa reżyserował także Czechowa jako dyplomy Wydziału Aktorskiego na krakowskiej PWST (Płatonow wiśniowy i oliwkowy, 1996). Dokonał także adaptacji Mistrza i Małgorzaty M. Bułhakowa (Stary Teatr w Krakowie, 2002). W Teatrze Polskim we Wrocławiu przygotował spektakl Azyl wg Na dnie Maksyma Gorkiego (2003), a w Teatrze Dramatycznym w Warszawie - Niedokończony utwór na aktora wg Mewy Czechowa (2004). Zaratustra swą światową premierę miał w Atenach podczas Hellenic Festival w 2004 roku (premiera polska w Starym Teatrze w 2005 roku). Spektakl ten oparty został na To rzekł Zaratustra F. Nietzschego i Nietzsche. Trylogii E. Schleefa. W scenicznej adaptacji filozoficznego tekstu Lupa pokazał duchową podróż człowieka, postawił pytania o sens ludzkiej egzystencji, o sens istnienia bez Boga, o możliwości ludzkiego poznania. Factory 2 to premiera zrealizowana po ponad roku prób, wspólne dzieło reżysera i współpracujących z nim aktorów, przedstawienie inspirowane życiem i twórczością Andy'ego Warhola i fenomenem stworzonej przez niego pracowni. Krystian Lupa reżyserował także za granicą, m.in. Marzycieli R. Musila w Thalia Theater w Hamburgu (2001), Solaris wg S. Lema w Düsseldorfer Schauspielhaus (2005), Trzy siostry A. Czechowa w American Repertory Theatre (2005) i Czarodziejski flet Mozarta w Theater In der Wien (2006). Do ważniejszych odebranych przez tego reżysera nagród i odznaczeń zaliczyć należy: nagrodę im. Konrada Swinarskiego przyznawaną przez miesięcznik "Teatr" za reżyserię sztuki Marzyciele R. Musila w Starym Teatrze w Krakowie (1988); nagrodę im. Leona Schillera za wybitne osiągnięcia w dziedzinie reżyserii za rok 1991 (1992); III nagrodę dla spektaklu Lunatycy H. Brocha ze Starego Teatru w Krakowie na 5. Międzynarodowym Festiwalu "Kontakt" w Toruniu (1995); nagrodę Ministra Kultury w dziedzinie teatru (1998); nagrodę Krytyków Francuskich dla Lunatyków H. Brocha ze Starego Teatru w Krakowie, najlepszego spektaklu obcojęzycznego w sezonie 1998/99 (1999, Paryż), nagrodę Sekcji Krytyków ITI za popularyzację polskiej kultury teatralnej za granicą (2000); Austriacki Krzyż Zasługi (2001); francuski Order Sztuk Pięknych i Nauk Humanistycznych (2002); Grand Prix dla spektaklu Auslöschung - Wymazywanie T. Bernharda z Teatru Dramatycznego w Warszawie na 37. Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym BITEF w Belgradzie (2003); Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2003); Premio Europa per il Teatro (Europejska Nagroda Teatralna) przyznawaną przez międzynarodowe środowisko teatralne (2009). Wielki zwycięzca ubiegłorocznego Międzynarodowego Festiwalu Boska Komedia w Krakowie tym razem zaprezentuje nam pierwszą część powstającego w Teatrze Dramatycznym tryptyku Persona. Marylin, którego kolejne części poświęcone będą Marylin Monroe, Simone Weil oraz Georgijowi Gurdżijewowi.