- Najnowsza ekspertyza budowlana wykazała, że budynek synagogi jest zagrożony ze względu na możliwość osunięcia erodującej skarpy, na której stoi. Grunt wymaga natychmiastowego zabezpieczenia, między innymi za pomocą systemu betonowych mikropali, a także wzmocnienia konstrukcji domu rodziny Klugerów, który stabilizuje skarpę - powiedział Kuncewicz w rozmowie z PAP. Jak podkreślił dyrektor Centrum Żydowskiego ziemia jest na tyle niestabilna, że jej ruchy wywołać mogą silniejsze opady deszczu lub tąpnięcia w kopalniach, które znajdują się w pobliżu Oświęcimia. Zdaniem dyrektora szacunkowa wartość prac budowlanych może wynieść nawet 1 mln zł. Prace rozpoczną się wiosną bieżącego roku. Część funduszy została już zgromadzona, ale Centrum apeluje o wsparcie. - Zwracamy się do wszystkich ludzi, którym bliska jest wrażliwość na wielokulturowe dziedzictwo Polski, o zaangażowanie się w uratowanie ostatniej synagogi w pobliżu Auschwitz. Darowizny można przekazywać na konto: Bank Pekao SA, 32 1240 1170 1111 0000 2418 5213 - apeluje Centrum. - Synagoga jest unikatowym śladem po społeczności żydowskiej, która współtworzyła Oświęcim i Polskę przez niemal 500 lat, aż do Holokaustu. Jest to zabytek o wyjątkowym znaczeniu symbolicznym dla polsko-żydowskiego dziedzictwa naszego kraju ze względu na lokalizację w bezpośrednim sąsiedztwie byłego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz - podkreślił dyrektor Centrum Żydowskiego Tomasz Kuncewicz. Synagoga Chewra Lomdej Misznajot w Oświęcimiu powstała na początku XX wieku. Po wojnie mieściła się w niej między innymi hurtownia dywanów. W marcu 1998 roku została zwrócona społeczności żydowskiej na mocy ustawy o restytucji majątków gmin żydowskich w Polsce. Jest to jedyna synagoga w Oświęcimiu ocalała z II wojny światowej. Uroczystość jej rededykacji miała miejsce w 1999 roku. Centrum Żydowskie w Oświęcimiu powstało w 2000 roku. Jego celem jest kultywowanie pamięci o żydowskich mieszkańcach miasta, którego nazwę podczas wojny Niemcy zmienili na Auschwitz, a także edukacja ze szczególnym uwzględnieniem problematyki Holokaustu i współczesnych zagrożeń związanych z nietolerancją i uprzedzeniami. Pod jego auspicjami działa muzeum żydowskie, synagoga oraz centrum edukacyjne. Dom Klugerów został wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku. Rodzina Klugerów mieszkała w Oświęcimiu przed wojną. Z dziewięciorga dzieci Zagładę przeżyła tylko trójka, w tym Szymon, który był więźniem niemieckiego obozu Auschwitz. Po wojnie mieszkał w Szwecji. W latach 60. powrócił do Oświęcimia. Był ostatnim Żydem mieszkającym w mieście. Zmarł w 2000 roku. Spoczywa na miejscowym kirkucie. Pierwsi Żydzi zamieszkali w Oświęcimiu w początkach XVI wieku. W 1939 roku stanowili ponad połowę mieszkańców 14-tysięcznego miasta. Po II wojnie światowej do Oświęcimia powróciło 186 Żydów.