W zadaniach 1 - 4 podkreśl jedną prawidłową odpowiedź. Zadanie 1. (1 pkt) W Polsce starosta stoi na czele A. rady gminy. B. sejmiku województwa. C. zarządu powiatu. D. zarządu województwa. Zadanie 2. (1 pkt) Spośród form demokracji bezpośredniej obecnie w Polsce występuje A. plebiscyt. B. referendum ogólnokrajowe. C. weto ludowe. D. zgromadzenie wszystkich obywateli. Zadanie 3. (1 pkt) Rada Gabinetowa w Polsce to A. pierwsze posiedzenie nowowybranego rządu. B. nadzwyczajne posiedzenie rządu po ustąpieniu1 Prezesa Rady Ministrów. C. posiedzenie rządu pod przewodnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej. D. ostatnie posiedzenie ustępującej Rady Ministrów. Zadanie 4. (1 pkt) Według polskiego prawa ratyfikowanie2 umowy międzynarodowej jest uprawnieniem A. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. B. Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. C. Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. D. Zgromadzenia Narodowego. Zadanie 5. (3 pkt) Wybierz i zaznacz trzy organizacje międzynarodowe, które istnieją obecnie. A. Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) B. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) C. Organizacja Paktu Południowo - Wschodniej Azji (SEATO) D. Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) E. Rada Europy (RE) Zadanie 6. (1 pkt) Z podanej poniżej definicji wybierz trzy elementy opisujące państwo. Państwo to typ wspólnoty politycznej obejmującej zespół norm politycznych oraz zbiorowość społeczną zajmującą określony obszar terytorialny i podporządkowany jednemu ośrodkowi suwerennej władzy politycznej. terytorium, władza, społeczeństwo W zadaniach 7 - 8 zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe. Wpisz w wyznaczone miejsca tabeli Prawda (zdanie prawdziwe) lub Fałsz (zdanie fałszywe). Zadanie 7. (4 pkt) Społeczeństwo obywatelskie przeciwdziała3 nadużyciom4 władzy państwowej. PRAWDA W społeczeństwie obywatelskim tylko organizacje rządowe kierują działaniami obywateli.FAŁSZ Członkowie społeczeństwa obywatelskiego korzystają z prawa do obywatelskiego nieposłuszeństwa.PRAWDA Członkowie społeczeństwa obywatelskiego przejawiają5 dużą aktywność społeczną.PRAWDA Zadanie 8. (4 pkt) W Polsce są samorządy terytorialne i zawodowe.PRAWDA Rzeczpospolita Polska jest państwem federacyjnym.FAŁSZ Wszystkie władze wykonawcze samorządu terytorialnego pochodzą z wyborów pośrednich.FAŁSZ Pieniądze na wykonywanie przez samorząd gminy zadań zleconych pochodzą z budżetu państwa.PRAWDA W zadaniach 9 - 10 przyporządkuj opisom odpowiadające im nazwy. Wpisz w wyznaczone miejsca właściwe litery. Zadanie 9. (4 pkt) Funkcje prawa 1. Wyznacza zasady działania organów władzy publicznej i organizacji społecznych 2. Określa, jakie zachowania są pozytywne (dobre), a jakie zakazane 3. Ułatwia społeczną kontrolę nad ludzkim zachowaniem 4. Wymierza kary za przestępstwa A. Funkcja represyjna B. Funkcja wychowawcza C. Funkcja kontrolna D. Funkcja organizacyjna E. Funkcja ochronna 1- d 2 -b 3 - c 4 - a Zadanie 10. (4 pkt) Fundacje w Polsce 1. Fundacja zbiera pieniądze np. na zakup sprzętu medycznego dla szpitali 2. Fundacja mobilizuje7 obywateli do angażowania8 się w proces jednoczenia Europy 3. Fundacja pomaga ludziom na całym świecie, np. ofiarom wojen 4. Fundacja pomaga w rozwoju młodych ludzi A. Fundacja im. Stefana Batorego B. Polska Akcja Humanitarna C. Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy D. Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży E. Polska Fundacja im. Roberta Schumana 1 - c 2 - e 3 - b 4 - a Zadanie 11. (4 pkt) Nazwij prawa lub wolności człowieka, które zostały naruszone w sytuacjach opisanych poniżej. Wpisz ich nazwy w odpowiednią kolumnę tabeli. Kontrolowanie korespondencji obywateli - wolność wypowiedzi (tajemnica korespondencji) Wymuszanie zeznań przez stosowanie tortur - wolność od tortur Zakazywanie utworzenia stowarzyszenia, np. w obronie praw rodziny - prawo zrzeszania się Wprowadzenie cenzury przez władze państwowe - wolność wypowiedzi Zadanie 12. (7 pkt) Na mapie konturowej (patrz )liczbami 1-7 zostały oznaczone państwa sąsiadujące z Polską. Wpisz ich nazwy do tabeli poniżej. Określ, które z nich należą do strefy euro, a które nie należą. Wpisz przy nazwie każdego państwa TAK (należy) lub NIE (nie należy). 