Ostatnia taka monografia została napisana w 1922 r. przez niemieckiego nauczyciela i archiwistę Hugo Schmidta. Po wojnie ukazało się kilka innych pozycji poświęconych dziejom miasta, ale żadna z nich nie była tak obszerna. - Weryfikowaliśmy fakty podawane przez Hugo Schmidta, który miał dostęp do nieistniejących dzisiaj archiwów. Autorzy monografii czasami inaczej je interpretowali lub opisywali w innym kontekście. Jest też sporo nowości. Trochę inaczej opisaliśmy historię miasta - powiedział dziekan wydziału humanistycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego prof. Wojciech Strzyżewski, który koordynował pracę zespołu historyków. Podczas pracy nad najnowszą monografią historykom udało się zebrać bardzo dużo materiału, który podzielono na dwa tomy. Pierwszy obejmuje historię Zielonej Góry do końca XVIII wieku. W drugim tomie, którego wydanie planowane jest na wiosnę 2012 r., znajdzie się opis dziejów miasta w XIX i XX wieku. Jak powiedział prof. Strzyżewski, historia Zielonej Góry stanowi przykład, jak z niewielkiej osady położonej na północnej rubieży historycznego Śląska w ciągu stuleci kształtowało się miasto, które w drugiej połowie XX wieku urosło do rangi znaczącego ośrodka administracyjnego, gospodarczego i uniwersyteckiego. W części poświęconej najstarszej historii miasta przedstawiono wyniki prac archeologicznych, które odpowiedziały gdzie znajdowała się pierwsza osada, dająca początek miastu. Opisane zostały również mury obronne, które według autora tej części tworzyły okrąg o średnicy ok. 800 m. Średniowieczna Zielona Góra znalazła się w XIII wieku w granicach księstwa głogowskiego i pozostała w nich aż do jego likwidacji w XVIII w. W tym okresie miastem władali najpierw książęta śląscy z dynastii piastowskiej, a następnie królowie czescy. Na początku XIV wieku miasto było centrum administracyjnym dystryktu zielonogórskiego z siedzibą urzędnika książęcego i targiem na rynku. Rozwój miasta przerwała na krótko zaraza, którą przeżyło jedynie 100 mieszkańców. W średniowieczu zapoczątkowano w Zielonej Górze uprawę winnej latorośli. Czasy nowożytne zapoczątkowane zostały przejściem Śląska a wraz z nim Zielonej Góry pod panowanie Habsburgów w 1526 r. W XVI wieku zdecydowana większość mieszkańców przyjęła luteranizm. Miasto w czasach wojny trzydziestoletniej (1618-1648) było wielokrotnie plądrowane. Głośnym echem na Śląsku odbiły się wówczas procesy o czary, których kilkadziesiąt odbyło się w XVII w. w Zielonej Górze, a skazanych palono na stosie. Przez stulecia podstawowym zajęciem mieszczan z Zielonej Góry było sukiennictwo, na początku XVIII wieku było 500 sukienników. Kupcy zielonogórscy docierali ze swoimi towarami także do Polski, o czym świadczy przywilej wystawiony dla nich w 1641 przez króla Władysława IV. Po 1740 roku miasto zostało przyłączone do Królestwa Pruskiego. W połowie XVIII wieku zielonogórscy ewangelicy wznieśli nowy kościół w konstrukcji szachulcowej, dziś pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Książka powstała dzięki wsparciu finansowym magistratu. 85 tys. zł kosztowały badania naukowe, 30 tys. zł pochłonął druk pierwszego z dwóch tomów - poinformował Urząd Miasta Zielona Góra. Darmowe egzemplarze monografii trafiły już do wszystkich zielonogórskich szkół i bibliotek.