Wyróżnienia obejmują książki w czterech kategoriach: literatura piękna - proza, literatura piękna - poezja, literatura dziecięca - nagrody za tekst i za ilustracje, edycja o tematyce warszawskiej. Najważniejszą i jednocześnie najcenniejszą, piątą kategorią Nagrody jest tytuł Warszawskiego Twórcy. "Romans literatury i historii" - tak określił twórczość tegorocznego laureata przewodniczący jury Andrzej Makowiecki. - Janusz Tazbir nie urodził się w Warszawie, ale od liceum był wierny temu miastu. Ta nagroda to wyraz uznania nie tylko dla wartości naukowych jego dzieł, ale także ich materii literackiej. Tazbir pisze o historii w sposób, który należy umiejscowić na styku nauki i sztuki. Jest autorem ponad 40 książek, w wielu z nich widać jego przekorę wobec stereotypów i popularnych schematów myślowych - mówił Makowiecki. W kategorii prozatorskiej jury zdecydowało się nagrodzić Jarosława Mikołajewskiego za książkę "Rzymska komedia". To bardzo osobisty przewodnik po Wiecznym Mieście inspirowany "Boską Komedią" Dantego. W kategorii poetyckiej nagroda przypadała tomikowi "Stojąca na ruinie" Jacka Łukasiewicza. W kategorii "edycja warszawska" nagrodzono książkę "Rozsypane fotografie" Ewy Morycińskiej-Dzius - tom wspomnień o okupacji i Powstaniu Warszawskim, a wśród książek dla dzieci wybór jury padł na książkę "Leśne głupki i coś" Małgorzaty Strzałkowskiej. Laureaci tych nagród otrzymają po 20 tys. zł. Autor uhonorowany za całokształt twórczości tytułem "Warszawski Twórca" otrzymał 100 tys. zł. Po raz pierwszy wręczenie warszawskich nagród zostało połączone ze Światowym Dniem Książki przypadającym 23 kwietnia. Dotychczas nagrody przyznawano jesienią. W jury pod przewodnictwem Andrzeja Makowieckiego zasiadali : dziennikarz Tadeusz Górny, historyk literatury prof. Andrzej Kowalczyk, krytyk literacki Marek Wawrzkiewicz, historyk literatury prof. Grzegorz Leszczyński, znawca polskiej literatury XX w. Tomasz Wroczyński oraz historyk literatury Tomasz Burek. Nagroda jest kontynuacją wyróżnienia o tej samej nazwie, przyznawanego w latach 1926-38. Pierwszym jego laureatem był najstarszy syn Adama Mickiewicza - Władysław, ostatnim zaś (przed II wojną światową) Leopold Staff (1938). Nagrodą tą wyróżniono również twórców tak wybitnych, jak Wacław Berent (1929), Tadeusz Boy-Żeleński (1933), Pola Gojawiczyńska (1935), Maria Kuncewiczowa (1937). Kandydatów do Nagrody zgłaszają wydawcy, księgarze i bibliotekarze oraz czytelnicy. W szczególnych przypadkach do Nagrody pretendować mogą wznowienia wybitnych dzieł literackich. W okresie powojennym istniały w Warszawie nagrody o podobnym charakterze (spośród laureatów warto przypomnieć m.in. Mirona Białoszewskiego, Kazimierza Brandysa, Ernesta Brylla, Juliusza Wiktora Gomulickiego, Hannę Januszewską czy Jerzego Waldorffa), nie było jednak konsekwencji ani w nazwie, ani w zasadach ich przyznawania. W sierpniu 2008 roku Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyjęła uchwałę reaktywującą Nagrodę Literacką. Dotychczas, w obecnej edycji Nagrody, tytułem Warszawskiego Twórcy zostali uhonorowani: Janusz Głowacki w 2011, Marek Nowakowski w 2010 roku, Józef Hen w 2009 i Tadeusz Konwicki w roku 2008.