Nagroda marszałka województwa małopolskiego i prezydenta miasta Krakowa za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki oraz krytyki literackiej i artystycznej im. Kazimierza Wyki przyznawana jest od 1980 roku i wręczana w rocznicę urodzin patrona nagrody - zmarłego w 1975 r. wybitnego historyka i krytyka literatury. Krystyna Czerni, wykładowca Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, jest autorką ponad 300 recenzji, esejów, wywiadów oraz tekstów naukowych publikowanych m.in. w "Tygodniku Powszechnym", "Odrze", "Res Publice", "Znaku", "Przekroju", czasopismach specjalistycznych oraz katalogach wystaw. Pisała o najważniejszych postaciach polskiej sztuki XX wieku, takich jak: Józef Czapski, Jonasz Stern, Maria Jarema, Tadeusz Kantor, Alina Szapocznikow, Andrzej Wróblewski, Jan Lebenstein, Stasys Eidrigevicius i wielu innych. Jest autorką kilku książek, z których ostatnia - "Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego" - ukazała się w kwietniu 2011 roku nakładem Znaku. Laureatka jest też członkinią Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki (AICA) oraz Stowarzyszenia Maj'77(zrzeszającego dawnych działaczy opozycji antykomunistycznej - członków Studenckiego Komitetu Solidarności). W 2007 roku Prezydent RP odznaczył ją Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za działalność opozycyjną w latach 70. W 2009 roku "w uznaniu nieocenionych zasług dla kultury polskiej" otrzymała Nagrodę Specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Nagroda im. Kazimierza Wyki za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki oraz krytyki literackiej i artystycznej jest przyznawana od 1980 r. Idea nagrody zrodziła się niedługo po śmierci jej patrona. W ten sposób środowisko literackie Krakowa pragnęło uczcić i zachować w pamięci wybitnego krytyka i eseistę, twórcę własnej metodologii krytyki literackiej, zwanej "szkołą Wyki". Nagroda przyznawana jest krytykom literackim, eseistom i historykom literatury w oparciu o werdykt jury, złożonego z przedstawicieli środowiska intelektualno-artystycznego. Kazimierz Wyka - wybitny historyk i krytyk literatury, profesor UJ, urodził się 19 marca 1910 r. w podkrakowskich Krzeszowicach. Zmarł w 1975 r. w Krakowie. W latach 1928-1932 studiował filologię polską na UJ. W 1948 r. Wyka został profesorem na UJ. Jego seminarium literackie stało się zalążkiem tzw. krakowskiej szkoły krytyki. W latach 1963-1965 Wyka był prorektorem UJ. W 1948 r. współtworzył Instytut Badań Literackich, którym kierował w latach 1953-1970. Jako literaturoznawca szczególnie interesował się okresem romantyzmu i Młodej Polski.