W tym roku szczególnie wspominane będą rodziny, których symbolem zagłady jest niemiecki obóz - dowiedziała się w muzeum. Hasło tegorocznych uroczystości brzmi "Utracone rodziny". Wybrano je ze względu na dwie historyczne rocznice, które przypadają w 2008 roku. 65 lat temu w Auschwitz II - Birkenau Niemcy utworzyli dwa tak zwane obozy rodzinne - najpierw dla Sinti i Roma, a następnie dla żydowskich rodzin przywiezionych z getta w Theresienstadt (Terezin, nieopodal Pragi). Zigeunerfamilienlager został utworzony w lutym 1943 roku w Birkenau. Ogółem więzionych było w nim blisko 21 tysięcy Romów. Mieszkali całymi rodzinami. Większość została zgładzona. Niemcy zlikwidowali obóz z początkiem sierpnia 1944 roku. Familienlager Theresienstadt powstał we wrześniu 1943 roku. Wówczas dotarł do Birkenau pierwszy transport z Żydami więzionymi w Terezinie, na terenie ówczesnego Protektoratu Czech i Moraw. Podobnie jak w przypadku Romów, Żydzi z Terezina byli więzieni całymi rodzinami. Ogółem w obozie familijnym przebywało około 20 tysięcy osób. Likwidacja obozu została przeprowadzona w dwóch etapach: w marcu oraz lipcu 1944 roku. Wiosną zgładzono 3,8 tysiąca osób, a latem około 7 tysięcy. Główne uroczystości, którym patronuje para prezydencka Maria i Lech Kaczyńscy, odbędą się w budynku sauny w byłym Auschwitz II - Birkenau, gdzie Niemcy przeprowadzali procedurę przyjęcia deportowanych do obozu. Stamtąd uczestnicy przejdą pod Pomnik Ofiar Obozu, gdzie złożą hołd zgładzonym. - Podczas ceremonii w saunie na terenie byłego obozu Birkenau tragedię własnych rodzin przypomną byli więźniowie, deportowani do Auschwitz między innymi z getta w Theresienstadt, Zamojszczyzny i Warszawy. Głos zabiorą też między innymi: przedstawiciel prezydenta Kaczyńskiego - Ewa Junczyk-Ziomecka oraz ambasador Rosji Władimir Grinin i ambasador Izraela David Peleg - poinformował Paweł Sawicki z muzeum. Sawicki dodał, że podczas uroczystości uwypuklone zostaną losy czterech rodzin, które trafiły do Auschwitz: polskiej, romskiej, żydowskiej i z ZSRR. Rodzina Olszyńskich jest przykładem polskich elit, które w założeniach Niemców miały ulec całkowitej eksterminacji. Bolesław był prezesem korporacji przemysłowej w Katowicach, działał na rzecz integracji kulturowej i gospodarczej Górnego Śląska z resztą kraju. Po wybuchu wojny, w obawie przed represjami, Olszyńscy schronili się w Krakowie, gdzie Bolesław i jego syn Jan zaangażowali się w konspirację. Wiosną 1942 roku Gestapo aresztowało i osadziło w obozie niemal wszystkich członków rodziny: Bolesława, jego żonę Janinę i syna Jana. Bolesław został rozstrzelany przed Ścianą Straceń 28 października 1942 roku. SS-mani zamordowali wtedy 280 polskich więźniów politycznych. Jan był naocznym świadkiem śmierci ojca. Żona i syn przeżyli wojnę. W KL Auschwitz więzieni byli także inni krewni Olszyńskich: brat Bolesława - Albin, kuzyn - Stefan oraz szwagier - Emanuel Hamerla. W podobny sposób potoczyły się losy rodziny żony Jana Olszyńskiego, której ojciec Ignacy i brat Zbyszko Stadzińscy zmarli w KL Auschwitz na tyfus. Rodzina Boczarów - urodzona w 1940 roku Ludmiła (numer obozowy 70072), jej matka Anna (numer obozowy 70071) i babcia (numer obozowy 70073) zostały aresztowane w październiku 1943 roku w Połocku na Białorusi. Do Auschwitz trafiły w transporcie z 4 grudnia 1943 roku z