Jak podkreśla dyrekcja zamku, wawelskie wzgórze, z górującym nad nim Zamkiem Królewskimi i katedrą, przez stulecia spełniało funkcje reprezentacyjne, religijne a także obronne. Fortyfikacje powstawały w ciągu prawie dziesięciu wieków - były wielokrotnie przebudowywane i rozbudowywane. Obecnie jest to złożony zespół zabytkowy o wysokiej wartości. Nowa trasa zaczyna się od wystawy Nowa trasa ma przybliżyć turystom obraz dawnej gęstej zabudowy, z czasów kiedy Wawel był świetnie bronioną rezydencją, zamieszkałą przez kolejnych władców i ich dwory. Trasa rozpoczyna się na wystawie "Wawel Zaginiony", przy modelu wzgórza przedstawiającym zabudowę Wawelu wg stanu z końca wieku XVIII. Następnie przejściem przez sień Berrecciego zwiedzający przejdą na dziedziniec arkadowy zamku oraz na dziedziniec zwany dziedzińcem Batorego. Jest to mały placyk pomiędzy murami zamku a katedrą, gdzie dawniej mieściła się murowana łaźnia królewska. Dziedzińcem, przez bramę ku murom Trasa prowadzi dalej dziedzińcem zewnętrznym (wzdłuż muru okalającego katedrę), przez Bramę Wazów, w stronę północnych murów. Po przejściu Bramy Herbowej zwiedzający odwiedzą kaponierę, czyli budowlę forteczną służącą do ostrzeliwania podejść, z której rozciąga się ciekawy widok na Kraków. Następnie trasa wiedzie w miejsce zachowanych murów otaczających zamek dolny i jednej z najstarszych wawelskich wież - wieży Złodziejskiej. Z tej części murów rozciąga się rozległy widok na południowo-zachodnią część miasta - począwszy od mostu Grunwaldzkiego i widoczne w oddali wieże sanktuarium łagiewnickiego, poprzez położone przy nabrzeżu Wisły Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, aż po most Dębnicki, a za nim w tle - klasztor kamedułów na Bielanach i Kopiec Kościuszki na wzgórzu Bł. Bronisławy. Gotycka baszta na zakończenie Przejściem między basztą a budynkiem dawnego szpitala austriackiego turyści wejdą ponownie na dziedziniec zewnętrzny, gdzie zobaczą pozostałości zabudowy tzw. miasteczka wawelskiego: domów wikariuszy, szkoły katedralnej, Psałterii, dwóch kościołów św. Jerzego i św. Michała. Trasę zakończy zwiedzanie nowo udostępnionej gotyckiej Baszty Sandomierskiej, z której górnej kondygnacji roztaczają się rozległe widoki na Kraków i okolice. Gotycka baszta powstała około roku 1460 za panowania Kazimierza Jagiellończyka. Była ona drugą z tzw. baszt ogniowych, przystosowanych do użycia broni palnej, wzniesionych od południowej strony Wzgórza Wawelskiego. W czasach pokoju baszta służyła jako więzienie dla osób szlachetnie urodzonych - pospolitych przestępców trzymano w lochach. Można zwiedzać od maja do września Trasę "Dzieje wzgórza wawelskiego - budowle i obrona" można zwiedzać z przewodnikiem codziennie od maja do września w dni bezdeszczowe. Jej przejście zajmuje około 1,5 godziny.