Dzięki nowemu odkryciu wiemy, że Kusz rozciągało się na co najmniej 1200 kilometrów wzdłuż brzegów Nilu. Koło centrum produkcyjnego znaleziono około 90 grobów. Tylko w jednym z nich znajdował się niewielki kawałek złota. Brak tego kruszcu dowodzi, że nie był on wykorzystywany lokalnie i cała produkcja była wysyłana prawdopodobnie do stolicy kraju. Odkrycia dokonano podczas prac wykopaliskowych, których celem jest ocalenie zabytków z okolic Hosh el-Geruf, zanim zaleje je woda z tamy Meroe. Po uruchomieniu zapory powstanie w tym miejscu jezioro długości 100 i szerokości 3 kilometrów. Nubia była znana z produkcji złota - mówi Geoff Emberling z Instytutu Wschodniego Uniwersytetu w Chicago. Nawet dzisiaj tradycyjnym zajęciem miejscowej ludności jest płukanie złota - dodaje jego kolega, Bruce Williams. Przed około 3000 lat Kusz zostało podbite przez Egipt. Od tej pory królestwo musiało co roku płacić sąsiadowi trybut liczony w wysokości co najmniej kilkuset kilogramów złota. Mariusz Błoński