Od XIII wieku dalajlama pełnił w Tybecie rolę nie tylko religijnego, ale także politycznego przywódcy kraju. Nosił tytuł "księcia regenta". Formalnie tytuł "dalajlamy" jako pierwszy otrzymał z rąk jednego z książąt mongolskich - Ałtan-chana - tybetański lama książę-regent Sodnams Dżamczo (1543-88). Od tego czasu aż do chińskiej napaści na Tybet w 1950 r. pierwszy lama - dalajlama - był teokratycznym władcą państwa. Obecny dalajlama jest czternastą osobą pełniącą ten urząd, którego nazwa pochodzi z języka mongolskiego (dalaj - ocean, niezmierzony). Tybetańscy wyznawcy lamaizmu - odmiany buddyzmu, powstałej z połączenia tej religii z rdzennymi wierzeniami "bon" i przekształconej w tzw. "Kompletną Dharmę - Diamentowego Wozu" (wadżrajanę) - dla których dalajlama jest najwyższym autorytetem religijnym i politycznym, wierzą, że kolejni nosiciele tego tytułu to wcielenia pierwszego dalajlamy. Wcieleniem dalajlamy jest zawsze chłopiec urodzony w roku zgonu jego poprzednika. Obecny XIV Dalajlama urodził się jako Tenzin Giaco (istnieje także pisownia Tenzin Gyatso) w 1935 r. Dwa lata później rozpoznano w nim kolejne wcielenie trzynastu poprzednich dalajlamów. Osadzono go na tronie, gdy miał pięć lat. Pobierał nauki monastyczne w tybetańskich uniwersytetach buddyjskich. Władzę polityczną objął w listopadzie 1950 r., gdy chińska armia zajęła wschodnią część Tybetu. W 1959 r., po krwawym stłumieniu antychińskiego powstania Tybetańczyków i przejęciu kontroli nad Tybetem przez Chiny, dalajlama wraz z 80 tysiącami tybetańskich uchodźców wyemigrował do Indii. Od 1960 r. jego siedzibą jest północnoindyjskie miasto Dharamśala w stanie Himaćal Pradeś. Dalajlama prowadzi tam życie mnicha. Mieszka w niewielkiej rezydencji, wstaje codziennie o 4 rano, medytuje, uczestniczy w pracach rządu, udziela audiencji i buddyjskich nauk, przewodniczy ceremoniom religijnym. Każdy dzień kończy sesją modlitw i medytacji. Jako religijny przywódca Tybetańczyków nosi imiona Jetsun Jampal Ngawang Lobsang Jishej Tenzing Dżatso Sisunwandżur Tsznupa Getson Mapal Dhepal Songo. Odpowiada to tytułom: Szlachetna Chwała, Potęga Słowa, Czystość Umysłu, Wiedza Absolutna, Ocean Mądrości i Włodarz Praw. Dalajlama XIV jest autorem licznych książek - publikowanych głównie w języku angielskim. Są to m.in. "Mój kraj i moi ludzie" (My land and my people), "Dobroć" (Kindness), "Znaczenie istnienia z perspektywy buddyjskiej" (Meaning of life from the Buddhist perspective). Od 1967 r. Dalajlama odwiedził ponad 50 państw, w tym Polskę, kilkakrotnie spotykał się m.in. z papieżem Janem Pawłem II. W 1989 roku tybetański przywódca otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla, przyznaną mu za walkę w obronie tożsamości narodowej Tybetańczyków pod rządami Chin. Prowadzona przez Pekin polityka demograficzna sprawiła, że obecnie w Tybecie mieszka więcej Chińczyków niż rdzennych mieszkańców tej prowincji, poddawanych brutalnym represjom przez administrację chińską. 76-letni obecnie dalajlama, znany z pragmatycznego podejścia do rzeczywistości, zabiega o przyznanie jego krajowi faktycznej autonomii w granicach chińskich. Cieszy się powszechnym szacunkiem na całym świecie, nie tylko jako duchowny, ale i jako mąż stanu.