Mińska. Krótko potem w obozie zmarła babcia. Ludmiłę umieszczono w baraku dziecięcym obozu kobiecego w Birkenau, gdzie przebywała do wyzwolenia przez wojska radzieckie w styczniu 1945 roku. Annę wywieziono w transporcie ewakuacyjnym do obozu w Bergen-Belsen, w którym przebywała do oswobodzenia przez armię brytyjską w kwietniu 1945 roku, następnie zaś repatriowano ją do ZSRR. Ludmiła przez kilka dni pozostawała na terenie byłego obozu, po czym została adoptowana przez małżeństwo Ryszarda i Bronisławy Rydzikowskich z Oświęcimia. Tu wychowała się, zdobyła wykształcenie i wyszła za mąż. Podejmowane przez wiele lat wysiłki odnalezienia jej bliskich w ZSRR zakończyły się powodzeniem w 1962 roku. Ludmiła (Lidia) spotkała rodziców i siostry. Obecnie mieszka w Krakowie. Romska rodzina Stojków mieszkała przed wojną w Austrii. Ojciec Karl zginął w 1941 roku w KL Mauthausen. Jego żonę Marię Sidi oraz sześcioro dzieci: Johanna Mongo, Amalię Mizi, Karla, Margarettę, Katharine Ceiję i Josefa (Ossi) osadzono na początku marca 1943 roku w obozie Lackenbach w Wiedniu. Wszyscy zostali następnie przewiezieni do KL Auschwitz transportem z 31 marca 1943. Trafili do obozu cygańskiego w Birkenau. Marie Sidi (numer obozowy Z-6396) została wywieziona do KL Ravensbruck i KL Bergen-Belsen, gdzie przetrwała do wyzwolenia. W Wiedniu odnalazła pięcioro dzieci: Karla, Johanna, Amalię, Margarettę i Ceiję. Najmłodsze dziecko - Ossi, zmarł na tyfus w Birkenau 18 maja 1944 roku. Po wojnie Karl zamieszkał w Wiedniu i był znanym malarzem, zaś Ceija cenioną pisarką. Żydowska familia Makowskich mieszkała przed wojną w Łodzi. Josef wraz z żoną Leją i synami Bernardem oraz Abrahamem Mordechajem. W 1940 roku znaleźli się w getcie, gdzie Josef został zatrudniony w zakładzie krawieckim wykonującym zlecenia dla Wehrmachtu. Rodzinie udało się przetrwać do lata 1944 roku, kiedy to Niemcy rozpoczęli deportacje Żydów łódzkich do KL Auschwitz. 14 sierpnia 1944 roku po selekcji na rampie Leja wraz z młodszym synem zostali zamordowani w komorach gazowych Birkenau. Josefa i Bernarda po dwóch tygodniach przewieziono z Auschwitz do kompleksu podobozów KL Dachau-Kaufering. Zostali wyzwoleni przez armię amerykańską 27 kwietnia 1945 roku. Przez pewien czas przebywali w obozie dla repatriantów, po czym Bernard w 1947, a jego ojciec w 1949 roku, wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych. Bernard mieszka obecnie w Kalifornii. Niemiecki obóz Auschwitz wyzwolili 27 stycznia 1945 roku żołnierze 100 Lwowskiej Dywizji Piechoty 60 Armii I Frontu Ukraińskiego. Przed południem zwiadowcy dywizji weszli na teren podobozu Monowitz. W południe oswobodzono centrum Oświęcimia, a ok. godz. 15.00, po krótkiej potyczce z wycofującymi się Niemcami, weszli jednocześnie na teren KL Auschwitz I i do oddalonego o mniej więcej 2 km Auschwitz II - Birkenau. W walkach o wyzwolenie Auschwitz, Birkenau, Monowitz oraz miasta Oświęcimia zginęło 231 żołnierzy radzieckich. Obóz Auschwitz powstał w 1940 roku. KL Auschwitz II - Birkenau, powstał dwa lata później. Stał się przede wszystkim miejscem masowej zagłady Żydów. W ramach kompleksu Auschwitz funkcjonowała także sieć podobozów. W obozie Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 miliona ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców radzieckich i przedstawicieli innych narodów.