Takich nastrojów w oświacie jeszcze nie było. "Zaniepokojeniem nie zapłacę"

- Sytuacja, z którą mamy do czynienia, szczególnie jeżeli chodzi o dobrostan nauczycieli, o warunki pracy, płacy, o to co dzieje się w sferze prawa oświatowego, co dzieje się w sprawach dotyczących naszego środowiska, wymaga radykalnych działań - powiedział podczas konferencji prasowej prezes ZNP Sławomir Broniarz.

To reakcja na niespełnienie obietnic składanych nauczycielom przez rządzących. Na stole czekają dwie nowelizacje Karty Nauczyciela: obywatelska i przygotowana przez MEN, nowelizacja ustawy o świadczeniach kompensacyjnych oraz propozycja podniesienia wynagrodzenia nauczycieli o co najmniej 10 proc.

Wiceprezeska ZNP Urszula Woźniak w rozmowie z "Rzeczpospolitą" podkreśliła, że ZNP nie wyklucza żadnej formy akcji protestacyjnej, łącznie ze strajkiem.

Ale strajk nauczycielom zupełnie się nie widzi.

Kiedy padła zapowiedź "akcji protestacyjnej" w sieci zawrzało. Nauczyciele masowo zaczęli komentować ten pomysł. I większość mówi: nie przyłączę się. Dlaczego?

- ZNP już przy poprzednim strajku zrobił z nas frajerów - mówi Interii Agnieszka*. - Ludzie z rodzinami nierzadko stracili jedną, a nawet dwie pensje, bo w oświacie często pracują małżeństwa. I nagle, bez pytania nas o zdanie, ZNP zakończył strajk sam z siebie - wyjaśnia.

Zastanawia się, dlaczego mowa o akcji protestacyjnej na dwa tygodnie przed wakacjami. - Pan Broniarz i cały zarząd ZNP cały czas "wyrażają zaniepokojenie" - zaniepokojeniem nie zapłacę rachunków, nie kupię dziecku butów. Moim zdaniem to żenująca akcja bez widoków na powodzenie - komentuje.

O sytuacji w oświacie mówi tak: - Wakaty w edukacji są cały czas obecne, młodzi rezygnują po kilku dniach, na "starych" nauczycielach ledwie trzyma się w strzępach ten chory system. Nie dla strajku, nie dla ZNP, które już dawno nie działa skutecznie w kwestii rozmów z politykami o naszych pensjach.

- Pracuję w kilku miejscach, żeby móc zapewnić mojej nastolatce taki poziom życia, jaki może zapewnić rodzina z zawodowym kierowcą czy policjantem. Dlaczego my jesteśmy gorsi? - pyta nauczycielka.

Nie tylko ona jest rozgoryczona. Bartosz mówi o sobie: "nauczyciel z powołania, który z pasją wykonuje swoją pracę" - również w żadnej akcji protestacyjnej organizowanej przez ZNP udziału nie weźmie.

Znów pojawia się temat strajku z 2019 roku. - Widać było brak przygotowania i profesjonalizmu. Działania ograniczały się wyłącznie do planu A: rozpoczęcia protestu w poniedziałek i podpisania porozumienia już we wtorek, gdy egzaminy gimnazjalne miały się rozpocząć w środę. Plan awaryjny nie istniał, a cała sytuacja pogłębiła chaos i dezorientację. Protestującym nauczycielom oferowano jedynie puste gesty solidarności - słowa otuchy w stylu "wytrzymajcie". W takich warunkach nie zdecyduję się na udział w działaniach prowadzonych przez organizację, której brakuje wizji i konsekwencji.

Bartosz dodaje, że od lat obserwuje, jak "zawód nauczyciela staje się przedmiotem systemowej dezinformacji". W jego ocenie nawet w tej kwestii, "mimo ogromnych możliwości", ZNP "nie podjęło żadnych skutecznych działań, które pokazałyby rzeczywisty obraz nauczyciela i jego pracy".

- Politycy nie rozumieją, że filarem silnego państwa jest nie tylko gospodarka i system ochrony zdrowia, ale przede wszystkim edukacja. Zawód nauczyciela powinien być oparty na prestiżu - rozumianym zarówno jako godne wynagrodzenie, jak i społeczny szacunek. Tych wartości nie udało się obronić. ZNP, w mojej ocenie, nie zrobiło nic, by to zmienić. Dlatego nie uważam tej organizacji za wiarygodnego reprezentanta mojego środowiska - podsumowuje.

Kilka kolejnych osób, z którymi rozmawiamy, wypowiedziało się w podobnym tonie jak Agnieszka i Bartosz. Karolina: - Dopóki prezesem jest pan Broniarz, nie wezmę udziału w żadnym strajku. Joanna: - Rany po poprzednim strajku są zbyt świeże, nie wierzę w sukces.

