Czytanie i odbiór tekstów kultury Uczeń w części humanistycznej powinien się wykazać umiejętnością czytania tekstów kultury (dotyczy również źródeł historycznych), zwłaszcza tekstów należących do polskiego dziedzictwa kulturowego. Od zdającego wymaga się zdolności odczytywania tekstów na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym. Gimnazjalista powinien umieć interpretować teksty, uwzględniając intencje nadawcy. Wymagana jest także umiejętność odróżniania faktów od opinii, prawdy historycznej od fikcji oraz dostrzeganie manipulacji, perswazji i środków wyrazu typowych dla tekstów literackich, tekstów publicystycznych, dzieł sztuki plastycznej i muzyki. Część humanistyczna sprawdza, czy uczeń potrafi znaleźć w tekstach literackich, publicystycznych, popularnonaukowych, aktach normatywnych, ilustracjach, mapach, tabelach, diagramach, wykresach, schematach, żądane informacje. Sprawdza się tu również umiejętność odnajdywania związków przyczynowo-skutkowych w rozwoju cywilizacyjnym Polski i świata, polityce, gospodarce, kulturze i życiu społecznym, a także wykorzystywanie kontekstów historycznych, biograficznych, filozoficznych, religijnych, literackich, plastycznych, muzycznych, regionalnych do interpretacji tekstów kultury. Uczeń powinien się wykazać umiejętnością wyjaśniania zależności między plastyką, muzyką i literaturą, a także dostrzegać wartości wpisane w teksty kultury. Tworzenie własnego tekstu Od ucznia wymaga się budowania wypowiedzi poprawnych pod względem językowym i stylistycznym w następujących formach: opis, opowiadanie, charakterystyka, sprawozdanie, recenzja, rozprawka, notatka, plan, reportaż, artykuł, wywiad, ogłoszenie, zaproszenie, dedykacja, podanie, list, pamiętnik. Zdający powinien umiejętnie posługiwać się kategoriami i pojęciami swoistymi dla przedmiotów humanistycznych i ścieżek edukacyjnych, a także tworzyć teksty o charakterze informacyjnym lub perswazyjnym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej. Uczeń powinien znać i stosować zasady organizacji tekstu, tworzyć tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym oraz formułować, porządkować i wartościować argumenty uzasadniające stanowisko własne lub cudze. Tu również wymaga się od gimnazjalisty analizowania, porównywania, porządkowania informacji. Zdający powinien wykazać się zdolnością dokonywania celowych operacji na tekście, czyli streszczania, rozwijania i przekształcania go pod względem stylistycznym. Od ucznia wymaga się wypowiadania się na temat związków między kulturą rodzimą a innymi kręgami kulturowymi, w tym komentuje powiązania, zwłaszcza między kulturą polską a śródziemnomorską oraz określania tych powiązań w różnych obszarach: polityce, kulturze, gospodarce, życiu codziennym, w odniesieniu do przeszłości i w czasach obecnych. Wreszcie uczeń klasy trzeciej gimnazjum powinien sprawnie formułować problemy i podawać sposoby ich rozwiązywania, a także wyciągać wnioski. Powyższe informacje zostały zaczerpnięte z informatora dostępnego na stronie www.cke.edu.pl.