Józef Piłsudski urodził się w Żułowie pod Wilnem. Pochodził z zamożnej rodziny ziemiańskiej o patriotycznych tradycjach - jego ojciec brał udział w Powstaniu Styczniowym w 1863 roku. Młody Piłsudski po ukończeniu gimnazjum w Wilnie w roku 1885 dostał się na studia medyczne na Uniwersytecie w Charkowie, gdzie związał się z socjalistyczno-rewolucyjnym ruchem "Narodnaja Wola". Za udział w studenckich rozruchach po roku nauki został jednak wydalony z uczelni. Nie został również przyjęty na Uniwersytet w estońskim Dorpacie (Tallin), którego władze zostały powiadomione o jego sympatiach politycznych. Za zaangażowanie w działalność wileńskich socjalistów 22 marca 1887 roku Piłsudski został aresztowany i pod zarzutem udziału w spisku zmierzającym do obalenia cara Aleksandra II zesłany na pięć lat na Syberię. Rok po powrocie ze zsyłki, w 1893 roku, Piłsudski wstąpił w szeregi litewskiego oddziału Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), a w 1894 roku został członkiem Centralnego Komitetu Robotniczego i redaktorem naczelnym wydawanego przez PPS pisma "Robotnik". Sześć lat później, jako jeden z czołowych przywódców partii, został ponownie aresztowany przez władze rosyjskie i trafił do więzienia w Cytadeli Warszawskiej. Jednak po roku, dzięki symulowaniu obłędu, został przeniesiony do szpitala w Petersburgu, skąd uciekł z pomocą jednego z lekarzy. Po powrocie do Galicji nie zrezygnował z działalności politycznej. W 1904 roku wyjechał do znajdującej się w stanie wojny z Rosją Japonii, gdzie prowadził z rządem negocjacje zmierzające do utworzenia przy japońskiej armii legionu polskiego. Uzyskał jednak jedynie pomoc przy nabywaniu broni i amunicji dla PPS i utworzonej przy partii Organizacji Bojowej PPS. Organizacja ta stała się jedną z głównych sił rewolucji 1905-07. Mimo stłumienia szeregu zamieszek, rozruchów i starć z policją Piłsudski nie ustawał w wysiłkach stworzenia polskiej siły zbrojnej. Kiedy w roku 1906 doszło do rozłamu w PPS, związana z Piłsudskim grupa założyła planującą powstanie przeciwko caratowi PPS - Frakcję Rewolucyjną. W roku 1910 na terenie zaboru austriackiego utworzono dwie legalnie działające, prowadzące ćwiczenia i wykłady teoretyczne z dziedzin wojskowości organizacje - "Związek Strzelecki" we Lwowie oraz "Towarzystwo Strzeleckie" w Krakowie. W roku 1912 Piłsudski został komendantem głównym Związków Strzeleckich. Po wybuchu I wojny światowej stanął na czele wyszkolonych oddziałów, z którymi wkroczył do Królestwa Polskiego, gdzie zajął pas ziemi przygranicznej opuszczony przez Rosjan. Po oficjalnym powołaniu Legionów Polskich, osobiście dowodził ich I Brygadą, a w ścisłej konspiracji utworzył Polską Organizację Wojskową (POW). Kiedy w roku 1917 Legiony odmówiły złożenia przysięgi na wierność Austrii i Niemcom, Piłsudskiego aresztowano i osadzono w więzieniu w Magdeburgu, gdzie przebywał do listopada 1918 roku. Stało się tak, mimo iż rok wcześniej zrezygnował on z dowództwa i zostawszy członkiem Tymczasowej Rady Stanu, żądał utworzenia w Warszawie Rządu Narodowego. Po klęsce Niemiec zwolniony z więzienia Piłsudski udał się do Warszawy, gdzie otrzymał naczelne dowództwo nad polskimi wojskami oraz misję utworzenia rządu narodowego. 