18 czerwca w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Krakowie odbyło się seminarium pod tytułem "Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie". Celem organizatorów było ukazanie wagi problemu oraz wskazanie na dobre praktyki, innowacyjne projekty, rozwiązania. Na konferencji głos zabierali pracownicy Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie, Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Fundacji Mederi, Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki, Komendy Miejskiej Policji w Gdańsku, Komendy Rejonowej Policji IV w Warszawie, Fundacji Dzieci Niczyje. Wszystkie wystąpienia koncentrowały się na przemocy wobec dzieci. Prelegenci starali się uwrażliwić na przemoc wobec najmniejszych i najbardziej bezbronnych istot oraz podkreślili jak ważna jest współpraca interdyscyplinarna. Zaniedbanie, przemoc fizyczna, emocjonalna, wykorzystywanie seksualne Przemoc wobec dzieci to stosowanie kar cielesnych, zadawanie cierpień psychicznych, są to również inne formy poniżania dziecka, a także nie wywiązywanie się z opieki nad dzieckiem, co może mieć konsekwencje dla zdrowia zarówno fizycznego jak i psychicznego. Przemocą jest także zaniechanie działań, które mogłyby zapobiec krzywdzie dziecka. Podczas konferencji podkreślono, iż sprawcami przemocy są najczęściej osoby bliskie dziecku, czyli rodzice lub opiekunowie. Przemoc nie jest uwarunkowana statusem społecznym czy materialnym rodziny, może zdarzyć się w każdym środowisku. Pani Joanna Cielecka-Kuszyk z Fundacji Mederi przedstawiła formy przemocy wobec dzieci wskazując na częstotliwość ich występowania w oparciu o międzynarodową klasyfikację chorób i problemów zdrowotnych ICD10, która wyróżnia jednostkę chorobową T74 , czyli zespoły maltretowania. Zgodnie z tym kryterium do głównych form przemocy należałoby zaliczyć : zaniedbanie (54 proc.), maltretowanie; fizyczną przemoc (22 proc.), przemoc emocjonalną (16proc.) i wykorzystywanie seksualne (8 proc.). Prelegentka zwróciła jednak uwagę, iż różne formy krzywdzenia dziecka często współwystępują ze sobą. Dokładna dokumentacja, współpraca, tożsamość zespołowa Kolejnym problemem, który stał się przedmiotem dyskusji w trakcie konferencji była współpraca interdyscyplinarna, czyli współdziałanie specjalistów różnych dziedzin w celu zapewnienia pomocy dziecku krzywdzonemu i/lub poprawy sposobów udzielania pomocy dzieciom krzywdzonym i ich rodzinom. Pani Katarzyna Łukowska z Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w swoim referacie na temat nowości i planowanych zmian w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie podkreśliła, iż żaden pojedynczy profesjonalista ani instytucja państwowa nie jest w stanie realnie poprawić sytuacji krzywdzonego dziecka, dlatego niezbędna jest współpraca specjalistów różnych służb, w tym instytucji oświatowych, placówek społecznych, socjalnych, służby zdrowia oraz policji. Obecnie w Polsce interdyscyplinarne zespoły posiada 700 gmin. Jednak po sprawdzeniu funkcjonowania tychże zespołów w gminach okazało się, że tylko 24 gminy posiadają kompleksowe, dobrze współpracujące zespoły interdyscyplinarne. W tego rodzaju grupach najczęściej brakuje współpracy ze strony placówek oświatowych oraz ochrony zdrowia. - Dobrze funkcjonujące zespoły muszą prowadzić dokładną dokumentację, ale muszą również współpracować, dbać o zespołową tożsamość i dobrać odpowiednią grupę specjalistów. - podkreśliła K. Łukowska. Role i zadania specjalistów Wśród podejmowanych w trakcie konferencji tematów poruszono także kwestię roli przedstawicieli różnych instytucji, która polega na profilaktyce, diagnozie, interwencji oraz udziale w zespole interdyscyplinarnym i pracy w środowisku. Ustawa o systemie oświaty zobowiązuje szkołę do wspomagania wychowawczej roli rodziny oraz do zapewnienia uczniom, będącym w trudnej sytuacji życiowej opieki. Nauczyciele mają możliwość regularnego obserwowania funkcjonowania dziecka. Z kolei policja ma obowiązek reagować w sytuacji zagrożenia życia, zdrowia i bezpieczeństwa dziecka. Pan Zbigniew Kowalczyk z Komendy Miejskiej Policji w Gdańsku przybliżył uczestnikom spotkania Program "Tu i teraz", polegający na tym, iż z patrolem policji na interwencję do domu jeździ również specjalista, najczęściej psycholog, który obejmuje opiekę nad dzieckiem od samego momentu zdarzenia. W trakcie swojego wystąpienia prelegent nawiązał także do roli przedstawicieli służby zdrowia, która sprowadza się do diagnozy, pierwszego kontaktu, terapii, opieki medycznej, przeprowadzenia obdukcji, a także monitorowania rozwoju psychosomatycznego dziecka. Pani Agnieszka Makowska z Komendy Rejonowej Policji IV w Warszawie opowiedziała z kolei o swoim doświadczeniu w pracy z ofiarami przemocy w rodzinie. Podkreśliła, iż niezbędna jest prewencja i profilaktyka oraz współpraca z różnymi organizacjami, stowarzyszeniami i innymi placówkami, ponieważ dzięki przepływowi informacji można zapobiec wielu nieszczęściom. Już w samej ustawie o pomocy społecznej jest mowa o obowiązkach nałożonych na wszystkich pracowników społecznych, którzy powinni wspierać rodziny w zakresie poradnictwa rodzinnego, terapii rodzinnej - działań psychologicznych, pedagogicznych i socjologicznych mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do normalnego funkcjonowania, a także w zakresie pracy socjalnej i zapewnienia dzieciom opieki i wychowania poza rodziną. Pomoc dziecku krzywdzonemu nie kończy się w momencie zawiadomienia organów wymiaru sprawiedliwości. Bowiem dopiero wówczas dla profesjonalistów zaczyna się praca z dzieckiem i rodziną nad poprawą jego sytuacji życiowej jeśli rodzic, opiekun nie zostanie skazany lub nie zostanie orzeczony zakaz bezpośredniego kontaktu z dzieckiem. Każdy uczestnik konferencji mógł zabrać głos w dyskusji zamykającej seminarium, podczas której po raz kolejny została podkreślona rola profilaktyki, diagnozy oraz współpracy między różnymi instytucjami. Katarzyna Blak