Na te pytania odpowiadają wszyscy prezydenci miasta po 89 roku, poseł, historyk i przedsiębiorca. Każdy odpowiadający otrzymał zadanie: wypisz pięć najważniejszych po 4 czerwca 1989 r. wydarzeń, które miały największy wpływ na życie mieszkańców Piotrkowa. I tak powstał Top 20. Stworzyli go: Michał Rżanek (prezydent Piotrkowa w latach 1990 - 96), Andrzej Pol (1996 - 02), Waldemar Matusewicz (2002 - 06), Krzysztof Chojniak (2006 - ), Henryk Komar (poseł w l. 1989 - 91), Marcin Gąsior (dyrektor Muzeum w Piotrkowie) i Tomasz Stachaczyk (założyciel pierwszej prywatnej rozgłośni radiowej w mieście). 1. Utrata statusu miasta wojewódzkiego. Likwidacja w 1999 roku województwa piotrkowskiego spowodowała obniżenie pozycji Piotrkowa w regionie, a także zmniejszyła liczbę miejsc pracy dla wysoko wykwalifikowanej kadry administracyjnej. Nie ziściły się obietnice rządowe o zrekompensowaniu miastu tej straty. Reforma administracyjna nazywana jest do dziś "pogrzebem województwa piotrkowskiego". Od 1 stycznia 1999 r. ranga Piotrkowa Trybunalskiego spadła bardziej, niż to przed tą datą większość z nas przewidywała. To dla niektórych koniec nadziei na lepsze, a jednocześnie świadomość niewykorzystanej szansy. 2. Likwidacja prawie wszystkich przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych, które istniały przed 1989 rokiem. Całkowicie zmieniła się gospodarka Piotrkowa i źródła dochodów mieszkańców. Reformy Balcerowicza uwolniły przestrzeń dla gospodarczej aktywności piotrkowian i dla inwestorów zagranicznych. Powstało kilkanaście tysięcy mniejszych i większych podmiotów gospodarczych. Wiele z nich już upadło, ale też wiele osiągnęło bardzo wysoką pozycję w kraju, w Europie i na świecie (Emerson, Polanik, Haering, MBL). 3. Wejście Polski na drogę wolnego rynku i rozpoczęcie rewolucji gospodarczej, która trwa do dziś. To było ostateczne zerwanie z gospodarką socjalistyczną. 4. Wybudowanie wschodniej obwodnicy miasta oraz wiaduktu nad trasą W-Z. Te inwestycje drogowe w zasadniczy sposób zmieniły układ komunikacyjny Piotrkowa i pozwoliły "odetchnąć" miastu. Trzeba podkreślić, że wiadukt pod torami kolejowymi powstał dzięki uporowi wojewody piotrkowskiego, który w 1996 roku pozyskał rządowe pieniądze na tę inwestycję, a obwodnica została wybudowana za pieniądze Unii Europejskiej, dzięki decyzji marszałka województwa z 2000 r. 5. Wybory 4.06.1989 roku. Były zwieńczeniem procesu trwającego przez całe lata 80. To właśnie one tworzą ramy dzisiejszej rzeczywistości. 6. Pierwsze wybory samorządowe w 1990 r. Od tego czasu zwiększyła się rola samorządu lokalnego, bez którego dziś trudno sobie wyobrazić normalne funkcjonowanie państwa. W maju 1990 narodziło się społeczeństwo obywatelskie. Piotrkowianie mogą mieć i mają wpływ na "swoje małe ojczyzny", rady narodowe zostały zastąpione radami miasta. 7. Likwidacja cenzury. Zyskaliśmy wielką wartość, jaką jest wolność słowa - cieszą się jedni. Niestety, na wielu płaszczyznach nie towarzyszy jej odpowiedzialność za słowo - zaznaczają drudzy. 8. Konsekwencją likwidacji cenzury jest powstanie wolnych mediów. Od 1 czerwca 1992 roku w Piotrkowie mamy prywatną rozgłośnię radiową, a od kilku lat trzy lokalne tygodniki. 9. Utrata kompleksu sportowego przy Al. Sikorskiego. Rola stadionu, na którym grała nie tylko Piotrcovia, ale okazyjnie także drużyna narodowa czy zespoły klubowe z innych miast, oraz hali i sal, była nie do podważenia. Jak wielka - widać teraz, kiedy zamiast pięknych obiektów mamy market. 