Do siedziby resortu kultury aplikację zanieśli wraz z przedstawicielami warszawskiej kandydatury kibicujący Warszawie mieszkańcy. Stolica złożyła swój wniosek cztery dni przed terminem, który upływa 16 czerwca. Jak zauważył minister kultury Bogdan Zdrojewski, Warszawie było łatwiej w pierwszej turze, ale będzie trudniej w drugiej z jednego powodu - jest stolicą, a one rzadko zwyciężają w tym konkursie. Ocenił też, że Warszawa pewien sukces ma, bo dostała się do finału. "Ważne dla mnie jest to, że mobilizacja miast, które startują w konkursie jest autentyczna, nieudawana i ogólnie służy kulturze". Dokument aplikacyjny przygotował kierownik artystyczny warszawskiej kandydatury Grzegorz Piątek w porozumieniu z Ewą Czeszejko-Sochacką, pełnomocnik prezydenta m. st. Warszawy ds. Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Autor aplikacji, Grzegorz Piątek, kierownik artystyczny starań Warszawy o tytuł ESK zdradził, że myślą przewodnią aplikacji Warszawy jest hasło "Warszawa - nowa energia dla Europy". "Jeżeli Warszawa otrzyma ten impuls w postaci tytułu, będzie mogła nie tylko zarażać swoją energią całą Europę, ale także pomóc w rozwoju kultury w Warszawie". Liczący 120 stron wniosek Warszawy uwzględnia propozycje przedstawicieli stołecznego środowiska kulturalnego i kilkadziesiąt pomysłów zgłoszonych przez warszawiaków. Ambicją przedstawicieli warszawskiej kandydatury było stworzenie programu kulturalnego, który zachęci warszawiaków do bardziej aktywnego uczestniczenia w życiu kulturalnym miasta oraz pozwoli na nawiązanie współpracy z zagranicznymi artystami. Czeszejko-Sochacka, zaznaczyła, że Warszawa składa, jako pierwsze miasto kandydujące do tytułu ESK, swoją aplikację, jak dodała treść aplikacji będzie można poznać po ogłoszeniu wyników konkursu. Z Warszawą o tytuł stolicy kultury w 2016 roku rywalizują: Gdańsk, Lublin, Katowice i Wrocław. Wyniki konkursu zostaną ogłoszone 21 czerwca w Warszawie. Zgodnie z zasadami konkursu, w prezentującym kandydaturę miasta dokumencie powinien znaleźć się program kulturalny miasta na 2016 rok oraz informacje dotyczące m.in. aktualnej oferty artystycznej, instytucji kulturalnych, turystyki i planowanych w mieście inwestycji. Konkurs, którego w Polsce organizatorem jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, rozstrzygnie Komisja Selekcyjna po zapoznaniu się z aplikacjami i złożeniu wizyt w miastach biorących udział w ostatnim etapie konkursu. W skład komisji wchodzi sześciu przedstawicieli z Polski i siedmiu z Unii Europejskiej. Po ogłoszeniu zwycięzcy, minister kultury przekaże wynik konkursu instytucjom europejskim. Ostateczną decyzję, po zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego i zaleceniach Komisji Europejskiej, podejmie Rada UE. Miasto, które uzyska tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku, otrzyma Nagrodę im. Meliny Mercouri w wysokości 1,5 mln euro. Pieniądze te mają pomóc zwycięzcy rozwinąć ofertę kulturalną tak, by mogło przyciągnąć międzynarodową publiczność. Konkurs składa się z dwóch etapów: selekcji wstępnej, służącej wyłonieniu kilku miast, oraz końcowej, której wynikiem jest wskazanie zwycięzcy. W Polsce w pierwszym etapie starań o tytuł stolicy kultury wzięło udział 11 miast. Idea Europejskiej Stolicy Kultury zrodziła się 13 maja 1985 roku, podczas spotkania Rady Europejskiej Ministrów Kultury. Przedstawiła ją grecka minister kultury Melina Mercouri. Od 2005 roku Europejską Stolicą Kultury są dwa miasta, jedno ze starej Unii, drugie - z państw nowo przyjętych. W 2016 roku tytuł ten przypadnie miastu w Hiszpanii i w Polsce. W 2011 roku Europejskimi Stolicami Kultury są Turku w Finlandii i Tallin w Estonii.