- Jestem za - zaczyna rozmowę Marta, nauczycielka. Są więc osoby, które dołączyłyby do akcji protestacyjnej, mimo ogólnego rozgoryczenia. - Bo nicnierobienie też nie jest wyjściem - dodaje.

Marta też była rozczarowana poprzednim strajkiem. I nie jest zaskoczona tym, że inni nauczyciele są na "nie" i protestować nie chcą. W jej ocenie wielkiej mobilizacji raczej nie będzie - była wtedy, w 2019 roku.

- Od lat nie było takiej jedności w środowisku nauczycieli. Nauczyciele zawiedli się na związkach i stracili wynagrodzenia. Chcieliśmy walczyć, ale związki ugięły się. To było duże rozczarowanie. Myślę, że potrzeba zmiany w strukturach związków, żeby zmobilizować nauczycieli. Ciężko jest odbudować zaufanie, jeżeli się je straciło - komentuje.

Podobnie czuje Mikołaj. Wziąłby udział w kolejnej formie protestu, ale jest przekonany, że większość nauczycieli tego nie zrobi. Poza tym, o czym mówi też Marta w kontekście poprzedniego strajku zauważa, że nauczyciele są jeszcze rozczarowani politycznymi obietnicami bez pokrycia. - Donald Tusk w trakcie kampanii wielokrotnie mówił o poprawieniu sytuacji nauczycieli - podniesienie prestiżu i wyraźne, daleko idące podwyżki pensji - wskazuje. A to, co zauważył, jeśli chodzi o zmiany w oświacie, to... likwidacja prac domowych.

- Niektórym nauczycielom też już nie zależy - mają kilka lat do emerytury, lub już ją pobierają, jednocześnie pracując w szkole - oni nie wierzą, że coś się zmieni - podsumowuje.

- Obecnie rozważamy możliwość przeprowadzenia akcji protestacyjnej. Szczegóły omówimy 24 czerwca podczas posiedzenia Zarządu Głównego ZNP - mówi Interii Magdalena Kaszulanis, rzeczniczka ZNP.

Zapytana, czy możliwe jest powtórzenie scenariusza z 2019 roku, odpowiada: - To temat do dalszej dyskusji. Zgodnie z ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych strajk jest jednym z dostępnych narzędzi, jednak na ten moment nie mówimy o takiej formie działania.

Ilu nauczycieli według ZNP wzięłoby udział w akcji protestacyjnej? Jeszcze nie wiadomo. - Zbieramy dane. Rozmowy toczą się w regionach - w miastach, gminach, powiatach, szkołach i innych placówkach oświatowych. Podsumowanie tych konsultacji nastąpi 24 czerwca - powtarza rzeczniczka ZNP.

Podczas rozmowy zacytowaliśmy wypowiedzi kilku nauczycieli, którzy protestować nie chcą. Kaszulanis odpowiada: - Rozumiem te nastroje. Odżyły emocje związane ze strajkiem nauczycieli z 2019 roku. Nakłada się na to rozczarowanie związane z brakiem realizacji obietnic, które słyszeliśmy w ostatnich dwóch latach.

- Nie zgodzę się natomiast z tym, że brakuje nam wizji. Pomysły mamy, przedstawiliśmy je Ministerstwu Edukacji. To dokumenty liczące 40 stron, zawierające rozwiązania służące realnej poprawie statusu zawodowego nauczycieli - od awansu zawodowego, przez godziny ponadwymiarowe, uregulowanie kwestii wycieczek, nagród jubileuszowych - wachlarz spraw jest szeroki. Ale nie ma konkretnych prac legislacyjnych po stronie ministerstwa. Oczywiście walczymy też o wynagrodzenia nauczycieli i powiązanie ich ze średnią w gospodarce. Zebraliśmy podpisy, projekt jest w Sejmie, premier obiecał przyspieszenie - przyspieszenia nie ma - wskazuje Magdalena Kaszulanis. I podsumowuje: - Stąd mowa o proteście.

Oświatowa "Solidarność" też podjęła rozmowy na temat protestu. - Nie wykluczamy żadnych działań o charakterze protestacyjnym. Ale wszystko będzie zależało od nastrojów na dole - mówi Portalowi Samorządowemu Krzysztof Wojciechowski, wiceprzewodniczący oświatowej "Solidarności".

Dodał, że takiej gotowości nauczycieli do podjęcia strajku, jaka była w 2019 roku, raczej nie ma. - Wtedy nauczyciele i pracownicy obsługi byli naprawdę zdeterminowani - wskazał.

"Solidarność" zamierza więc na razie dotrzeć do nauczycieli z akcją informacyjną polegającą na informowaniu o pełni ich praw, chociażby w kwestiach wycieczek czy urlopów dla poratowania zdrowia.

Na 5 sierpnia planowana jest pikieta przed Sejmem.

*imię zostało zmienione