Zwłaszcza epizody z lat trzydziestych minionego wieku i II wojny światowej. O inkunabule Gutenberga, z wypiekami na twarzy, opowiadał w Nowym Sączu na spotkaniu w ramach XXI Tygodnia Kultury katolickiej, zorganizowanego przez sądecki Klub Inteligencji Katolickiej, ks. dyrektor - kustosz Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie - Tadeusz Bukowski. Dla sądeczan, którzy przyszli na spotkanie do "Sokoła" przygotował nie lada gratkę i niespodziankę: przywiózł i pokazał wypożyczony z Pelplina reprint drogocennego inkunabułu! Dwutomowa księgę kupił prawdopodobnie biskup chełmiński Mikołaj Chrapicki na przełomie XV i XVI w. Jako dar trafiła do oo franciszkanów w Lubawie. Po sekularyzacji klasztoru powędrowała do biblioteki seminaryjnej w Pelplinie. Nowi właściciele nie wiedzieli jaki posiedli skarb. Dopiero pod koniec XIX w. badania dyrektora biblioteki uniwersyteckiej w Królewcu, a później Królewskiej Biblioteki w Berlinie, dr. Pawła Schwenkego, wykazały, że egzemplarz pelpliński jest oryginalną 42-wierszową Biblią Gutenberga. W latach trzydziestych minionego wieku zamierzano sprzedać cenny inkunabuł, a środki przeznaczyć na rozbudowę seminarium duchownego. Burza i dyskusje w prasie jakie się wówczas wywiązały odwiodły biskupów od tego pomysłu. Realnym zagrożeniem dla Biblii była zbliżająca się II wojna światowa. Ratując księgi ks. dr Antoni Liedtke wywiózł je z Pelplina w niepozornej walizce i dał na przechowanie do sejfu Banku Gospodarstwa Krajowego. Stąd, po wybuchu wojny, wraz z innymi skarbami narodowymi dotarła do Paryża. W przeddzień zajęcia stolicy francuskiej przez armię niemiecką, prof. Karol Estreicher przewiózł Biblię do Anglii, skąd pelpliński skarb - wraz z innymi polskimi pamiątkami flagowym statkiem "Batory" przewieziony został do Kanady. Do Pelplina inkunabuł wrócił po dwudziestu latach: 24 lutego 1959 r. Biblia, od chwili otwarcia nowego gmachu Muzeum Diecezjalnego, w lutym 1988 r., stanowi jego największą ozdobę. To jedna opowieść o pelplińskim skarbie. Druga, adresowana jest bardziej dla koneserów a dotyczy powstania bez mała 200 faksymilów dzieła Gutenberga. Pelplińska Biblia jest jednym z ok. 180 egzemplarzy dwutomowej Biblii, wydrukowanych przez Gutenberga w latach 1452-1455. Do naszych czasów zachowało się 48 dzieł mogunckiego mistrza. Jedynie 20 jest kompletnych. Obecnie 14 egzemplarzy XV-wiecznej Biblii znajduje się w Niemczech - wliczając dwa egzemplarze z Lipska wywiezione w 1945 r. do ZSRR, 10 w USA, 8 w Wielkiej Brytanii, 4 we Francji, po 2 w Watykanie i Hiszpanii, zaś po l w: Austrii, Danii, Polsce, Portugalii. Belgii, Szwajcarii i Japonii. Pomysł wydania reprintu pelplińskiej Biblii Gutenberga zrodził się pod koniec lat 70-tych minionego wieku. Niestety, ówczesne techniki nie pozwalały na sfotografowania jej bez rozprucia oprawy i rozdzielenia kart. Obawy, iż dzieło dozna w czasie prac uszczerbku zmusiły do odłożenia projektu. Faksymile pelplińskiej Biblii ukazał się dopiero w latach 2002-2003. Zbiegło się to z kilkoma ważnymi datami: 600. rocznicą urodzin Jana Gutenberga, 550. rocznicą wydrukowania inkunabułu, 350-leciem Wyższego Seminarium Duchownego, 10. rocznicą ustanowienia Diecezji Pelplińskiej, a także 25 rocznicą pontyfikatu Papieża Polaka - Jana Pawła II. Przedsięwzięcie było ogromnym wyzwaniem organizacyjnym i technicznym. Efekt przyszedł bez mała po dwóch latach. Nad reprintem pracowali papiernicy, poligrafowie, naukowcy, m.in. z Instytutu Celulozowo-Papierniczego i Instytutu Przemysłu Skórzanego z Łodzi, garbarze i introligatorzy. Wykonanie faksymiliów wymagało mnóstwa ekspertyz i konsultacji naukowych, do których zaproszono też naukowców z Japonii z Uniwersytetu Keio w Tokio. O pietyzmie z jakim tworzono reprint niech świadczy fakt, iż tylko dla niego przygotowano specjalny papier z odtworzonymi znakami wodnymi, specjalne farby drukarskie, zastosowano najdoskonalsze technologie fotografowania, skanowania i obróbki komputerowej. Ręcznie przemalowano inicjały. Biblię oprawiono jak w średniowiecznym warsztacie introligatorskim w dębowe deski, kozią skórę garbowaną garbnikami roślinnymi oraz uszlachetniono oprawę tłoczeniami i okuciami zaprojektowanymi tak jak w XV wieku. Odtworzono również walizę, w które j Biblia przemierzyła pół świata. W białej - jak nakazuje tradycja - kopii walizy, faksymile - inkunabuł - Księga nad księgami podarowany została Janowi Pawłowi II. Tekst/ Aiutor: saw