Ekonomia społeczna, zwana także ekonomią solidarności, ekonomią obywatelską, gospodarką społeczną czy przedsiębiorczością społeczną, realizuje ważne cele społeczne, wykorzystując instrumenty rynkowe. Jak tłumaczył Jan Jakub Wygnański, przewodniczący Rady Pożytku Publicznego i ekspert Zespołu ds. rozwiązań systemowych w zakresie ekonomii społecznej, ekonomia społeczna może być instrumentem wspierającym zatrudnienie osób wykluczonych z rynku pracy, a także oferować usługi społeczne, takie jak opieka nad osobami starszymi, czy dziećmi, które - z powodu zmieniającej się sytuacji demograficznej - stają się coraz bardziej deficytowe. - Oprócz sektora publicznego i usług komercyjnych mamy jeszcze trzecią drogę - rynek usług społecznych i najwyższy czas zacząć go wykorzystywać - mówił Wygnański. Prof. Jerzy Hauser z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, członek Zespołu ds. rozwiązań systemowych w zakresie ekonomii społecznej podkreślił, że w niektórych krajach europejskich, zatrudnienie w przedsiębiorstwach społecznych sięga 10 proc., tymczasem w Polsce wynosi zaledwie 1 proc. - Ekonomia społeczna to szansa dla osób, które nie mają szans na otwartym rynku pracy. Musimy pamiętać, że rynek usług komercyjnych nie jest odpowiedzią na niektóre problemy społeczne, a na pewno nie jedynym. Ekonomią społeczną zajmują się ludzie, którzy widząc wokół siebie słabszych, oferują nie tylko pomoc doraźną, ale aktywizują ich - mówił Hauser. Jak dodał wiceminister pracy i polityki społecznej Jarosław Duda, przewodniczący Zespołu ds. rozwiązań systemowych w zakresie ekonomii społecznej, powinno być to uzupełnienie tego, co oferuje państwo i tego, co oferuje rynek, dotyczące określonego obszaru - atrakcyjna oferta dla tych, którzy gorzej sobie radzą. Ogólnopolskie Spotkania Ekonomii Społecznej mają być okazją do dyskusji nad projektem "Paktu na rzecz ekonomii społecznej", przygotowanym przez Zespół ds. rozwiązań systemowych w zakresie ekonomii społecznej, w którym współpracują przedstawiciele rządu, samorządów oraz organizacji pozarządowych. "Pakt" jest próbą określania m.in. jak wspierać rozwój ekonomii społecznej, jak ją finansować, w jaki sposób uregulować w aktach prawnych, na jakich zasadach opierać współpracę z biznesem, a także jak ją popularyzować. Duda poinformował, że projekt "Paktu" został już przyjęty na Komitecie Stałym Rady Ministrów i wyraził przekonanie, że w najbliższym czasie zostanie podpisany przez stronę rządową i społeczną. W "Pakcie" jest zobowiązanie do przedstawienia w II kwartale przyszłego roku projektu ustawy o przedsiębiorstwach społecznych. - Uważam, że ta kwestia wymaga uregulowania w osobnej ustawie. Rząd popiera projekt społeczny, który powstaje - zadeklarował Duda. Hauser zwrócił uwagę na kwestie finansowania przedsiębiorstw społecznych. Jego zdaniem nie może się ono opierać wyłącznie na środkach unijnych, ponieważ to sprawia, że łatwo jest uruchomić takie przedsięwzięcie, ale trudno je utrzymać. Jego zdaniem potrzebne są tu zarówno środki państwowe - granty i dotacje, społeczne - z własnej działalności, a także prywatne, w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu. Podkreślił, że te elementy również powinny znaleźć się w ustawie o przedsiębiorstwach społecznych. Jako przykłady dobrych praktyk w dziedzinie ekonomii społecznej wymieniane są m.in. Stowarzyszenie Artystyczne "Teatr Grodzki" z Bielska-Białej, który przygotowuje spektakle z udziałem osób niepełnosprawnych, trudnej młodzieży, leczących się narkomanów i alkoholików, dla których kontakt ze sztuką jest terapią. Stowarzyszenie nie poprzestało na artterapii: stworzyło podmioty ekonomii społecznej, w których społecznie wykluczeni uczą się zawodu i pracują. Innym przykładem jest Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej "Być Razem", które stworzyło Centrum Edukacji Socjalnej po to, by osoby długotrwale bezrobotne, bezdomne, przywrócić do życia społecznego, zawodowego i rodzinnego. CES zapewnia bezdomnym mieszkanie, leczenie, uczy zawodu i pomaga znaleźć pracę. Przedsiębiorstwem społecznym jest także znana w Warszawie firma prowadzona przez Stowarzyszenie "Niepełnosprawni dla Środowiska EKON". Działa od 2004 r., dając zatrudnienie 192 osobom niepełnosprawnym, wśród których ponad połowa to osoby chorujące psychicznie. EKON działa w dziedzinie ochrony środowiska i zajmuje się gospodarką odpadami opakowaniowymi.