Ekspozycja "Złoty Dom Nerona" została przygotowana z okazji 200- lecia śmierci polskiego malarza Franciszka Smuglewicza (1745-1807). Jak przypomniał na poniedziałkowej konferencji w Warszawie p.o. dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie, Andrzej Maciejewski, Smuglewicz ok. 20 lat spędził w Rzymie (1763-1784), pracując m.in. przy inwentaryzacji Złotego Domu Nerona. Na warszawskiej wystawie - po raz pierwszy w całości - zaprezentowano tekę "Vestigia delle Terme di Tito", zawierającą 60 dużych plansz, kolorowanych gwaszem i akwarelą, ukazujących odkryte w 1774 roku wnętrza legendarnego Złotego Domu Nerona. Kompleks pałacowo-ogrodowy Nerona zajmował prawie 80-hektarowy obszar w centrum antycznego Rzymu. Po śmierci Nerona pałac szybko popadł w ruinę, stając się fundamentem kolejnych budowli: Term Tytusa i Term Trajana. Pod koniec XV wieku odkryto pierwszą część pomieszczeń Złotego Domu. Kolejne pomieszczenia znaleziono dzięki zaangażowaniu antykwariusza Ludovico Mirriego, który w latach 1774-1776 zorganizował dalsze wykopaliska. Mirri postanowił wykorzystać ówczesne zainteresowanie antykiem i zlecił trzem artystom - przebywającemu wówczas w Rzymie polskiemu malarzowi Franciszkowi Smuglewiczowi, rzymskiemu architektowi Vincenzo Brennie i rytownikowi Marco Carloniemu - przygotowanie monumentalnego dzieła zatytułowanego "Vestigia delle Terme di Tito (Pozostałości Term Tytusa), przedstawiającego malowidła i wnętrza Złotego Domu Nerona. - Pokazywane na wystawie plansze nie są kopiami malowideł, jakie artyści zastali w odkrytych salach. Są raczej swego rodzaju malarską, malowniczą rekonstrukcją tego, co Brenna i Smuglewicz zobaczyli schodząc do podziemi Złotego Domu Nerona - tłumaczyła w poniedziałek kurator ekspozycji Justyna Guze. Teka "Vestigia delle Terme di Tito" miała dwie wersje: luksusową kolorowaną oraz tańszą czarno-białą. Pierwsza składała się z ręcznie kolorowanych plansz i ze względu na ogromną cenę trafiła wyłącznie do zbiorów najbogatszych kolekcjonerów. Kosztowny album sprzedawano w subskrypcji. Drugą, tańszą, można znaleźć w wielu bibliotekach europejskich. Do dziś zachowało się jedynie sześć kompletów teki kolorowanej; ich posiadaniem, oprócz Muzeum Narodowego w Warszawie, poszczycić może się Muzeum w Luwrze, Państwowe Muzeum Ermitażu, Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie, Muzeum w Pawłowsku koło Sankt Petersburga oraz królewskie zbiory w Windsorze. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się zarówno wersja czarno-biała, pochodzącą z dawnych zbiorów znanego polskiego architekta Jana Sas Zubrzyckiego, jak i kolorowana, zakupiona w 1973 roku na londyńskim rynku antykwarycznym. Na wystawie, oprócz plansz, można zobaczyć także multimedialną rekonstrukcję Złotego Domu Nerona przygotowaną przez dwóch włoskich architektów - Stefano Borghiniego i Raffaele Carlaniego - Uniwersytetu La Sapienza w Rzymie. Wystawę będzie można zwiedzać do 13 lipca, została objęta honorowym patronatem przez ambasador Włoch w Polsce - Annę Blefari Melazzi.