1 Niemcy tak 2 Czechy nie 3 Słowacja tak 4 Ukraina nie 5 Białoruś nie 6 Litwa nie 7 Rosja (obwód Kaliningracki) nie Zadanie 13. (3 pkt) Obok każdego z trzech skrótów nazw organizacji regionalnych wpisz nazwę kontynentu, na którym działa ta organizacja. OPA - AMERYKA CEFTA EUROPA ASEAN - AZJA Zadanie 14. (6 pkt) Jednym z problemów występujących w Polsce jest brak pracy. Przyporządkuj podane poniżej sposoby walki z bezrobociem do programów aktywnych11 lub pasywnych12. Wpisz znak X w odpowiednie miejsca w tabeli. A. Kursy umożliwiające zdobycie nowego zawodu - AKTYWNIE B. Zasiłki dla bezrobotnych PASYWNIE C. Wcześniejsze emeryturyPASYWNIE D. Prace publiczne AKTYWNIE E. Świadczenia przedemerytalnePASYWNIE F. Pożyczki na tworzenie małych przedsiębiorstw AKTYWNIE Zadanie 15. (3 pkt) Uzupełnij poniższe zdania. W Europie działa szereg organizacji o charakterze separatystycznym. Jedną z nich jest "Kraj Basków i Wolność", nazywana w skrócie 1) ETA, działająca na terenie 2) Hiszpanii i Francji. Inna działa w Irlandii Północnej i nazywa się 3) IRA. Zadanie 16. (5 pkt) Przyporządkuj nazwy podanych poniżej sądów do odpowiednich rodzajów. Wpisz litery we właściwe kolumny tabeli. A. sąd apelacyjny B. sąd okręgowy C. sąd rejonowy D. sąd garnizonowy E. wojewódzki sąd administracyjny sądy powszechne A, B, C sądy szczególne D,E Zadanie 17. (2 pkt) Europa od 1972 roku ma swój hymn. a) Podaj właściwy tytuł hymnu. Oda do radości b) Zaznacz autora słów hymnu. A. George Byron B. Adam Mickiewicz C. Fryderyk Schiller D. Wolfgang Goethe Zadanie 18. (3 pkt) Wymień trzy czynniki tworzące naród terytorium, pochodzenie etniczne, organizacja polityczna, język, kultura, wspólnota dziejów Zadanie 19. (8 pkt) Na podstawie analizy mapy (patrz ) i własnej wiedzy wykonaj polecenia. a) Wypisz po dwie nazwy województw, w których w 2006 roku - więcej osób urodziło się niż zmarło pomorskie, wielkopolskie, małopolskie,lubuskie, warmińsko-mazurskie - mniej osób urodziło się niż zmarło. dolnośląskie, opolskie, łódzkie, lubelskie, podlaskie b) Wypisz nazwy dwóch województw, w których różnica (dodatnia lub ujemna) między urodzeniami żywymi a zgonami była - największa łódzkie, pomorskie - najbardziej podobna do różnicy w skali kraju zachodniopomorskie, mazowieckie Zadanie 20. (5 pkt) Na podstawie wykresu (patrz ) i własnej wiedzy wykonaj polecenia. a) Podaj wykształcenie i płeć osób, które w największej liczbie nie pobierają emerytury, mimo przysługującego im do tego prawa. mężczyźni z wykształceniem podstawowym Podaj wykształcenie i płeć osób, które w najmniejszej liczbie nie pobierają emerytury, mimo przysługującego im do tego prawa. mężczyźni z wykształceniem policealnym Na podstawie własnej wiedzy napisz, dlaczego niektóre osoby w Polsce nie pobierają emerytury, mimo przysługującego im do tego prawa. Podaj trzy przyczyny. zbyt niskie emerytury chęć pozostania aktywnym zawodowo zapotrzebowanie na określone zawody na rynku pracy Zadanie 21. (6 pkt) Na podstawie fragmentu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku i własnej wiedzy wykonaj polecenia. Art. 144. 1. Prezydent Rzeczypospolitej, korzystając ze swoich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji, wydaje akty urzędowe. 2. Akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej wymagają dla swojej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów, który przez podpisanie aktu ponosi odpowiedzialność przed Sejmem. 3. Przepis ust. 2 nie dotyczy: 1) zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu, [...] 3) skracania kadencji Sejmu w przypadkach określonych w Konstytucji, 4) inicjatywy ustawodawczej, 5) zarządzania referendum ogólnokrajowego, 6) podpisywania albo odmowy podpisania ustawy, [...] 8) zwracania się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego, 9) wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, 10) wniosku o przeprowadzenie kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli, 11) desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów, 12) przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków, [...] 14) odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności, 15) zwoływania Rady Gabinetowej, 16) nadawania orderów i odznaczeń, 17) powoływania sędziów, 18) stosowania prawa łaski, 19) nadawania obywatelstwa polskiego i wyrażania zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego, 20) powoływania Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, 21) powoływania Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, 22) powoływania Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, [...] 