Gdy w poniedziałek, 30 IV 1945 roku, głodna Cecylia Vetulani (1908-1980) wysiadała z pociągu na spalonym przez Rosjan dworcu kolejowym w Olsztynie, w bunkrze pod ruinami Kancelarii Rzeszy w Berlinie ze swoimi najbliższymi współpracownikami żegnał się Hitler, który za chwilę, wspólnie z dopiero co poślubioną Ewą Braun popełnią samobójstwo. Tymczasem pani Cecylia, absolwentka warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, przez częściowo spalone miasto wlokła się do olsztyńskiego nowego ratusza, gdzie urzędował pełnomocnik rządu RP na Okręg Mazurski, pułkownik Jakub Prawin. I gdzie z przyjeżdżających z różnych stron ludzi kompletowano polską kadrę urzędniczą. Cecylia Vetulani miała pisemne skierowanie z Warszawy, więc jeszcze tego samego dnia trafiła do olsztyńskiego Zamku. Tam, przez następne lata pracowała początkowo jako szeregowy pracownik, zastępca kustosza, a później jako kustosz Muzeum Mazurskiego. Na początku 1953 roku przeniosła się do monumentalnego gmaszyska Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, gdzie objęła eksponowane stanowisko Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie, by w końcu 1955 roku zostać wyrzuconą z pracy jako "element klasowo obcy" i "ambasadorka Watykanu", a to z racji szkół, które w przedwojennej Polsce ukończyła. A jeszcze dwa i pół roku wcześniej Cecylia Vetulani oprowadzała premiera Bolesława Bieruta i wicepremiera Józefa Cyrankiewicza po Fromborku, podczas zorganizowanej 24 V 1953 roku wielkiej gali inauguracji Roku Kopernikowskiego. Tego bowiem dnia przypadła 410. rocznica śmierci Mikołaja Kopernika i z tej okazji kierownictwo PRL postanowiło zainteresować się miejscem, gdzie zmarł i został pochowany wielki astronom. Ucieczka przez zamarznięty zalew Leżący nad Zalewem Wiślanym Frauenburg (Frombork) był do początku 1945 roku spokojnym miasteczkiem. Jedynie w końcu sierpnia roku poprzedniego spokój mieszkańców zmącił widok, który oglądali podczas coraz dłuższych nocy. Na północnym wschodzie czarne niebo rozjaśniała czerwona łuna. To Königsberg (Królewiec) płonął po dwóch wielkich bombardowaniach brytyjskich. A więc wojna dotarła i w ten malowniczy zakątek Prus Wschodnich. Pięć miesięcy później na fromborskie wzgórze katedralne wjechała pomalowana na biało limuzyna na policyjnych numerach rejestracyjnych. Dwóch gestapowców udało się do rezydencji biskupów warmińskich, by poinformować biskupa Maximiliana Kallera, że na podstawie decyzji Nadprezydenta Gauleitera Prus Wschodnich Ericha Kocha ma on opuścić Frauenburg, o który lada dzień rozpoczną się walki. - Wasza ekscelencja nie może wpaść w łapy bolszewików - powiedział jeden z gestapowców. Według historyków, biskupa Kallera gestapo wywiozło na dwa dni przed wkroczeniem Armii Czerwonej do Fromborka, a więc na początku lutego 1945 roku. W tym czasie drogi na zachód były już przecięte przez Rosjan. Niedalekie Tolkemit (Tolkmicko) Armia Czerwona zajęła 26 stycznia, a na początku lutego toczyły się krwawe boje o Elbing (Elbląg). Jedyna droga do Gdańska, gdzie wkrótce znalazł się ostatni niemiecki biskup warmiński, wiodła więc przez zamarznięty Zalew Wiślany na mierzeję. Była to droga śmierci. Samoloty radzieckie bezlitośnie atakowały oddziały Wehrmachtu próbujące, po lodzie, wydostać się z kotła pod Braunsbergiem (Braniewem). Wśród ofiar znalazły się także kolumny cywilnych uciekinierów. Gestapowski samochód miał jednak szczęście… Wprawdzie kilka miesięcy później biskup Kaller wrócił na polską już Warmię, by po stanowczej interwencji prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda wyjechać stąd na zawsze, to jednak w lutym nie tylko swą diecezję pozostawił na pastwę losu. Porzucił też pełen unikatowych zabytków Frombork, gdzie przez 33 lata żył, pracował i tu też w 1543 roku zmarł Mikołaj Kopernik. Astronom, lekarz, kanonik warmiński i - jakbyśmy to powiedzieli dzisiaj - ekonomista, którego "za swego" uważają i Polacy i Niemcy. Ci ostatni już od początku XIX wieku w ówczesnym Frauenburgu rozwijali turystykę związaną z materialnymi pamiątkami po wielkim astronomie.