Europejski Bank Centralny z siedzibą we Frankfurcie nad Menem - uroczyście otwarty 1 czerwca 1998 - kieruje polityką pieniężną państw Unii, w których obowiązuje waluta euro. Do strefy euro należą państwa członkowskie oprócz Szwecji, Danii i Wielkiej Brytanii. EBC zarządza rezerwami walutowymi 12 państw członkowskich, ustala poziom stóp procentowych w strefie euro; przeprowadza operacje dewizowe i dba o sprawne działanie systemów płatniczych; decyduje o emisji banknotów euro; pełni również funkcje doradcze: może wyrażać opinię wobec organów UE i organów narodowych w kwestiach należących do zakresu jego kompetencji. EBC kieruje zarząd - zwany Dyrektoriatem - mianowany przez ECOFIN (Radę Ministrów Gospodarki i Finansów). Prócz prezesa i wiceprezesa w jego skład wchodzi czterech członków - mianowanych przez państwa eurolandu. W skład EBC wchodzi też Rada Naczelna, która jest najwyższym organem decyzyjnym. Tworzą ją: prezes, wiceprezes, 4 członków zarządu i 12 prezesów narodowych banków centralnych - po jednym z każdego państwa. Rada podejmuje decyzje zwykłą większością głosów. Wyjątek stanowią głosowania w sprawie rezerw walutowych, kapitału i wykorzystywania zysków EBC. W tych przypadkach głos mają jedynie prezesi narodowych banków centralnych. Ich głosy ważone są udziałem narodowych banków centralnych w kapitale założycielskim EBC. EBC wraz z narodowymi bankami centralnymi tworzy Europejski System Banków Centralnych (ESBC) o strukturze dwustopniowej (analogicznie do modelu niemieckiego, gdzie istnieje bank federalny i banki poszczególnych landów). Trzecim organem decyzyjnym jest Rada Rozszerzona. W jej skład wchodzi prezes EBC, wiceprezes i prezesi narodowych banków centralnych wszystkich 15 państw członkowskich UE. Rada Rozszerzona wnosi wkład w pracę doradczą i koordynacyjną EBC oraz pomaga w przygotowaniach do przyszłego rozszerzenia strefy euro. Od listopada 2003 roku prezesem EBC jest Francuz Jean-Claude Trichet, który zastąpił Holendra Wima Duisenberga - byłego ministra finansów i byłego dyrektora Banku Centralnego Holandii.