Udar słoneczny – objawy i leczenie. Jak chronić się przed przegrzaniem?
Fala upałów w Polsce to widmo zwiększającej się liczby udarów słonecznych. Indeks UV jest bardzo wysoki, co oznacza, że należy uważać podczas bezpośredniej ekspozycji na słońce. Do przegrzania może dojść również z powodu przebywania w dusznych pomieszczeniach lub nadmiernego wysiłku. Jak chronić się przed udarem słonecznym i co zrobić, gdy już do niego dojdzie? Wyjaśniamy.
Czym jest udar słoneczny?
Udar słoneczny to reakcja organizmu na przegrzanie. Po zbyt długiej ekspozycji na słońce organizm nie jest w stanie odprowadzić zgromadzonego w nadmiarze ciepła. Udar słoneczny jest wywołany wzrostem temperatury ciała powyżej 40 stopni Celsjusza. Dochodzi wtedy do zmian w komórkach i tkankach w organizmie, co prowadzi do procesu denaturacji białek i uszkodzenia fosfolipidów błon komórkowych.
Innym rodzajem jest udar słoneczny wywołany wysiłkiem fizycznym wykonywanym w wysokiej temperaturze. Dotyczy on głównie młodych osób, zazwyczaj zdrowych i często będących w dobrej kondycji, m.in. sportowców amatorów uprawiających sport dla przyjemności.
Objawów przegrzania organizmu nie sposób przeoczyć. Gdy podczas treningu robi nam się słabo, mamy zawroty i bóle głowy, mroczki przed oczami, a serce „kołacze", są to znaki, że czas przerwać aktywność, schować się w cieniu i w razie potrzeby wezwać pomoc.
Udar słoneczny – jakie są przyczyny?
Istnieje szereg przyczyn mogących doprowadzić do udaru słonecznego w upalne dni. Najczęściej dochodzi do niego, gdy nasz organizm jest narażony na duże nasłonecznienie, szczególnie w okolicach głowy i karku. Ponadto wystąpieniu udaru cieplnego sprzyja nieodpowiednie ubranie oraz odwodnienie.
Udar słoneczny może pojawić się również w wyniku:
- niekontrolowanego opalania,
- braku nakrycia głowy,
- gorących kąpieli wodnych i parowych,
- pracy w wysokiej temperaturze.
Udar słoneczny – objawy. Nie lekceważ ich!
Pierwsze objawy udany słonecznego pojawiają się zwykle po kilku godzinach. Symptomy towarzyszące hipertermii mogą mieć różny stopień nasilenia. O lekkiej postaci objawów udaru słonecznego mówimy, gdy dochodzi do:
- zmęczenia,
- ogólnego osłabienia,
- zawrotów głowy,
- nudności,
- obfitego pocenia się,
- bólu głowy,
- skurczy mięśni,
- szybkiego i płytkiego oddechu,
- wymiotów.
Konsekwencją przegrania organizmu może być również majaczenie i śpiączka. Tego typu objawy mają ciężką postać udaru słonecznego. Wśród nich wymienia się także:
- szybkie tętno,
- niepokój ruchowy,
- dezorientację,
- zaczerwienienie i opuchliznę oczu,
- utrata przytomności,
- szybki wzrost temperatury ciała.
Udar słoneczny – zapobieganie
By nie narazić się na wystąpienie udaru słonecznego, należy unikać długiej ekspozycji na światło słoneczne oraz przebywanie w miejscach o ekstremalnie wysokiej temperaturze. Najlepiej unikać słońca między godziną 11 a 15.
Należy pamiętać również o odpowiednim nawadnianiu organizmu. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, by dla właściwego nawodnienia organizmu spożywać 3 litry płynów na dobę.
Luźna i przewiewna odzież to coś, o czym także musimy pamiętać, wychodząc na zewnątrz w upalne dni. Szczególnie należy zadbać o odpowiednie nakrycie głowy, by dodatkowo chronić się przed udarem słonecznym.
Na wystąpienie udaru słonecznego narażone są zwłaszcza dzieci i osoby starsze ze względu na mało efektywny system termoregulacji. W grupie ryzyka znajdują się także osoby otyłe, z chorobami układu krążenia, nadczynnością tarczycy, przyjmujące leki moczopędne i obniżające ciśnienie, a także po spożyciu alkoholu.
Udar słoneczny – pierwsza pomoc i leczenie
Osobę, u której istnieje podejrzenie udaru słonecznego, należy natychmiast przenieść w zacienione miejsce i ochłodzić głowę oraz klatkę piersiową mokrymi okładami. Temperaturę ciała należy obniżać stopniowo, nigdy gwałtownie, by nie doprowadzić do szoku termicznego.
Konieczność stanowi również picie dużej ilości chłodnej, niegazowanej wody z odrobiną soku owocowego lub soli, by uzupełnić poziom elektrolitów w organizmie. W tej sytuacji doskonale sprowadzają się specjalnie preparaty nawadniające dostępne w aptekach.
W przypadku udaru słonecznego potrzebna jest także konsultacja lekarska, zwłaszcza jeśli objawy nie ustępują lub są bardzo mocno nasilone. Warto wiedzieć, że nieskuteczne, a nawet niewskazane jest podawanie popularnych leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych, takich jak paracetamol, ibuprofen czy inne leki przeciwzapalne. W stanie ciężkiej hipertermii ich przyjmowanie grozi uszkodzeniem wątroby.
Zobacz też:
