Warszawa: Hagia Sophia pierwszą wybudowaną cerkwią od 100 lat

Ks. Adam Siemieniuk, proboszcz parafii przy cerkwi, powiedział, że pomysł narodził się, kiedy metropolita Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego Sawa wracał z wizyty w Patriarchacie Konstantynopolitańskim z siedzibą w dzisiejszym Stambule. - Pomyślał wtedy, że cerkiew, o której budowę w Warszawie się stara, powinna być hołdem dla kolebki chrześcijaństwa, jaką jest świątynia Hagia Sophia - wyjaśnił.

- Ma to jeszcze większe znaczenie obecnie, ponieważ oryginalna Hagia Sophia została ostatnio przemieniona z powrotem w meczet - dodał, nawiązując do wydarzeń z lipca tego roku, kiedy decyzją prezydenta Turcji Recepa Tayyipa Erdogana świątynia, w której od 90 lat dotychczas mieściło się muzeum sztuki bizantyńskiej, zyskała status meczetu i obecnie odbywają się w niej modły muzułmańskie.

Jego Ekscelencja Sawa starał się o uzyskanie ziem pod budowę cerkwi od 2004 r. Ks. Jerzy Doroszkiewicz z metropolii Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego powiedział, że teren na ul. Puławskiej 568 został zakupiony po prawie 10 latach starań. Działka została nabyta od miasta z odszkodowania za odebrany po II wojnie światowej na mocy tzw. "Dekretu Bieruta" grunt na warszawskiej Woli. 

Po otrzymaniu pozwolenia na budowę w październiku 2015 r. rozpoczęły się prace na miejscu. Kamień węglowy poświęcił w grudniu 2015 r. patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I.

Świątynia została zbudowana zgodnie z greckim stylem na planie kwadratu o wymiarach 35 m na 35 m, co daje mu powierzchnię 1225 m kw. Wysokość kopuły głównej wynosi 22 m. Od zachodniej strony stoi dzwonnica, w której zawiśnie dziewięć dzwonów. Autorem projektu cerkwi jest nieżyjący od 2019 r. Andrzej Markowski.

Kierownik budowy obiektu Michał Tymoszewicz wyjaśnił, że do zrobienia zostały jeszcze barierki, posadzki, okładziny, drzwi wewnętrzne i dwa dzwony. - Przy dobrych warunkach skończymy prace wiosną 2021 r. - powiedział.

Wnętrze świątyni będą w całości zdobiły polichromie. Obecnie pokrywają główną kopułę (wizerunek Chrystusa Pantokratora, Wszechwładcy otoczonego przez zastępy aniołów) oraz ołtarz (wizerunki Bogurodzicy, Eucharystii pod dwoma postaciami, Ewangelistów oraz wybranych świętych). Autorem ich projektu i wykonawcą jest prof. Wołodymir Teliczko pochodzący z Ukrainy, który w Polsce rozpisał dotychczas pięć cerkwi, w tym największą polską świątynię prawosławną - Świętego Ducha w Białymstoku. - Pisanie polichromii zajmie jeszcze długo, może nawet ponad dwa lata. Zamierzamy pokryć freskami całe wnętrze. W tym miesiącu m.in. pozłocimy tło w ołtarzu głównym i stworzymy polichromię przedstawiającą św. Pantalejmona - wytłumaczył.

Ks. Jerzy Doroszkiewicz wyjaśnił, że ponieważ budowa wciąż trwa trudno obecnie mówić, ile wyniosą koszty całości wraz z wyposażeniem.

- Budowa cerkwi opłacana jest ze środków, które otrzymujemy od naszych parafian w ramach m.in. datków i ofiar kościelnych. Nie dostaliśmy żadnych dotacji z budżetu państwa, więc możemy mówić, że całość została sfinansowana przez wspólnotę prawosławną - powiedział proboszcz parafii.

Ks. Adam Siemieniuk wskazał, że cerkiew jest predestynowana dla wyznawców prawosławia z okolic Ursynowa i Wilanowa. - Mieszkańcy tych dzielnic mają do najbliższej świątyni ok. 20 km, więc potrzebują czegoś bliżej. Szczególnie, że muszą dowozić swoje dzieci na lekcje religii - zaznaczył.

Ks. Siemieniuk wyjaśnił, że jest proboszczem od początku istnienia parafii, czyli od 1 stycznia 2016 r. - Od tego momentu odprawiamy nabożeństwa w drewnianej kapliczce obok budowanej cerkwi, a rok później rozpoczęliśmy tam zajęcia katechetyczne. W tej chwili mamy ok. 250 parafian. Postawiliśmy kapliczkę, ponieważ trudno budować świątynię, gdy wierni się nie modlą - podkreślił. Dodał, że od 20 września, kiedy odbędzie się poświęcenie cerkwi, nabożeństwa będą odprawiane już w świątyni.

- W parafii panuje miła i przyjazna atmosfera, cieszę się, że świątynia powstaje - powiedział jeden z parafian, pytany przez Polską Agencję Prasową.

Cerkiew św. Sofii Mądrości Bożej jest trzecią w stolicy. Dwie pozostałe wzniesiono jeszcze w czasach zaboru rosyjskiego - to sobór metropolitalny św. Marii Magdaleny na Pradze wybudowany w II połowie XIX w. i cerkiew św. Jana Klimaka na Woli, wzniesiona w 1905 r.

Przedstawiciele polskiej Cerkwi liczbę wiernych w kraju szacują na 450-500 tys. osób. Na terenie diecezji warszawsko-bielskiej obejmującej swym zasięgiem stolicę jest ok. 183 tys. prawosławnych.