10. Zatrzymanie demograficznego rozwoju Piotrkowa. O ile w latach 90. było nas ponad 83 tys., o tyle na początku XXI wieku już tylko niecałe 79 tys. Powód - emigracja młodych ludzi niezadowolonych z tego, co się dzieje w mieście i kraju. Mimo obietnicy cudów, większość na emigracji pozostała. 11. Rozwój szkolnictwa wyższego w mieście. Powstały nowe, prywatne uczelnie wyższe, największa piotrkowska uczelnie uzyskała status uniwersytetu - to kolejne pozytywy ostatnich dwudziestu lat. Dzięki UJK, a także Wyższej Szkole Handlowej, Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej, Wyższej Szkole Kupieckiej, placówce Uniwersytetu Medycznego i ODN, Piotrków stał się znaczącym ośrodkiem akademickim. 12. Konsumowanie procesu dochodzenia do Unii Europejskiej i byt w niej samej. 13. Rozwój kultury. Są w mieście sprzyjające warunki do tego, aby rozwijało się w nim życie kulturalne. I z tych warunków korzystamy: mamy scenę Teatru im. Jaracza w MOK-u, rozwija się życie kulturalne na Starym Mieście, a do pełni szczęścia potrzebna jest jeszcze nowoczesna biblioteka. 14. Budownictwo. Z jednej strony boom budowlany (początek XXI wieku), z drugiej wstrzymanie budownictwa komunalnego. I dalej: modernizacje i remonty dróg, budowa obwodnicy oraz centrum Focus, rozwój budownictwa indywidualnego, Trakt Wielu Kultur, ale także niszczejące kamienice. To również wybudowanie jednego z największych w kraju aresztu. 15. Kolejne pielgrzymki Ojca Świętego do Polski. Wszystkie wizyty naszego papieża były jedną wielką katechezą, na której wyrosło niejedno pokolenie. 16. Koronacja obrazu Matki Bożej Trybunalskiej i inauguracja Instytutu Badań nad Parlamentaryzmem z udziałem kardynała Stanisława Dziwisza. Te wydarzenia są ważne ze względu na budowanie pozycji miasta w kraju i w Europie. Piotrków - miejsce, gdzie narodził się polski parlamentaryzm - zasługuje na to i ma predyspozycje do tego, aby utworzyć poważną instytucję naukowo-badawczą współpracującą z polskim Sejmem i Senatem oraz z Parlamentem Europejskim. 17. Uroczysta wyjazdowa sesja Sejmu w Piotrkowie z okazji 500-lecia parlamentaryzmu. O tej rocznicy dziś niewielu już pamięta. 18. Zrealizowanie inwestycji, o których mówiono już w latach 70. - budowa basenu przy ul. Belzackiej i pierwszej, w pełni nowoczesnej szkoły, czyli Gimnazjum nr 5. 19. Likwidacja kartek na żywność. Przez dziesięciolecia cena na wszystkie towary była jedna, urzędowa. Od 1 sierpnia 1989 to się zmieniło. Kanon gospodarki socjalistycznej upadł. A wraz z nim socjalizm. Tę rewolucję gospodarczą zapoczątkował i wprowadził kończący urzędowanie rząd Mieczysława Rakowskiego. Mimo że był to ostatni rząd komunistyczny, to jemu właśnie należy przypisać wejście na drogę gospodarki rynkowej. 20. Zakończenie działalności PZPR. "Sztandar Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wyprowadzić!". Ostatni I sekretarz, Mieczysław Rakowski tymi słowy zgasił światło po PRL i zamknął ciemną kartę historii. Komentarze do poszczególnych wydarzeń pochodzą od osób, biorących udział w tworzeniu Top 20 (przyp. autora). Warto przypomnieć o: sukcesach piotrkowskich sportowców (srebro Piotra Stępnia na Igrzyskach Olimpijskich w 1992 r., srebrny medal piotrkowskiego siatkarza Michała Bąkiewicza na MŚ w 2007 r., mistrzostwo kraju piłkarek ręcznych Piotrcovii w 1993 r., złote medale zapaśników AKS-u) i karierze absolwentki I Liceum im. B. Chrobrego w Piotrkowie, Anity Lipnickiej. Poza Top 20 także m.in.: powstanie Piotrkowskiej Orkiestry Kameralnej, Translacje i Interakcje, piotrkowski boom rockowy początku lat 90., czy pierwsze, bezpośrednie wybory samorządowe (2002 r.). MCtka