Nowelizację poparło 51 senatorów, przeciwko było 29, wstrzymał się jeden. Projekt nowelizacji zgłosił prezydent Bronisław Komorowski. Nowela obejmuje zmiany w trzech ustawach: o grobach i cmentarzach wojennych; o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz o IPN. Sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Krzysztof Hubert Łaszkiewicz podkreślał, że celem nowelizacji jest "umożliwienie godnego pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-56 straconych na mocy wyroków sądowych, zamordowanych lub zmarłych w siedzibach urzędów bezpieczeństwa, więzieniach, obozach, zabitych w czasie walk bądź pacyfikacji". Jak mówił, w związku z "potwierdzoną wiedzą o haniebnym traktowaniu obywateli przez organy państwa totalitarnego", w tym bohaterów walk o niepodległą ojczyznę, konieczne jest "uhonorowanie tych patriotów, którzy walcząc o niepodległą Rzeczpospolitą poświęcili dla niej dobro najcenniejsze - życie". Dodał, że chodzi również o danie satysfakcji rodzinom od lat poszukującym informacji o bliskich. Łaszkiewicz zaznaczył, że nowelizacja jest uwieńczeniem prac badawczych IPN dotyczących poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego. - Efektem współdziałania wielu instytucji jest ustalenie lokalizacji grobów wówczas straconych i zamordowanych, ich ekshumacja i identyfikacja. Dziś Polacy cieszą się wolnością, o którą walczyły m.in. osoby pochowane we wspólnych dołach śmierci, o których miano zapomnieć. Jednym z takich grobów jest tzw. Łączka, czyli kwatera +Ł+ na Wojskowych Powązkach - powiedział. Według prezydenckiego ministra dokumentacja badawcza nie pozostawia wątpliwości, że na znacznej części miejsc włączonych w proces poszukiwań "za zgodą władz komunistycznych dokonywano świadomie pochówku innych osób, z premedytacją, by pamięć o ofiarach zaginęła". - Obecnie ciała ofiar znajdują się więc często pod innymi grobami, co utrudnia prace specjalistów mających wydobyć szczątki. Zdarza się, że ponad ofiarami pochowano osoby, które jakoś uczestniczyły w procesie niszczenia podziemia - podkreślił Łaszkiewicz. Dotychczas prawo nie umożliwiało przeniesienia grobów leżących ponad szczątkami. Nowelizacja przewiduje rozwiązania zapewniające ochronę i poszanowanie praw członków rodzin ofiar i osób spoczywających w grobach powyżej. Zakłada też wprowadzenie przepisu umożliwiającego wojewodom ustanowienie grobów i cmentarzy wojennych na miejscu bezimiennych pochówków osób, które straciły życie wskutek walki z narzuconym systemem bądź represji. - Po zmianie przepisów ofiary uzyskają godny status pochówku - wyjaśnił sekretarz stanu. Nowelizacja wprowadza prawne podstawy ekshumacji i przeniesienia grobu w inne miejsce, a także związaną z tym procedurę postępowania dokonywaną na podstawie decyzji wojewody na wniosek prezesa IPN. Procedura ekshumacji i przenoszenia grobów jest kilkuetapowa. Uwzględniać ma potrzebę poszanowania godności rodzin i zakłada ich udział w ustaleniu nowej lokalizacji grobu. Nowela uzupełnia również przepisy określające funkcje badawcze i edukacyjne IPN i wprowadzające normy określające szczególny tryb postępowania przy realizacji badań naukowych i poszukiwawczych ofiar. Porządkuje też reguły związane z procesem podjęcia i prowadzenia poszukiwań i badań. Teraz nowelizacja trafi do podpisu prezydenta.