24) wniosku do Sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego, 25) powoływania członków Rady Polityki Pieniężnej, 26) powoływania i odwoływania członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego, 27) powoływania członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, 28) nadawania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej oraz powoływania i odwoływania Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej, [...] 30) zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej. a) Korzystając z artykułu 144. ustęp 3. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, podaj po trzy kompetencje Prezydenta Rzeczypospolitej wobec władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Wpisz numery punktów z Konstytucji w odpowiednie kolumny tabeli. ustawodawczej - zarządzanie wyborów do Sejmu, skracanie kadencji sejmu, inicjatywy ustawodawczej, podpisywanie lub odmowa podpisania ustawy wykonawczej - desygnowanie i powoływanie premiera,przyjmowanie dymisji RM, odwoływanie ministra, zwoływanie Rady Gabinetowej sądowniczej - powoływanie sędziów, powoławanie prezesa Sądu Najwyższego, powoływania Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, powoływania Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego b) Wymień nazwy dwóch rodzajów aktów urzędowych, które może wydawać Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. rozporządzenia, zarządzenia c) Podaj nazwę Trybunału który orzeka13 o odpowiedzialności konstytucyjnej Prezydenta Rzeczypospolitej. Trybunał Stanu Zadanie 22. (6 pkt) Z poniższego tekstu źródłowego wybierz i wpisz we właściwe miejsca trzy numery zdań, w których podane zostały wyłącznie fakty i trzy numery zdań, które zawierają opinie. [1] Już od czasów starożytnych polityka socjalna państwa była bardzo ważna dla każdego społeczeństwa. [2] W XV-wiecznej Anglii przyjęto prawo o pomocy społecznej. [3] Utworzono samorządne kasy, które zbierały składki i pomagały chorym. [4] Rozwój przemysłu i powstanie wielkoprzemysłowej klasy robotniczej mogły przyczynić się do dramatycznego zwiększenia liczby wystąpień społecznych. [5] Wielkim zagrożeniem dla ustalonego w poprzednich stuleciach porządku społecznego była ideologia socjalizmu. [6] Natychmiastowe działania niemieckiego kanclerza Otto von Bismarcka i jego otoczenia mające na celu poprawę sytuacji społecznej mogły okazać się jednak mało skuteczne. [7] Pierwsze ustawodawstwo dotyczące prawa pracy wprowadzono w Niemczech. [8] Prawie we wszystkich państwach europejskich przed I wojną światową wprowadzono system ubezpieczeń społecznych. fakt 1, 2, 3, 7, 8 opinia 4, 5, 6 Zadanie 23. (3 pkt) Na podstawie tabeli i diagramu (patrz ) wykonaj polecenia. Wiek emerytalny kobiet i mężczyzn w Polsce a) Wykorzystując dane liczbowe z tabeli, określ stosunek badanych do - obniżenia wieku emerytalnego kobiet w Polsce. 46% respondentów uważa, że kobiety powinny odchodzić na emeryturę w wieku 55 lat a więc zgadza się na obniżenie wieku emerytalnego. 26% badanych zgadza się na obniżenie tego wieku do lat 50 - podwyższenia wieku emerytalnego15 mężczyzn w Polsce. 50% badanych uważa że odpowiednim wiekiem dla mężczyzn jest 60 lat a tylko 21 % zgadza się na podniesienie tego wielu do 65 lat b) Na podstawie diagramu podaj procent badanych, którzy podejmują działania, aby na emeryturze żyło im się lepiej. 9% Zadanie 24. (15 pkt) Napisz projekt wystąpienia do rówieśników, którzy właśnie rozpoczęli pracę. Przedstaw działania, które młodzi ludzie mogą podjąć16 z myślą o swojej emeryturze. Podaj skutki braku zainteresowania swoją przyszłą emeryturą. Wykorzystaj materiały źródłowe z zadania 23. A. Działania podejmowane przez młodych ludzi. B. Skutki braku zainteresowania swoją przyszłą emeryturą. WSKAZÓWKI 1. Zadanie powinno mieć odpowiednią formę - zwrócenie się bezpośrednio do rówieśników, użycie drugiej osoby liczby mnogiej 2. Podać należy kilka przykładów działań - podwyższanie kwalifikacji, zdobywanie dobrze płatnej i stabilnej pracy, ubezpieczanie się, 3 Skutki braku zainteresowania podać można na podstawie materiałów z zad 23 - niska emerytura, konieczność dorabiania, itd. Zobacz rozwiązania zadań maturalnych: WOS - p. podstawowy WOS - p. podstawowy dla niesłyszących Język angielski - p. podstawowy Język angielski - p. podstawowy dla niesłyszących Język angielski - p. rozszerzony dla niesłyszących Język polski - p. podstawowy Język polski - p. rozszerzony