22 listopada oficjalnie powierzono mu funkcję Tymczasowego Naczelnika Państwa. Sprawował ją do 9 grudnia 1922 roku, aż do wybrania pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Gabriela Narutowicza. Piłsudski skupił się wtedy na obronie odzyskanej przez Polskę niepodległości. W latach 1919-21 toczył na Wschodzie walki z bolszewikami zakończone pokojem w Rydze, na mocy którego Polska odzyskała Wschodnią Galicję. Właśnie w trakcie owej kampanii w marcu 1920 armia ofiarowała Piłsudskiemu buławę Pierwszego Marszałka Polski. W roku 1923 Piłsudski wycofał się z czynnego życia politycznego. Powodem było zamordowanie prezydenta RP Gabriela Narutowicza, który zginął w tydzień po wyborze podczas otwierania wystawy w galerii "Zachęta". Piłsudski uznał za niemożliwą współpracę z premierem Wincentym Witosem, którego uważał za moralnie odpowiedzialnego za śmierć Narutowicza. Wycofał się do Sulejówka pod Warszawą, gdzie oddał się pracy literackiej. Wówczas powstały: "Wspomnienia o Gabrjelu Narutowiczu" (1923), "O wartości żołnierza Legjonów" (1923), "Rok 1920" (1924), "U źródeł niemocy Rzpltej" (1924) i "Moje pierwsze boje" (1925). Jednak sytuacja w kraju zmusiła go do powrotu na scenę polityczną. Niepokoje społeczne, rosnąca liczba bezrobotnych i kryzys gospodarczy spowodowały, że Piłsudski, cieszący się ogromnym poparciem społecznym, zażądał złożenia władzy przez gabinet Witosa. Kiedy jego apele nie odniosły skutku, 12 maja 1926 roku na czele wiernych sobie oddziałów Marszałek wkroczył do Warszawy i po trzydniowych walkach zmusił do ustąpienia zarówno rząd, jak i gabinet prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. Nie przyjął jednak nominacji na ten urząd, świadomy jego ograniczonych kompetencji. Objął tekę ministra spraw wojskowych, przewodniczącego Rady Wojennej i generalnego inspektora Sił Zbrojnych. Sprawował również dwukrotnie urząd premiera - w latach 1926-28 i 1930. Przewrót majowy rozpoczął w historii Polski okres zwany "sanacją", czyli rządami zmierzającymi - według ich inicjatorów - do poprawy sytuacji wewnętrznej państwa. Poparcie społeczne pozwoliło Piłsudskiemu na sprawowanie władzy autorytarnej, której nie był się w stanie sprzeciwić ani prezydent ani Sejm, którego uprawnienia ograniczył na mocy wprowadzonych 2 sierpnia 1926 roku zmian w Konstytucji. W polityce zagranicznej Piłsudski dążył do utrzymania dobrych stosunków z ZSRR (pakt o nieagresji z roku 1932) i Niemcami (1934). Obie umowy miały wzmocnić pozycję Polski wobec naszych sojuszników i sąsiadów. Śmierć Józefa Piłsudskiego 12 maja 1935 roku była zaskoczeniem dla wszystkich, bowiem Marszałek niemal do końca ukrywał nieuleczalną chorobę - raka wątroby. Jego pogrzeb stał się manifestacją narodową w hołdzie zmarłemu. Ciało zostało pochowane w krypcie św. Leonarda w Katedrze na Wawelu, obok królów i najwybitniejszych Polaków, serce zaś zgodnie z pozostawionym przez niego testamentem umieszczono w srebrnej urnie i przewieziono do Wilna, gdzie spoczęło w grobie jego matki, na cmentarzu "na Rossie". Jeszcze za życia Piłsudski martwił się, kto przejmie po nim schedę. Nie widział w swoim otoczeniu godnego następcy, obawiał się także zachowania najwyższych dowódców wojskowych po swoim odejściu. Jego przewidywania sprawdziły się ? po śmierci Marszałka rozpoczęła się rywalizacja pomiędzy grupą "wojskowych" skupionych wokół Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych Edwarda Rydza-Śmigłego a "stronnictwem pałacowym", któremu przewodził prezydent Ignacy Mościcki. Żaden z nich nie zdominował sceny politycznej w takim stopniu, w jakim uczynił to Piłsudski.