Słowo matura pochodzi od łacińskiego "maturus", czyli dojrzały. Jest egzaminem nieobowiązkowym. Absolwenci szkół średnich nie muszą przystępować do egzaminu, ale świadectwo maturalne wymagane jest podczas przyjęcia na uczelnie wyższe. Wysoki wynik matury to jedno z najważniejszych kryteriów podczas naboru na studia. W czasach stalinowskich na maturze każdy uczeń zdawał te same przedmioty: język polski i matematyka (egzaminy pisemne oraz ustne), historia, nauka o społeczeństwie i fizyka (egzaminy ustne). Pierwszego dnia zdawano pisemną matematykę, drugiego - język polski, a trzeciego - pięć egzaminów ustnych naraz.W komisji egzaminacyjnej zasiadały "czynniki społeczne", czyli działacze partyjni, czuwający nad "moralno-polityczną postawą" osób zdających. Mieli duży wpływ na końcową ocenę. Zadania maturalne podporządkowane były "jedynie słusznej linii partii". Większą różnorodność w wyborze przedmiotów maturalnych wprowadzono po reformie edukacyjnej w 1961 r. Z czasem egzaminy ustne zaczęto przeprowadzać w ciągu kilku dni.